Gen merle u psów: Ciemna strona piękna

Artykuł napisany przez Franziska G., Weterynarz

Gen merle występuje szczególnie często u owczarka australijskiego.

Gen merle u psów jest odpowiedzialny za ich niezwykłe umaszczenie – jasne łaty i plamki. Niestety jest to wada genetyczna, która może wiązać się z nieuleczalnymi chorobami. Poniżej zamieszczamy wszystkie ważne informacje na ten temat.

Spis treści

Czym jest gen merle u psów?
U których ras psów występuje gen merle?
Czy psy o umaszczeniu marmurkowym są bardziej podatne na choroby?
Czy hodowla psów marmurkowych klasyfikowana jest jako nosząca znamiona znęcania się nad zwierzętami?
Profilaktyka przed rozpoczęciem hodowli

Czym jest gen merle u psów?

Terminem merle (marmurkowy) określamy specyficzne umaszczenie psów, charakteryzujące się dużym udziałem bieli, często w postaci łat. Czasami wiąże się ono również z jednym lub dwoma niebieskimi oczami.

Jest to spowodowane faktem, że gen merle rozjaśnia jedynie brązowo-czarny pigment eumelaninę, a żółto-czerwone obszary sierści z pigmentem feomelaniną pozostają niezabarwione.

Jak powstaje umaszczenie marmurkowe?

Umaszczenie to jest skutkiem obecności genu merle, powstałego w wyniku mutacji genu SILV z locus M Pmel17, czyli trwałej zmiany w materiale genetycznym.

Aby dokładnie zrozumieć gen merle u psów, niezbędne jest zapoznanie się z definicją tak zwanych alleli. Są to różne warianty genu, które determinują jego ekspresję.

Allel	Opis
M	Merle
m	Brak merle, typ dziki
Mc	Cryptic merle
Mc+	Cryptic merle plus
Ma	Atypical merle
Ma+	Atypical merle plus
Mh	Arlekin merle

W jaki sposób dziedziczony jest gen merle u psów?

Gen merle dziedziczony jest w sposób autosomalny pośredni (o niezupełnej dominacji). Oznacza to, że dominujący allel merle (M) nie „zagłusza” całkowicie recesywnego allelu typu dzikiego (m). W związku z tym recesywny i normalny allel typu dzikiego również przejawia pewną aktywność.

Umaszczenie psa zależy więc od kombinacji alleli, którą odziedziczy po rodzicach.

Jamnik o umaszczeniu merle — Umaszczenie marmurkowe jest uwarunkowane genetycznie i zwiększa ryzyko wystąpienia określonych chorób.

U których ras psów występuje gen merle?

Obecność genu merle stwierdzono u różnych ras psów, a najczęściej u:

Czy wszyscy przedstawiciele tych ras są nosicielami genu merle?

Na umaszczenie ma wpływ wiele genów. Dlatego istnieją także psy wspomnianych ras, które pozbawione są genu merle.

Czy psy o umaszczeniu marmurkowym są bardziej podatne na choroby?

Nie wszystkie marmurkowe psy są chore, ale rzeczywiście w ich przypadku istnieje większe ryzyko wystąpienia określonych dolegliwości.

Ponieważ wytwarzające eumelaninę melanocyty uczestniczą także w rozwoju komórek czuciowych oczu i uszu, gen merle u psów może prowadzić do poniższych zaburzeń:

Ślepota

Gen merle u psów może być odpowiedzialny za dziedziczne problemy z oczami oraz ślepotę. Homozygotyczne marmurki często cierpią na wady rozwojowe oczu, takie jak:

Dyscoria: Nierówne źrenice
Coloboma: Szczelina gałki ocznej
Mikroftalmia, małoocze: Zbyt mała wielkość gałki ocznej

Głuchota

U psów z genem merle istnieje zwiększone ryzyko wrodzonych wad słuchu, wynikających z patologicznych zmian w uchu wewnętrznym, które są uwarunkowane genetycznie:

10 procent homozygotycznych marmurków cierpi na jednostronną głuchotę
15 procent homozygotycznych marmurków cierpi na obustronną głuchotę
2,7 procent heterozygotycznych marmurków cierpi na jednostronną głuchotę
0,9 procent heterozygotycznych marmurków cierpi na obustronną głuchotę

Czy hodowla psów marmurkowych klasyfikowana jest jako nosząca znamiona znęcania się nad zwierzętami?

Nie można stwierdzić, że każdy pies marmurkowy jest wynikiem takiej hodowli, ponieważ gen merle nie powoduje żadnych bezpośrednich deformacji fizycznych.

Jednak w niektórych krajach, np. w Niemczech, kojarzenie ze sobą dwóch psów marmurkowych-łaciatych jest zabronione, co wynika z faktu, że jeśli krzyżowane są dwa psy z co najmniej jednym allelem merle, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że przynajmniej jedno ze szczeniąt będzie nieuleczalnie chore.

Dozwolone jest natomiast kojarzenie heterozygotycznych marmurków tygrysich z osobnikami bez tego genu.

Zakup szczeniąt wyłącznie u profesjonalnych hodowców

Niestety nierzadko zdarza się, że wątpliwi hodowcy i niedoinformowani opiekunowie psów krzyżują ze sobą nosicieli genu merle.

Dlatego bardzo ważne jest, aby kupować szczenięta tylko u hodowców cieszących się dobrą opinią.

Profilaktyka przed rozpoczęciem hodowli

Aby zyskać pewność, że szczenięta przychodzące na świat będą zdrowe, bardzo ważne jest odpowiedzialne ich rozmnażanie. Chcąc wykluczyć możliwość narodzin chorych psów marmurkowych, należy zbadać rodziców pod kątem wad genetycznych, zwracając się w tym celu do lekarza weterynarii lub uzyskując informacje od komercyjnych producentów testów genetycznych. Analizy DNA (badania genetyczne) dostępne są również w różnych laboratoriach genetycznych.

Czy mój pies jest nosicielem genu merle?

Nosicielstwo genu u psich rodziców można stwierdzić na podstawie wyników badań genetycznych.

W poniższej tabeli przedstawiamy typowe przykłady genotypów (skład genu merle) i wynikające z nich fenotypy (odpowiedzialne za umaszczenie):

Genotyp	Ekspresja	Umaszczenie w kombinacji z „m”
mm	Pies jest homozygotyczny, posiada dwa allele typu dzikiego i żadnych alleli merle	Brak merle
Mm	Pies jest heterozygotyczny. Posiada jeden allel normalny i jeden allel merle	Merle (jasno-ciemne łaty)
MM	Pies jest homozygotyczny i posiada dwa allele merle	Merle (całkowicie biały)

Franziska G., Weterynarz

Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.

Podziel się swoją opinią

Czy artykuł był pomocny?

Najczęściej polecane

9 min 355