Choroba Addisona u psa 

Czy Twój zazwyczaj wesoły i bystry pies jest raptem ciągle zmęczony, a podczas spacerów ciągnie się z tyłu, zamiast iść przed Tobą? Przyczyną może być rzadka choroba Addisona. Poniżej dowiesz się wszystkiego, co warto wiedzieć na jej temat.

Jak niebezpieczna jest choroba Addisona u psa?

Choroba Addisona to poważna choroba psów, która wywołuje różne objawy i wymaga leczenia do końca życia. W przypadku tak zwanego kryzysu Addisona choroba często nawet zagraża życiu.

Przyczyny: Jak dochodzi do rozwoju choroby?

Przyczyny choroby Addisona u psów (zwanej również hiperadrenokortycyzmem lub niedoczynnością nadnerczy) są bardzo różnorodne i jeszcze nie do końca poznane. Dlatego też, w zależności od wywołujących chorobę czynników, lekarze dla ułatwienia rozróżniają pierwotną chorobę Addisona i wtórną chorobę Addisona.

Pierwotna choroba Addisona = od nadnerczy

U większości dotkniętych chorobą psów rozwija się pierwotna choroba Addisona. Powstaje ona w wyniku zniszczenia tkanki nadnerczy. Do uszkodzenia dochodzi najczęściej w korze nadnerczy, gdzie odbywa się produkcja aldosteronu i kortyzolu. Nieliczne, wciąż funkcjonujące komórki wytwarzają zbyt mało hormonów. W ten sposób obniża się poziom kortyzolu i aldosteronu we krwi. Jeśli do zaburzenia równowagi elektrolitowej dochodzi wskutek braku aldosteronu, mowa o typowej postaci choroby Addisona. Natomiast w przypadku samego braku kortyzolu chorobę Addisona określa się mianem atypowej.

Możliwe są następujące przyczyny uszkodzenia tkanki gruczołowej:

• Dziedziczenie: Niektóre duże rasy psów, takie jak dog niemiecki, leonberger czy pudel duży, choroba Addisona dotyka wyjątkowo często.
• Choroby autoimmunologiczne: Organizm wytwarza komórki immunologiczne, które atakują komórki endogenne. Powoduje to uszkodzenie wielu różnych narządów, w tym nadnerczy.
• Choroby nabyte: Zaburzenia takie jak infekcje czy guzy mogą uszkodzić tkankę nadnerczy.
• Postać jatrogenna: Jeśli pies przez dłuższy czas otrzymuje glikokortykoidy (kortyzon) lub ich podawanie zostaje nagle przerwane, nadnercza nie mogą wystarczająco szybko wznowić swojej pracy. Tę postać choroby Addisona wywołuje zatem jakby sam lekarz weterynarii (stąd określenie „jatrogenna”).
• Choroba Cushinga: To tak naprawdę nadczynność nadnerczy. W najgorszym przypadku nadczynność ta kończy się całkowitą niewydolnością nadnerczy – u psa rozwija się wówczas choroba Addisona.

Wtórna choroba Addisona = od przysadki mózgowej

W przypadku zaburzenia pracy przysadki mózgowej (hypophysis) lub podwzgórza (hypothalamus), ważnej części międzymózgowia, dochodzi do rozwoju wtórnej postaci choroby Addisona. Przysadka mózgowa i podwzgórze są nadrzędnymi ośrodkami sterującymi pracą nadnerczy. Regulują ich aktywność hormonalną za pomocą kortykotropiny (ACTH) i kortykoliberyny (CRH). Jeśli organizm nie wydziela hormonu ACTH lub jeśli wydziela hormon CRH w zbyt dużej ilości, nie dochodzi do produkcji kortyzolu.

Objawy: Jakie są główne objawy choroby?

W zależności od tego, czy brakuje tylko kortyzolu, czy też aldosteronu, w przypadku choroby Addisona u psa zaobserwować można różne symptomy. Aldosteron powoduje zaburzenie poziomu sodu i potasu. Dlatego psy z niedoborem obu hormonów zwykle chorują ciężej. Poniższe objawy mogą wskazywać na chorobę Addisona u psa:

• Objawy ogólne: osłabienie, zaburzony stan ogólny, zachowania depresyjne
• Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego: ciężka (w niektórych przypadkach krwawa) biegunka, wymioty, brak apetytu, wychudzenie
• Wzmożone picie, a przez to wzmożone oddawanie moczu (polidypsja i poliuria)
• Drżenie mięśni, a nawet skurcze
• Kryzys Addisona (stan podobny do wstrząsu): niewydolność układu krążenia, hipotermia, osłabienie, niskie ciśnienie krwi, zagrożenie życia z powodu nagłego zwiększenia stężenia potasu (hiperkaliemia)

Rozpoznanie: Jak można wykryć chorobę Addisona u psa?

Choroba Addisona występuje u psów stosunkowo rzadko i w większości przypadków wywołuje jedynie niespecyficzne objawy, dlatego diagnoza jest często trudna. Jeśli lekarz weterynarii podejrzewa u psa chorobę Addisona, wdraża różne specjalistyczne badania.

Już poprzez samo badanie krwi i pomiar ciśnienia tętniczego można ustalić ważne parametry, takie jak zaburzenie równowagi elektrolitowej. Podejrzenie potwierdza się, jeśli oprócz tego gęstość moczu (ciężar właściwy) jest obniżona. Kolejną ważną wskazówką są widoczne w badaniu USG wąskie naczynia lub zmniejszone nadnercza.

W celu potwierdzenia diagnozy, lekarz weterynarii wykonuje test stymulacji ACTH. W pierwszej próbce krwi laboratorium oznacza aktualny (podstawowy) poziom kortyzolu. Następnie weterynarz wstrzykuje psu ACTH i około godziny później ponownie pobiera krew. U zdrowych psów poziom kortyzolu wzrasta po podaniu ACTH. Jeśli natomiast poziom kortyzolu pozostaje niezmieniony, choroba Addisona u psa jest bardzo prawdopodobna.

© Christoph Hähnel / stock.adobe.com

Leczenie: Jakie są możliwości leczenia?

Mówiąc o leczeniu choroby Addisona u psa, należy rozróżnić leczenie długotrwałe i leczenie kryzysu Addisona.

Podczas leczenia długotrwałego stosuje się glikokortykoidy lub mineralokortykoidy. Z reguły pies musi przyjmować te leki do końca życia. Do czasu, aż wszystkie parametry krwi nie wrócą do normy i nie zostanie dobrana odpowiednia dawka leków, należy liczyć się z koniecznością odbycia kilku wizyt kontrolnych u weterynarza. Jeśli pies dobrze reaguje na wdrożone leczenie, zazwyczaj wystarczają kontrole co pół roku. Jednakże potrzebne do końca życia zwierzęcia leki i regularne badania powodują w dłuższej perspektywie niemałe koszty.

Gdy u psa pojawia się tak zwany kryzys Addisona, konieczne jest przeprowadzenie kompleksowych zabiegów. W takim przypadku pies zwykle wymaga hospitalizacji. Stosowane wówczas środki to:

• Infuzje jako płynoterapia w celu ustabilizowania krążenia
• Podawanie krystaloidów (np. sodu)
• Wykonanie testu ACTH
• Wielokrotne podawanie glikokortykoidów
• Leczenie nadmiaru potasu (hiperkaliemii) poprzez podanie glukonianu wapnia

Kryzys Addisona to stan zagrażający życiu zwierzęcia, które bezwzględnie wymaga intensywnej opieki weterynaryjnej.

Rokowania: Jakie są szanse na wyleczenie psa z choroby Addisona?

Rokowania w dużej mierze zależą od przyczyny i stopnia zaawansowania choroby Addisona u psa. Jeśli tylko lekarz weterynarii wykryje wolno postępującą chorobę Addisona w jej wczesnym stadium, w większości przypadków leczenie długotrwałe pozwala psu wieść długie życie. Z kolei ostry kryzys Addisona, nieprawidłowe leczenie lub jego brak często zagrażają życiu psa. Choroba Addisona u psów jest nieuleczalna.

Profilaktyka: Jak zapobiegać chorobie Addisona u psa?

Samej chorobie nie da się zapobiec. Jeśli jednak Twój pies wykazuje symptomy wskazujące na chorobę, wczesna diagnoza może zapobiec zagrażającemu życiu kryzysowi Addisona. Jeśli u Twojego psa zdiagnozowano chorobę Addisona, Twój pupil powinien unikać stresujących sytuacji, takich jak długie podróże, sport czy wystawy psów.