Mutacja genu MDR1 u psów 

Niektóre choroby psów dobrze poddają się leczeniu farmakologicznemu. W organizmie zwierząt posiadających mutację genu MDR1 leki powodują jednak duże szkody. To zaburzenie genetyczne występuje u psów wielu ras i może wiązać się z poważnymi konsekwencjami. W poniższym tekście dowiesz się wszystkiego, co należy wiedzieć o tej dolegliwości.

Czy mutacja genu MDR1 jest niebezpieczna dla psa?

Wada genu MDR1 sprawia, że dotknięte nią psy są szczególnie wrażliwe na niektóre leki.

Zbyt duża ich dawka podana takim zwierzętom może prowadzić do zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego, mogących zakończyć się nawet śmiercią. Substancje czynne docierają bowiem do mózgu bez wcześniejszej filtracji.

Dlatego psom z tym defektem nie można podawać określonych środków farmakologicznych.

Objawy: Jak objawia się mutacja genu MDR1 u psów?

Objawy mogą wystąpić w przypadku podania psu z wadą genu MDR1 niebezpiecznej dla niego substancji, która bez przeszkód pokonuje barierę krew-mózg.

U zdrowych zwierząt bariera ta chroni mózg przez czynnikami zewnętrznymi. Jeśli jednak zostanie zaburzona, w mózgu dochodzi do poważnych uszkodzeń, powodujących objawy neurotoksyczne.

Do najważniejszych z nich należą:

• typowe objawy zatrucia, takie jak wymioty czy nadmierne ślinienie
• zaburzenia ruchu
• drgawki, omdlenia

Jeśli podana dawka leku wywołała poważne zatrucie, pies może zapaść w śpiączkę, a w najgorszym wypadku nawet umrzeć.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii?

Jeśli podejrzewasz zatrucie u psa, nie zwlekaj z wizytą u lekarza weterynarii. Pierwsze minuty i godziny są decydujące dla przeciwdziałania zatruciu i możliwym konsekwencjom wady genu MDR1.

© Bianca / stock.adobe.com

Diagnoza: Jak rozpoznaje się wadę genu MDR1 u psów?

Obecnie lekarze weterynarii diagnozują tę wadę za pomocą badania krwi – pobierają od psa 0,5 ml krwi na EDTA i wysyłają ją do specjalistycznego laboratorium do dalszych badań.

Laboratorium ekstrahuje z próbki kwas deoksyrybonukleinowy, który następnie poddaje badaniu PCR. Za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy można stwierdzić czy w genie MDR1 występuje mutacja (określana jako „nt 230 (del4)”).

Jak psy dziedziczą wadę genu MDR1?

W porównaniu do nienaruszonego genu, wadliwy gen ma ograniczoną funkcję, ponieważ brakuje mu czterech par zasad. Wada ta może być dziedziczona na dwa sposoby:

Leczenie: Jak wygląda leczenie wady genu MDR1 u psów?

Ponieważ mówimy o chorobie genetycznej, celowane leczenie wady genu MDR1 nie jest możliwe. Jeśli więc u psa dojdzie do zatrucia lekami, jego leczenie będzie zależało od występujących objawów.

W ciężkich przypadkach, często konieczne będzie leczenie stacjonarne w klinice weterynaryjnej, gdzie stan zwierzęcia zostanie ustabilizowany i otrzyma on środki ratujące życie.

Które leki są niebezpieczne?

Aby uniknąć zatrucia u psa posiadającego wadliwy gen MDR1, nie można podawać mu żadnych ryzykownych leków.

Niebezpieczne substancje nie dostają się jednak do organizmu zwierzęcia wyłącznie wraz z lekami – czają się również w środowisku: Może więc zdarzyć się, że posiadacze wadliwego genu na przykład zjedzą odchody koni, którym wcześniej podano środek odrobaczający.

Obecnie (stan na 12/2022), podczas podawania psom posiadającym wadę genu MDR1 obowiązują następujące zasady:

• Zabronione leki: Makrocykliczne laktony (preparaty iwermektyny, takie jak doramektyna lub selamektyna), loperamid (nazwa handlowa Imodium®)
• Leki niosące duże ryzyko: Cytostatyki, opioidy, glikozydy nasercowe, antybiotyki, leki przeciwwymiotne, leki przeciwpadaczkowe
• Dozwolone leki: Advocate®, Milbemax®, Stronghold®

Ważne: Nigdy nie podawaj zwierzęciu leków bez konsultacji z lekarzem weterynarii.

Przyczyny: Co wywołuje mutację genu MDR1 u psów?

Aby lepiej zrozumieć mutację genu MDR1 u psów, należy przyjrzeć się jego funkcji i uświadomić sobie trzy fakty:

• Zadaniem genu MDR1 (Multidrug-Resistance Transporters) jest ograniczanie wchłaniania szkodliwych substancji, takich jak leki czy toksyny środowiskowe do mózgu lub jelit.
• Wspomaga on również szybkie usuwanie szkodliwych substancji przez wątrobę lub nerki, aby zapobiec zatruciu.
• W przypadku jego uszkodzenia, organizm nie dysponuje tymi mechanizmami obronnymi. Jest to powód, dla którego psy będące jego posiadaczami reagują wrażliwie na podanie większej dawki leków.

Rokowania: Czy wada genu MDR1 u psów jest uleczalna?

Ponieważ wada genu MDR1 jest dziedziczna, wyleczenie jej nie jest możliwe. Dlatego tak bardzo ważne jest, aby nie podawać psu żadnych środków farmakologicznych mogących spowodować zagrożenie dla jego życia.

Jeśli natomiast zwierzę już wykazuje objawy zatrucia, należy jak najszybciej udać się z nim do lekarza weterynarii. Tylko w ten sposób pies będzie miał bowiem szansę wyjść z tego bez szwanku.

Profilaktyka: Jak uchronić psa przed wadą genu MDR1?

Aby zyskać pewność, że podawanie psu leków nie stanowi dla niego zagrożenia, należy wykonać badanie genetyczne (test PCR).

Jest to również ważne w kontekście zapobiegania rozprzestrzenianiu się mutacji.

Test PCR warto więc wykonać przed spodziewanym leczeniem farmakologicznym lub przed dopuszczeniem psa do rozrodu.

Ważne w przypadku adopcji psa: Jeśli decydujesz się na adopcję przedstawiciela jednej z ras, u których mutacja ta jest powszechna, zapytaj hodowcę lub poprzedniego właściciela, czy pies miał wykonywane badania pod tym kątem.