Morfologia krwi u psów: Zalecenia i procedura
© Kalim / stock.adobe.com
Istnieją różne powody, dla których warto wykonać morfologię krwi u psa. Z lektury niniejszego artykułu dowiesz się, kiedy należy przeprowadzić to badanie i co może ono powiedzieć o zdrowiu czworonoga.
Spis treści
Kiedy morfologia krwi może okazać się przydatna?
Badanie krwi jest jednym z najważniejszych instrumentów diagnostycznych w praktyce weterynaryjnej. Dzięki niemu można określić liczbę i skład różnych komórek krwi oraz ocenić inne parametry (np. elektrolity, hormony, patogeny). Na tej podstawie lekarz weterynarii może wywnioskować, czy i co dolega zwierzęciu.
Kiedy należy wykonać badanie krwi u psa?
Morfologia krwi jest ważna nie tylko dla rozpoznania choroby, ale również dla sprawdzenia skuteczności wdrożonego leczenia chorób takich jak:
- cukrzyca
- niedoczynność tarczycy
- nadczynność kory nadnerczy
- choroby zakaźne (np. mające swoje źródło w basenie Morza Śródziemnego)
- choroby wątroby i nerek
Jak często należy wykonywać morfologię krwi u psów?
Aby trzymać rękę na pulsie i móc wykryć ewentualne choroby na wczesnym etapie, warto regularnie sprawdzać stan zdrowia psa – przynajmniej raz w roku.
Jeśli podczas rutynowego badania lekarz weterynarii wykryje oznaki choroby, badanie krwi dostarczy mu wszelkich niezbędnych informacji na jej temat.
Uwaga: Regularne badania krwi zalecane są szczególnie w przypadku chorych lub starszych psów.
Jakich informacji dostarcza badanie krwi u psów?
Krew psa zawiera różne elementy – od komórek krwi przez elektrolity po hormony. Dlatego istnieją też różne procedury diagnostyczne, umożliwiające rozróżnienie poszczególnych jej składników:
Hematologiczne badanie krwi
Hematologiczne badanie krwi służy do oceny składu krwi:
Morfologia podstawowa
Morfologia podstawowa daje przybliżony obraz ogólnego składu krwi. W ramach tego badania mierzone są następujące parametry:
Parametr | Poniżej normy | Powyżej normy |
Erytrocyty (czerwone krwinki) = MCV (mean corpuscular volume) | niedokrwistość (anemia) (w połączeniu z niskim poziomem hematokrytu) | stężenie „rzekome” (np. w wyniku odwodnienia, biegunki), nieprawidłowa produkcja w szpiku kostnym w wyniku wzrostu erytropoetyny (np. w przebiegu chorób serca lub zwężenia drogi odpływu prawej komory) |
Hemoglobina (czerwony barwnik krwi) = MCH (mean corpuscular hemoglobin) | anemia (np. w wyniku niedoboru żelaza) | wzrost liczby erytrocytów |
Hematokryt (stosunek objętości krwinek czerwonych do całkowitej objętości krwi) | anemia (w połączeniu z niskim poziomem erytrocytów) | zjawisko częściowo fizjologiczne u jamników i chartów |
Leukocyty (granulocyty, limfocyty, monocyty, komórki tuczne, komórki dendrytyczne) | niespecyficzne bez dalszego różnicowania | niespecyficzne bez dalszego różnicowania |
Uwaga: Parametrów krwi nigdy nie należy interpretować indywidualnie, tylko w połączeniu z innymi parametrami, dlatego podane w tabeli wartości są jedynie przykładowe.
Morfologia pełna
W przeciwieństwie do morfologii podstawowej, morfologia pełna dostarcza bardziej szczegółowych informacji na temat stanu zdrowia psa i obejmuje bardzo ważne parametry. Jest więc wykorzystywana głównie do wykrywania chorób lub oceny ryzyka znieczulenia.
Oprócz parametrów już uwzględnionych w morfologii podstawowej, w ramach morfologii pełnej analizowane są następujące wartości:
Parametr | Poniżej normy | Powyżej normy |
Bazofile (granulocyty zasadochłonne) | – | alergia, infekcja, przewlekłe choroby zapalne i endokrynologiczne |
Eozynofile (granulocyty kwasochłonne) | – | alergia lub inwazja pasożytów |
Neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) | – | stany zapalne w organizmie |
Limfocyty | stres (spowodowany uwalnianiem kortyzolu), infekcje wirusowe, chemioterapia | aktywna odpowiedź immunologiczna (np. w przypadku infekcji wirusowych), do pewnego stopnia fizjologiczna u szczeniąt |
Monocyty | – | podostra do chronicznej faza choroby w przypadku infekcji, nowotworów lub chorób o podłożu autoimmunologicznym |
Trombocyty (płytki krwi) | <50.000/µl duże ryzyko krwawienia, zwiększone wykorzystanie lub przedwczesny rozpad możliwy w wyniku różnych chorób | wysokie ryzyko zakrzepicy i zatorowości |
Badanie hemostazy (układu krzepnięcia)
Lekarz weterynarii może zlecić badanie układu krzepnięcia psa. W tym celu wykorzystuje się krew bez dodatku antykoagulantów.
Badanie to znajduje zastosowanie na przykład w przypadku podejrzenia zatrucia trutką na szczury. Badania układu krzepnięcia są również bardzo ważne w diagnostyce chorób wątroby, mogących przebiegać z zaburzeniami krzepnięcia.
Biochemiczne badanie krwi
Dzięki temu badaniu lekarz weterynarii może określić inne parametry, takie jak elektrolity, hormony czy produkty przemiany materii. W tym celu z reguły wykorzystuje osocze krwi (pozbawiony komórek składnik krwi) lub surowicę (osocze bez czynników krzepnięcia).
Badanie to służy przede wszystkim do oznaczenia parametrów nerkowych (np. mocznika, kreatyniny) oraz parametrów wątrobowych (np. albuminy, fosfatazy alkalicznej, aminotransferazy alaninowej, bilirubiny).
Jak przeprowadza się badanie krwi u psa?
Badanie krwi należy do rutynowych procedur diagnostycznych, które lekarze weterynarii przeprowadzają każdego dnia. W celu pobrania krwi należy zlokalizować następujące żyły:
- V. cephalica antebrachii na przedniej kończynie
- V. saphena lateralis/medialis na tylnej kończynie
- V. jugularis na szyi
Czy przed badaniem pies powinien być na czczo?
Aby mieć pewność, że parametry nie zostaną zafałszowane, w momencie badania pies powinien być na czczo.
Zatem dziesięć do dwunastu godzin przed wizytą w gabinecie nie należy podawać mu żadnego pokarmu. W tym czasie nie należy go również obciążać fizycznie.
Jak lekarz weterynarii pobiera krew?
Aby pobranie mogło nastąpić w miarę niezakłócony sposób, asystent unieruchamia psa. W miejscu wkłucia goli się sierść i dezynfekuje odsłonięty obszar.
Następnie zakłada się opaskę uciskową (stazę), w celu wywołania zastoju żylnego. Jeśli lekarz weterynarii będzie chciał zbadać układ krzepnięcia psa, zrezygnuje z jej użycia.
System próżniowy czy otwarty?
Istnieją różne metody pobierania krwi u psów:
System otwarty sprawdza się zwłaszcza w przypadku małych psów lub takich, u których pobieranie jest z jakichś powodów utrudnione. Krew swobodnie przepływa wówczas do strzykawki za sprawą pociągnięcia jej tłokiem, aż do uzyskania potrzebnej ilości.
Z kolei tak zwane „systemy Vacutainer” wykorzystują zasadę próżni. Mają one tę zaletę, że pozwalają precyzyjnie zmierzyć objętość krwi.
Czy badanie krwi u psów niesie ze sobą jakieś ryzyko?
Badanie krwi oferuje wiele możliwości diagnostycznych i jest nieodłącznym elementem praktyki weterynaryjnej. Niemniej, należy zdawać sobie sprawę z możliwego ryzyka i ewentualnych powikłań – nawet jeśli są one zazwyczaj rzadkie i nieszkodliwe.
Należą do nich przede wszystkim siniaki (krwiaki) w miejscu wkłucia lub drobne urazy spowodowane wierceniem się zwierzęcia.
Poza tym, podczas pobierania krwi do miejsca wkłucia mogą dostać się zarazki, mogące powodować stany zapalne. Dlatego tak ważne jest, aby lekarz weterynarii starannie zdezynfekował skórę przed pobraniem próbki krwi.