Nietrzymanie moczu u psa 

Twój pies wstaje ze swojego miejsca po drzemce i nagle w jego koszyczku widać mokrą plamę? A może ostatnio częściej pojawiają się małe kropelki na podłodze? Twój pies może cierpieć na atonię pęcherza moczowego. W poniższym artykule znajdziesz wszystkie ważne informacje na temat nietrzymania moczu u psów.

Jak niebezpieczne jest nietrzymanie moczu u psa?

Atonia pęcherza moczowego sama w sobie nie jest na początku niebezpieczna dla psa. Mimo to jest to choroba nieprzyjemna i czasem wyczerpująca nerwowo zarówno dla opiekuna, jak i dla psa. Jednak w zależności od przyczyny nietrzymania moczu u psa, może to być również objaw towarzyszący bardzo poważnej chorobie. Dlatego konieczne jest dokładne wyjaśnienie przyczyny przez lekarza weterynarii.

Przyczyny: Jak dochodzi do nietrzymania moczu u psa?

„Nietrzymanie” to inaczej „inkontynencja”. Słowo „inkontynencja” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „powstrzymywać” lub „samokontrola”. Wyraża zatem niezdolność do kontrolowanego oddawania moczu lub kału. Znacznie częstsze od nietrzymania kału u psów jest nietrzymanie moczu, zwane także atonią pęcherza moczowego. Aby zrozumieć przyczyny atonii pęcherza moczowego u psa, warto rzucić okiem na kwestie związane z anatomią.

Anatomia układu moczowego

Pęcherz moczowy dzieli się na trzon (corpus) i szyję pęcherza moczowego. Od obu nerek po bokach uchodzą moczowody (ureter), które prowadzą do szyi pęcherza moczowego i transportują mocz do pęcherza. Podczas oddawania moczu przez psa, mocz wypływa przez cewkę moczową (urethra).

Magazynowanie i wydalanie moczu regulowane jest przez skurcz i rozkurcz różnych mięśni. Należą do nich mięśniówka pęcherza moczowego oraz wewnętrzne i zewnętrzne mięśnie zwieracze pęcherza moczowego. Mięśnie te sterowane są przez różne nerwy (układ współczulny i układ przywspółczulny).

Z grubsza rzecz biorąc, współczulny układ nerwowy powoduje skurcz mięśni zwieracza, a przez to napełnienie pęcherza. Układ przywspółczulny odpowiedzialny jest za opróżnianie pęcherza moczowego. Dochodzi do skurczu mięśni pęcherza moczowego i rozkurczu mięśni zwieracza.

Pierwotne nietrzymanie moczu

Ze słabym mięśniem zwieracza pęcherza moczowego borykają się często zwłaszcza starsze suczki po zabiegu kastracji. W wyniku usunięcia jajników suczka wykazuje niedobór estrogenów, co skutkuje osłabieniem tkanki łącznej i muskulatury. Ponadto cewka moczowa suczki jest znacznie krótsza i prostsza w porównaniu z cewką moczową samca, dlatego atonia pęcherza moczowego występuje częściej u wykastrowanych suczek niż u wykastrowanych samców.

Inną częstą przyczyną pierwotnego nietrzymania moczu u psów jest tak zwana ektopia moczowodu (przemieszczenie moczowodu). W tym przypadku moczowód nie uchodzi do pęcherza moczowego, lecz bezpośrednio do cewki moczowej. Im głębiej w cewce moczowej leży ujście moczowodu – i dochodzi do pominięcia albo jednego, albo obu mięśni zwieracza – tym objawy nietrzymania moczu są silniejsze. Na tę wadę wrodzoną szczególnie często cierpią labrador retrievery, golden retrievery i boksery.

Wtórne nietrzymanie moczu

W przypadku tej postaci mowa jest o różnych chorobach, które mogą powodować atonię pęcherza moczowego u psa:

• Guzy, które albo bezpośrednio zwężają pęcherz, albo uszkadzają nerwy
• Zapalenie pęcherza moczowego (Cystitis)
• Kamica moczowa (Urolithiasis)
• Choroby nerek (nefropatia)
• Cukrzyca (Diabetes mellitus)
• Urazy nerwów spowodowane wypadnięciem dysku lub wypadkami
• Działanie uboczne leków (leki moczopędne, preparaty kortyzonowe)

Nierzadko nietrzymanie moczu u psa jest również konsekwencją demencji. Pies nie zauważa parcia na pęcherz lub zauważa je zbyt późno – pęcherz tak jakby się przepełnia. Poza tym przyczyniają się do tego artroza i ogólne osłabienie muskulatury w starszym wieku.

© CStock / stock.adobe.com

Objawy: Jakie są główne objawy choroby?

Inkontynencja u psa objawia się albo oddawaniem moczu ciągłym strumieniem, albo oddawaniem moczu kroplami. Jeśli atonia pęcherza moczowego spowodowana jest wiekiem lub kastracją, często objawia się podczas snu.

Jeśli przyczyną jest stan zapalny, pies zwykle wykazuje dodatkowe objawy. Typowe objawy to silny ból, pogorszenie się stanu ogólnego, utrata apetytu i gorączka. Klasycznym objawem jest wzmożone bolesne oddawanie moczu (stranguria).

Młode zwierzęta z wrodzoną wadą rozwojową zwykle wykazują ciągłe i bezbolesne oddawanie moczu.

Rozpoznanie: Jak można ustalić przyczynę nietrzymania moczu u psa?

W ustaleniu odpowiedniej metody leczenia pomocne jest wnikliwe zbadanie przyczyn nietrzymania moczu u psa. W tym celu weterynarz najpierw zapyta Cię o czas trwania, częstotliwość i inne ważne punkty odniesienia (wywiad lekarski). Następnie przeprowadza się badanie ogólne oraz specjalistyczne badanie układu moczowego.

Do badania moczu weterynarz pobiera sterylną próbkę moczu za pomocą strzykawki i aparatu USG. Jednocześnie lekarz weterynarii szuka zmian strukturalnych pęcherza moczowego i sąsiednich narządów.

Pod mikroskopem i w osadzie weterynarz może wykryć bakterie, a nawet kamienie moczowe. Ciężar właściwy moczu dostarcza informacji na temat zdolności nerek do zagęszczania moczu. Przykładowo zmniejszony ciężar właściwy występuje w moczówce prostej. Natomiast zwiększony ciężar właściwy obserwuje się w przypadku zwiększonej utraty płynów (odwodnienie) i w różnych chorobach wątroby. Zdjęcia rentgenowskie jako wyniki badania obrazowego służą do wykluczenia guzów i zmian w położeniu pęcherza moczowego.

Leczenie: Jakie są możliwości leczenia?

Atonia pęcherza moczowego u psa może mieć bardzo różne przyczyny, dlatego leczenie zależy od choroby podstawowej. Wady rozwojowe i nowotwory weterynarz zwykle leczy metodami operacyjnymi. W przypadku nowotworów dalszymi możliwymi metodami leczenia są chemioterapia i radioterapia.

Jeśli przyczyną nietrzymania moczu u psa są kamienie moczowe (zwykle kamienie struwitowe), usuwa się je metodami operacyjnymi lub leczy specjalną dietą rozpuszczającą kamienie. W przypadku zapalenia pęcherza moczowego lekarz weterynarii stosuje u psa leki przeciwzapalne, a w razie obecności bakterii – antybiotyki.

Jeśli przyczyną atonii pęcherza moczowego u psa są choroby hormonalne, weterynarz zastępuje brakujący hormon preparatami zastępczymi. Jednak leczenie zwłaszcza estrogenami często wiąże się z działaniami niepożądanymi. Dlatego każde leczenie musi przebiegać pod kontrolą lekarza.

Dolegliwości związane z nietrzymaniem moczu spowodowanym kastracją można u psa złagodzić – a nawet im zapobiec – poprzez akupunkturę, terapię neuronalną, leki (tzw. sympatykomimetyki) oraz metodami operacyjnymi. Wybór leczenia zawsze zależy od stanu ogólnego i wieku zwierzęcia.

Czy istnieją również domowe środki na nietrzymanie moczu u psa?

Oczywiście istnieje również szereg naturalnych środków, które pozytywnie wpływają na zdrowie pęcherza moczowego i przyczyniają się do powodzenia leczenia. Jednak w każdym przypadku przyczyna nietrzymania moczu u psa musi zostać najpierw zdiagnozowana przez lekarza weterynarii. Po postawieniu diagnozy, leki ziołowe mogą okazać się dobrym uzupełnieniem środków medycyny konwencjonalnej.

Podobnie jak u ludzi, żurawina i pestki dyni z jednej strony działają antybakteryjnie, a z drugiej wzmacniają mięśnie. Skuteczne okazują się również zioła, takie jak nawłoć, pokrzywa czy kora wierzby.

Rokowania: Jakie są szanse na wyleczenie psa z nietrzymania moczu?

To, czy i w jakim stopniu można wyleczyć nietrzymanie moczu u psa, zależy od przyczyny i stopnia atonii pęcherza moczowego. Jeśli na przykład w wyniku wypadku nieodwracalnie uszkodzone zostały nerwy, powrót do zdrowia jest raczej mało prawdopodobny. Natomiast zapalenie pęcherza moczowego czy kamienie moczowe są raczej łatwe do wyleczenia.

Profilaktyka: Jak uniknąć nietrzymania moczu u psa?

Kastracja jest jedną z najczęstszych przyczyn nietrzymania moczu u psów. Szczególnie rasy duże, takie jak doberman, rottweiler, bokser czy sznaucer olbrzymi, należą do grupy podwyższonego ryzyka. W ich przypadku należy dokładnie rozważyć ryzyko i korzyści płynące z kastracji. Twój weterynarz zapewne chętnie doradzi Ci w tej kwestii.

Kamieniom moczowym i chorobom zapalnym można zapobiec poprzez wystarczające spożycie wody i zbilansowane żywienie.

Na zakończenie jeszcze jedna ważna wskazówka Nigdy nie karz swojego psa za „wpadki” związane z nietrzymaniem moczu! Dla Twojego psa problem jest z pewnością tak samo stresujący jak dla Ciebie, a karanie tylko zwiększa obciążenie psychiczne zwierzęcia. Zamiast tego pomocne będą specjalne podkładki lub pieluchy dla psa.