Cukrzyca u psa
© Syda Productions / stock.adobe.com
Nawet przy umiarkowanych temperaturach miska z wodą jest nowym najlepszym przyjacielem Twojego psa? Na dodatek zwierzę traci na wadze, mimo że wykazuje raczej nawet większy apetyt? Przyczyną może być cukrzyca u psa. Poniżej podsumowaliśmy dla Ciebie najważniejsze informacje o tej chorobie.
Spis treści
- Jak niebezpieczna jest cukrzyca u psa?
- Objawy: Jak rozpoznać cukrzycę u psa?
- Rozpoznanie: Jak diagnozuje się cukrzycę u psa?
- Leczenie: Jakie są możliwości leczenia?
- Jak powstaje cukrzyca u psa?
- Rokowania: Jakie są szanse na wyzdrowienie?
- Profilaktyka: Jak uniknąć cukrzycy u psa?
- Inny rodzaj cukrzycy u psa – moczówka prosta
- Jak leczyć moczówkę prostą u psa?
Jak niebezpieczna jest cukrzyca u psa?
Cukrzyca (Diabetes mellitus) jest najczęstszą hormonalną chorobą metaboliczną u psów. Na chorobę szczególnie narażone są suczki oraz przedstawiciele ras takich jak samojed czy sznaucer miniaturowy.
Choroba wpływa na funkcjonowanie całego organizmu psa. Ponadto u psów dotkniętych chorobą zawsze istnieje ryzyko poważnych zaburzeń metabolizmu. W ten sposób szybko dochodzi do sytuacji zagrażających życiu. Dlatego cukrzycę u psa należy traktować bardzo poważnie!
Objawy: Jak rozpoznać cukrzycę u psa?
Pies z cukrzycą może wykazywać następujące objawy:
- Objaw główny: wzmożone picie i oddawanie moczu (poliuria i polidypsja)
- Utrata wagi pomimo zwiększonego apetytu (żarłoczność)
- Apatia i zmęczenie
- Zaćma (katarakta) z nagłą ślepotą
- Zła kondycja sierści
- Słabe gojenie się ran
W przypadku nieprawidłowego leczenia lub niewykrytej cukrzycy dochodzi również do cukrzycowej kwasicy ketonowej (DKA). W tym przypadku komórki organizmu nie otrzymują już wystarczającej ilości cukru jako źródła energii. W konsekwencji dochodzi do nadmiernego wytwarzania ciał ketonowych w wyniku rozkładu tłuszczów. Zwiększone stężenie ciał ketonowych (ketoza) prowadzi w końcu do przekwaszenia krwi (kwasica). Wynikające z tego zaburzenia gospodarki elektrolitowej powodują wymioty i osłabienie. Stan ten zagraża życiu!
Początkowo dość niespecyficzne objawy nie zawsze są od razu oczywiste. Dlatego zawsze dokładnie obserwuj swojego psa i regularnie sprawdzaj jego masę ciała.
Rozpoznanie: Jak diagnozuje się cukrzycę u psa?
Każda wizyta u lekarza weterynarii rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego z opiekunem (anamneza). Wywiad jest bardzo cenny dla diagnostyki, ponieważ ważne sygnały, takie jak wzmożone pobieranie wody czy apatia, mogą oznaczać cukrzycę u psa.
Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego odbywa się ogólne badanie kliniczne, podczas którego lekarz ocenia ogólny stan zdrowia psa. Ponadto, aby wykryć cukrzycę u psa, weterynarz wykonuje specjalistyczne badania. W tym celu pobiera od psa krew i próbkę moczu.
Które wartości oznacza się podczas badania krwi i moczu?
Z uwagi na fakt, że poziom cukru we krwi podlega silnym wahaniom, na przykład pod wpływem jedzenia lub stresu, zaleca się pomiar fruktozaminy. Są to określone białka, które jako marker długoterminowy (przez okres jednego do trzech tygodni) odzwierciedlają poziom cukru we krwi. W przypadku podejrzenia zapalenia trzustki oznacza się również specyficzne wartości pomocnicze, takie jak amylazę i lipazę.
Podwyższony poziom cukru, białek, a niekiedy ciał ketonowych, jak również zmieniony ciężar właściwy moczu potwierdzają podejrzenie cukrzycy u psa. Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do odkładania się złogów cukru w oczach, dlatego u wielu dotkniętych tym problemem psów rozwija się również zaćma. W związku z tym zawsze przeprowadza się pomiar ciśnienia krwi i badanie wzroku.
Leczenie: Jakie są możliwości leczenia?
W ramach leczenia cukrzycy u psa zawsze podejmowane są różne środki:
- Codziennie: dwukrotne podawanie insuliny (insulina normalna, insulina o pośrednim czasie działania lub insulina długo działająca)
- Środki dietetyczne: obliczanie zapotrzebowania kalorycznego, karma o niskiej zawartości ciężkostrawnych węglowodanów i tłuszczów, karma o wysokiej zawartości włókna surowego
- Regularny ruch
- Regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi i innych parametrów
- W przypadku DKA: natychmiastowe podanie infuzji, elektrolitów i insuliny oraz stały nadzór weterynaryjny
- Doustne leki przeciwcukrzycowe nie wykazują działania u psów
Choć diagnoza i zakres kolejnych działań leczniczych są zwykle szokiem dla opiekunów, w większości przypadków cukrzycę u psów można mieć pod kontrolą. Lekarz weterynarii dokładnie poinstruuje Cię w zakresie obsługi glukometru i dawkowania insuliny. Po krótkiej fazie przyzwyczajenia, podawanie insuliny zwykle szybko staje się częścią codziennej rutyny zarówno dla opiekuna, jak i dla psa.
Przypadek szczególny – cukrzyca ciążowa
Cukrzyca ciążowa jest szczególną formą cukrzycy. Występuje wyłącznie u niewykastrowanych suczek. Decydującą rolę odgrywa przy tym hormon progesteron.
W takim przypadku należy jak najszybciej poddać suczkę zabiegowi kastracji. A to z uwagi na fakt, że każda kolejna cieczka prowadzi do nowych zaburzeń metabolizmu cukru. Jednak w większości przypadków suczka mimo wszystko wymaga dożywotniej insulinoterapii.
Przyczyny cukrzycy
Jak powstaje cukrzyca u psa?
Cukrzyca to złożony zespół chorobowy, który wynika z podwyższonego poziomu cukru we krwi z powodu braku insuliny. Dla lepszego zrozumienia tego problemu warto zapoznać się z zasadami funkcjonowania trzustki psa.
Trzustka dzieli się na część endokrynną i egzokrynną. Część endokrynna składa się z komórek beta, które produkują hormon o nazwie „insulina”. Insulina transportuje cukier przyjmowany z pożywieniem do komórek organizmu.
Uwolnienie insuliny do krwi powoduje wchłonięcie cukru do komórek. Komórki z kolei potrzebują cukru do pozyskania energii. Nadmiar cukru magazynowany jest w postaci glikogenu w wątrobie i mięśniach. Jednocześnie hormon anaboliczny, jakim jest insulina, prowadzi do powstawania białka i tłuszczu.
Cztery rodzaje cukrzycy u psa
Przyczyny cukrzycy u psa są różne. Wyróżnia się 4 postaci choroby:
- Typ 1 (cukrzyca młodzieńcza) z bezwzględnym niedoborem insuliny: Organizm wytwarza białka ochronne (przeciwciała) przeciwko własnym komórkom trzustki. Komórki obumierają i tym samym przestają produkować insulinę. Cukier nie jest już wchłaniany do komórek i pozostaje w krwiobiegu. Ten typ najczęściej występuje u psów.
- Typ 2 (cukrzyca wieku dorosłego) ze względnym niedoborem insuliny: Przyczyną jest utrata funkcji komórek beta lub insulinooporność. Oporność na insulinę oznacza, że choć organizm produkuje wystarczającą ilość insuliny, to już nie ma ona wpływu na metabolizm. Ten typ występuje głównie u kotów.
- Cukrzyca wtórna: Ta postać spowodowana jest różnymi chorobami podstawowymi, takimi jak nadczynność nanerczy (choroba Cushinga) lub przyjmowanie glikokortykoidów (kortyzon). Może to prowadzić do insulinooporności. Inne przyczyny to zapalenie trzustki, otyłość i infekcje.
- Cukrzyca ciążowa: W tym przypadku dużą rolę odgrywają hormony ciążowe, takie jak progesteron, które prowadzą do wzrostu poziomu cukru we krwi.
W każdym przypadku ważna jest wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie. To ostatnie w dużym stopniu zależy od typu cukrzycy, na którą cierpi pies.
Rokowania: Jakie są szanse na wyzdrowienie?
Rokowania w przypadku cukrzycy zależą od powikłań i powodzenia leczenia. Jeżeli organizm chorego psa dobrze reaguje na insulinę, rokowania są dobre. Cukrzyca jest jednak nieuleczalna. Psy dotknięte chorobą muszą otrzymywać insulinę do końca życia.
Profilaktyka: Jak uniknąć cukrzycy u psa?
Cukrzycy u psa trudno jest zapobiec. Niemniej jednak możesz obniżyć ryzyko poprzez wczesną kastrację suczki, zbilansowane i zdrowe żywienie oraz regularny ruch.
Jeśli pies już wykazuje powikłania i nie reaguje prawidłowo na insulinę, może to prowadzić do obniżenia jakości życia.
Inny rodzaj cukrzycy u psa – moczówka prosta
W przeciwieństwie do cukrzycy (Diabetes mellitus), moczówka prosta (Diabetes insipidus) występuje u psów znacznie rzadziej. Lekarze weterynarii rozróżniają centralną (ośrodkową) i nerkopochodną moczówkę prostą.
Obie postaci są albo wrodzone, albo wtórne – wywołane innymi chorobami i urazami, przy czym w obu postaciach najważniejszą rolę odgrywa hormon antydiuretyczny (ADH). Wytwarzany jest w podwzgórzu (część międzymózgowia) i w normalnych warunkach jego zadanie polega na wchłanianiu zwrotnym wody z moczu pierwotnego.
W moczówce prostej ośrodkowej występuje niedobór ADH. Z kolei w przypadku moczówki prostej nerkowej ADH nie wiąże się z odpowiednimi receptorami. Typowym dla obu postaci jest zwiększone oddawanie moczu. Aby zrekompensować wynikającą z tego utratę płynów, dotknięte chorobą psy piją podejrzanie dużo.
Rozpoznanie moczówki prostej
Aby odróżnić moczówkę prostą od cukrzycy u psa, można wykonać badanie ADH. W tym celu psu podaje się ADH, a następnie mierzy się poprawę odzyskiwania wody.
Jeśli widać poprawę, świadczy to o moczówce prostej centralnej. Dodatkową metodą jest tzw. test odwodnieniowy. W tym celu pies musi odczuwać pragnienie przez kilka godzin po opróżnieniu pęcherza. Następnie mierzy się ilość wytworzonego moczu. Jeśli się nie zmniejszyła, to jest to moczówka prosta.
Jak leczyć moczówkę prostą u psa?
W przypadku moczówki prostej wszystko zależy od jej postaci. Jeśli pies cierpi na moczówkę prostą ośrodkową, czyli niedobór ADH, wówczas podaje mu się dożywotnio syntetyczny ADH jako substytut. Postać nerkowa jest zwykle objawem towarzyszącym innej chorobie podstawowej. Dlatego w takim przypadku weterynarz leczy (o ile to możliwe) chorobę podstawową. Ponadto u dotkniętego chorobą psa zmniejsza się przyswajanie soli.
Czy moczówka prosta jest uleczalna?
W moczówce prostej centralnej rokowania są zazwyczaj korzystne. Jednak, podobnie jak w przypadku cukrzycy, pies musi przyjmować leki do końca życia. Rokowanie w przypadku moczówki prostej nerkowej zależy od choroby podstawowej.