Zapalenie gruczołu mlekowego u psa (mastitis) 

Jeśli nasza suka ma opuchnięte gruczoły mlekowe, niechętnie pozwała pić z nich szczeniętom i jest osowiała, jest to zdecydowanie powód do odwiedzenia lekarza weterynarii. W przygotowanym przez nas artykule wyjaśniamy, jak przebiega zapalenie gruczołu mlekowego i jakie ma skutki.

Czy zapalenie gruczołu mlekowego jest niebezpieczne dla psa?

To, jak groźna jest ta dolegliwość zależy od stopnia jej nasilenia.

Łagodna postać mastitis charakteryzuje się raczej niepozornymi objawami w przypadku suki, ale nasilonymi objawami w przypadku szczeniąt, których śmiertelność wzrasta i u których może dojść do zespołu mleka toksycznego. W takiej sytuacji pieski chorują z powodu toksyn, które powstają w mleku matki.

Jeśli zapalenie gruczołu mlekowego jest w porę rozpoznane i leczone, ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku dni, natomiast ciężki przebieg mastitis jest niebezpieczny zarówno dla zdrowia suki, jak i szczeniąt.

Objawy: Jak objawia się zapalenie gruczołu mlekowego u psów?

Istnieją różne postacie zapalenia, ale najczęściej dotykają tylko jeden płat gruczołów mlekowych; mogą obejmować poporodowy zastój mleka, łagodną postać oraz ciężką (ostrą) postać, łącznie z powikłaniami w postaci ropnej wydzieliny. W zależności od zaawansowania choroby, cierpiące na nią zwierzęta wykazują różne objawy.

Objawy

O zapaleniu gruczołu mlekowego świadczą następujące objawy:

• obrzęk
• zaczerwienienie
• podwyższona temperatura
• bolesność
• ograniczenia funkcjonalne

W zależności od nasilenia objawów i ciężkości mastitis, możemy zaobserwować poniższe objawy:

© hecke71 / stock.adobe.com

Kiedy udać się do lekarza, jeśli zauważymy objawy mastitis?

W okresie ciąży i karmienia należy codziennie dokładnie obserwować stan zdrowia suki i jej młodych – sprawdzać temperaturę i gruczoły mlekowe, a także monitorować ilość wypijanej wody i spożywanego pokarmu przez szczenięta i ważyć je. Jeśli podczas takiej kontroli cokolwiek wyda nam się podejrzane, nie zwlekajmy z wizytą u lekarza weterynarii.

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach: Co mogę zrobić w przypadku wystąpienia zapalenia gruczołów mlekowych u suki?

Przy dopiero zaczynającym się zapaleniu, zaleca się ogrzanie i delikatny masaż dotkniętego obszaru na dziesięć minut przez przystawieniem szczeniąt, aby pobudzić krążenie krwi.

Po zakończonym karmieniu, należy chłodzić chore miejsce przez dwadzieścia minut, na przykład za pomocą wkładek chłodzących lub twarogu. Pomocne jest również częste kładzenie szczeniąt na objętych zapaleniem miejscach, aby złagodzić zastój pokarmu. Suce w tym okresie należy zapewnić bezwzględny spokój i zadbać o jej odpowiednie nawodnienie.

Jeśli po tych zabiegach nie zauważymy poprawy, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii, w celu przeprowadzenia badań i wdrożenia leczenia farmakologicznego.

Diagnoza: Jak wykrywa się zapalenie gruczołu mlekowego?

Mastitis można zdiagnozować na podstawie wywiadu i dokładnego badania fizykalnego suki.

Dodatkowe badania

Zaleca się także wykonanie dalszych badań, aby umożliwić dobranie odpowiednich lekarstw i szybsze rozpoczęcie leczenia:

• Badanie ultrasonograficzne: Badanie to pozwala na szybkie rozpoznanie zmian w obrębie gruczołów sutkowych.
• Badanie krwi: Wykazuje ono przede wszystkim liczbę czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi. W przypadku mastitis, liczba komórek zapalnych będzie większa.
• Analiza mleka: Mleko może zawierać ropę, być lepkie, brązowawe lub mieć zmienione pH. Dodatkowo, podczas badania można wykryć obecność bakterii (najczęściej Escherichia Coli, gronkowców lub paciorkowców).

Leczenie: Jak przebiega leczenie zapalenia gruczołu mlekowego u psa?

Ostra postać zapalenia jest bardzo bolesna dla suki, dlatego podaje się jej leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Aby dobrać odpowiedni lek przeciwko bakteriom obecnym w mleku, konieczne jest wykonanie antybiogramu. W tym celu lekarz weterynarii pobierze próbkę mleka do badania, a uzyskany wynik pozwoli na przepisanie antybiotyku działającego konkretnie na daną bakterię.

Uwaga na zakażone gruczoły mleczne

W okresie ostrego zapalenia, szczenięta nie powinny pić mleka matki. W wyniku stanu zapalnego gruczołu mlekowego w mleku znajduje się bowiem wiele bakterii i ich toksyn, które u szczeniąt mogą wywołać śmiertelne zatrucie krwi/zespół mleka toksycznego.

Nowo narodzone maluchy należy jednak odstawić od matki jedynie wówczas, gdy zapaleniu uległo kilka gruczołów, środek podawany suce jest szkodliwy na szczeniąt lub jeśli stan psiej mamy jest ciężki.

Jak mogę pomóc mojemu psu cierpiącemu na zapaleniu gruczołu mlekowego?

Suka cierpiąca na mastitis powinna mieć zapewniony spokój, oszczędzać się, dużo pić i być karmiona wysokiej jakości karmą.

Objęty infekcją gruczoł należy regularnie opróżniać ręcznie do czasu aż zniknie jego obrzęk, bolesność, czerwone zabarwienie i podwyższona temperatura. Aby pobudzić krążenie krwi warto stosować ciepłe kompresy i delikatnie masować chore miejsce.

Chłodzące okłady czy okłady z twarogu również łagodzą objawy zapalenia.

Rokowania: Jakie są szanse powodzenia leczenia zapalenia gruczołu mlekowego?

Szanse całkowitego wyleczenia mastitis u psa są duże – oczywiście jedynie wówczas, gdy leczenie zostanie wdrożone w porę. Prognozy mogą być gorsze w przypadku pojawienia się powikłań.

Powikłania spowodowane ropniami

Jeśli w wyniku zapalenie gruczołu mlekowego rozwinie się ropień, konieczne będzie jego otworzenie i oczyszczenie, aby zapobiec obumarciu skóry. Jeśli natomiast jest bardzo duży i pęknie, dotknięty obszar gruczołu sutkowego będzie musiał zostać usunięty operacyjnie.

W takiej sytuacji należy odstawić szczenięta od matki – od trzeciego tygodnia życia, szczenięta zazwyczaj dobrze to znoszą i mogą być karmione ręcznie.

Przyczyny: Jak dochodzi do zachorowania na mastitis?

U psów zwykle występuje pięć par gruczołów mlekowych (czasami także cztery lub sześć) i tyle samo sutków po każdej stronie ciała, co oznacza, że każda suka ma w sumie od ośmiu do dwunastu sutków. Gruczoły mlekowe zaopatrywane są przez naczynia krwionośne i limfatyczne.

Czym jest mastitis?

Zapalenie gruczołu mlekowego, zwane również mastitis, wywoływane jest zakażeniem bakteryjnym jednego lub więcej gruczołów mlekowych.

Bakterie jako przyczyna zapalenia

Choroba ta występuje głównie w okresie karmienia. Rzadziej pojawia się u suk w ostatniej fazie ciąży albo w przypadku ciąży urojonej.

Bakterie (przeważnie Escherichia Coli, gronkowce i/lub paciorkowce) dostają się do tkanki sutka w wyniku urazu lub ssania szczeniąt lub przez krwiobieg.

Zastój mleka może sprzyjać rozwojowi dolegliwości

Zastój mleka jest jednym z czynników sprzyjających powstawaniu zapalenia gruczołu mlekowego. Zdarza się to często, gdy suka urodzi mniej szczeniąt, które wypijają zbyt mało mleka, w efekcie czego gruczoły mlekowe nie są opróżniane w dostatecznym stopniu.

Zapobieganie: Czy mogę mojego psa uchronić przed zapaleniem gruczołu mlekowego?

Ważne jest, aby w boksie, w którym przebywa suka ze szczeniętami zachować należytą higienę. To samo dotyczy również samych zwierząt. Miejsce, gdzie przebywają maluchy trzeba regularnie czyścić i sprawdzać pod kątem obecności elementów mogących być źródłem ewentualnym urazów (drzazgi, wystające śruby itp.).

Zalecane środki higieniczne podczas ciąży i w okresie karmienia

Należą do nich codzienna wymiana wody i karmy, czyszczenie misek, usuwanie resztek jedzenia, odchodów i moczu, czyszczenie i dezynfekcja legowiska i podłogi oraz regularne pranie koców i poduszek.

Jeśli pazurki szczeniąt są za długie, należy je przyciąć.

Czy zmiana diety pomaga w walce z mastitis?

Zwróćmy uwagę na odpowiednią podaż kalorii podczas ciąży i w okresie karmienia. Podczas tej wymagającej fizycznie fazy, suka potrzebuje bardzo dobrej jakości pożywienia. Opracowane zostały dokładne zalecenia dotyczące zapotrzebowania kalorycznego psa w danym tygodniu, których warto się trzymać.

Dla pomyślnego przebiegu porodu bardzo ważna jest odpowiednia podaż wapnia, które zmniejsza ryzyko wystąpienia gorączki mlecznej. W pierwszej godzinie życia szczenięta powinny przyjąć także odpowiednią ilość siary, aby ich układ odpornościowy mógł się prawidłowo rozwijać.

Czy istnieje szczepienie przeciwko zapaleniu gruczołu mlekowego u psa?

Niestety nie, ale zaleca się regularną, coroczną kontrolę szczepień u psów wykorzystywanych do hodowli. Szczególnie ważne jest szczepienie przeciwko psiemu herpeswirusowi (CHV-1), który może prowadzić do niepłodności lub śmierci nowo narodzonych szczeniąt.