Brachycefalia u psów i jej konsekwencje
© adrianad / stock.adobe.com
Brachycefalia (krótkoczaszkowość) u psów jest prawdopodobnie jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii zdrowotnych wśród miłośników zwierząt. Niektórzy uwielbiają te uroczo wyglądające czworonogi, inni postrzegają je jako efekt hodowli noszącej znamiona znęcania się nad zwierzętami. Dowiedz się, dlaczego brachycefalia u psów może być niebezpieczna i jakie konsekwencje zdrowotne się z nią wiążą.
Spis treści
- Czy brachycefalia u psów jest niebezpieczna?
- Problemy zdrowotne i objawy brachycefalii
- Przyczyny: Jak powstaje brachycefalia u psów?
- Czy brachycefalia to forma znęcania się nad zwierzętami?
- Leczenie: Jak przebiega leczenie brachycefalii u psów?
- Rokowania: Nieleczone problemy pogłębiają się
- Pomoc w życiu codziennym: Jak pomóc psu cierpiącemu na zespół brachycefaliczny?
- Podsumowanie: Unikanie brachycefalii od samego początku
Czy brachycefalia u psów jest niebezpieczna?
Brachycefalia (zespół brachycefaliczny) to inaczej mówiąc krótkoczaszkowość. Słowo to wywodzi się od słów „brachýs“ (krótki) i „kephalḗ“ (głowa).
Brachycefalia jest uwarunkowana genetycznie i jest wynikiem selektywnej hodowli psów o krótkich czaszkach, mających wyglądać uroczo i dziecięco. Niestety ta anatomiczna zmiana wiąże się z problemami zdrowotnymi, istotnymi z punktu widzenia dobrostanu zwierząt. Należą do nich przede wszystkim problemy z oddychaniem, w tym niewydolność oddechowa.
Które rasy zaliczamy do krótkoczaszkowych?
Do brachycefalicznych ras psów zaliczamy przede wszystkim:
- boston teriera
- boksera
- buldoga angielskiego oraz buldoga francuskiego
- mopsa
- pekińczyka
- shi tzu
Czy istnieją „zdrowe” rasy brachycefaliczne?
Wśród krótkoczaszkowych czworonogów istnieje niewiele wyjątków, u których nie występują lub występują nieznaczne skutki brachycefalii. Nie są one jednak regułą, dlatego do tej cechy anatomicznej należy zawsze podchodzić krytycznie.
Problemy zdrowotne i objawy brachycefalii
Niestety przedstawiciele ras brachycefalicznych cierpią zazwyczaj na problemy zdrowotne, które są uwarunkowane genetycznie. Należą do nich przede wszystkim problemy z oddychaniem, które niestety nie ustępują samoistnie.
Duszność, dyszenie i chrapanie
Duszność jest jednym z głównych dolegliwości u psów z brachycefalią. Powstaje w wyniku związanych z celową hodowlą deformacji struktur anatomicznych w obszarze czaszki:
- nozdrzy
- małżowin nosowych
- przegrody nosowej
- przedniej części gardła
- krtani
Ciągłe dyszenie, chrapanie i uciążliwe uczucie konieczności łapania powietrza towarzyszy psom brachycefalicznym przez całe życie. Oznacza to nie tylko stałe cierpienie, ale również ryzyko uduszenia.
Zaburzenia snu
Jeśli pies nie może prawidłowo oddychać, oddychanie utrudnione jest również w trakcie snu. Objawia się to często w postaci bezdechu sennego – powtarzającymi się epizodami zatrzymania oddychania, w wyniku których pies często wstaje w nocy i jest niespokojny. Może nawet próbować spać na siedząco, aby odciążyć swoje zwężone drogi oddechowe. W ciągu dnia jest z kolei zmęczony i wyczerpany.
Zapadnięcie krtani
Jeśli nie podejmiesz żadnych kroków, mających na celu pozbycie się problemów oddechowych, psu może grozić zapadnięcie krtani w wyniku postępującej deformacji chrząstki.
Inne problemy zdrowotne
Oprócz wspomnianych problemów, u niektórych brachycefalicznych psów zwiększa się istotnie ryzyko rozwoju innych schorzeń. Obejmują one:
- stany zapalne dróg oddechowych (np. w wyniku infekcji)
- problemy sercowo-naczyniowe
- udar cieplny
- problemy trawienne
Przyczyny: Jak powstaje brachycefalia u psów?
Brachycefalia jest konsekwencją selektywnej hodowli. Stopniowo hodowcy zaczęli wybierać do hodowli psy o cechach brachycefalicznych (krótki nos, krótka dolna szczęka i związana z tym kompresja otaczających je struktur), aby uzyskać charakterystyczny wygląd zwierząt.
Problem stworzony przez człowieka
Szczególnie w ostatnich stuleciach dochodzi do nadmiernej selekcji cech brachycefalicznych, co prowadzi do rosnącej liczby psów z ekstremalną krótkoczaszkowością.
Ponieważ ta stworzona przez człowieka forma brachycefalii często powoduje u psów zagrażające ich życiu problemy zdrowotne, miłośnicy zwierząt, a nawet niektóre kraje postrzegają hodowlę psów ras brachycefalicznych za formę znęcania się nad zwierzętami.
Czy brachycefalia to forma znęcania się nad zwierzętami?
Z weterynaryjnego punktu widzenia krótkoczaszkowość jest klasyfikowana jako znęcanie się nad zwierzętami. W wielu krajach zespół brachycefaliczny jest istotny z punktu widzenia dobrostanu zwierząt. Z ustawowego punktu widzenia natomiast oficjalne zaklasyfikowanie jej jako takiego nie jest łatwe. Nie istnieje bowiem ustandaryzowana, prawnie wiążąca klasyfikacja.
Często krajowe ustawy o dobrostanie zwierząt nie określają wyraźnie, które objawy i cechy należy określić mianem hodowli noszącej znamiona znęcania się nad zwierzętami. W związku z tym brachycefalia nie jest wymieniana jako konkretna cecha hodowlana.
Dlatego w przypadku takiego podejrzenia, każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.
Leczenie: Jak przebiega leczenie brachycefalii u psów?
Dyszenia i chrapania u psów z zespołem brachycefalicznym nigdy nie powinno się ignorować. Objawy te, zwłaszcza oddychanie przez pysk, zawsze wymagają interwencji lekarza weterynarii.
Jeśli więc Twój podopieczny ma poważne trudności w oddychaniu, w pierwszej kolejności należy ustabilizować krążenie za pomocą tlenu i leków. Ulgę może przynieść także schłodzenie psa.
Operacja brachycefalii: Zabieg wielopoziomowy
W trwałym odciążeniu dróg oddechowych psa z zespołem brachycefalicznym może pomóc jedynie operacja. Obecnie dostępne są różne metody chirurgiczne, przy czym technika laserowa jest złotym standardem.
Co zmienia się podczas operacji?
Lekarz weterynarii co prawda nie jest w stanie skorygować krótkiego nosa i zniekształconej czaszki psa, może natomiast rozszerzyć występujące zwężenia za pomocą następujących środków (pojedynczych lub w połączeniu):
- korekcja przerośniętego podniebienia miękkiego
- korekcja skrzydełek nosowych (usunięcie chrząstki i skóry)
- usunięcie objętych stanem zapalnym migdałków
- zmniejszenie małżowin nosowych
Kiedy zaleca się poddać psa zabiegowi?
Decyzja dotycząca interwencji chirurgicznej podejmowana jest w zależności od stopnia nasilenia objawów klinicznych u psa oraz innych czynników, np. chorób podstawowych.
Dlatego skonsultuj się ze swoim lekarzem weterynarii i wspólnie oceńcie czy i kiedy pies będzie potrzebował operacji.
Jaka jest skuteczność leczenia?
Powodzenie leczenia zależy od różnych czynników, takich jak chociażby stopień deformacji anatomicznych. Metody laserowe jednak są ogólnie uważane za skuteczne i mało inwazyjne, ponieważ laser może być używany w ukierunkowany sposób. Niemniej może się zdarzyć, że pierwsza operacja nie przyniesie oczekiwanej poprawy. Dlatego w niektórych przypadkach konieczne są kolejne zabiegi.
Jakie są zagrożenia?
Każda narkoza i każdy zabieg chirurgiczny wiąże się z pewnym ryzykiem dla zdrowia. Rasy brachycefaliczne mają ponadto problemy z układem krążenia, co dodatkowo zwiększa ryzyko. W związku z tym przed operacją lekarz weterynarii dokładnie poinformuje Cię o ewentualnych zagrożeniach.
Ile kosztuje operacja brachycefalii?
Koszty zabiegu zależą od różnych czynników, takich jak stopień zaawansowania dolegliwości i czas, który lekarz musi poświęcić.
Wskazówka: Poproś lekarza weterynarii o wstępny kosztorys jeszcze przed zabiegiem, aby uniknąć przykrej niespodzianki.
Rokowania: Nieleczone problemy pogłębiają się
Spowodowane brachycefalią problemy oddechowe nie ustąpią samoistnie – wręcz przeciwnie, z czasem stają się coraz bardziej dokuczliwe.
Dzieje się tak dlatego, że w wyniku już istniejących zwężeń dochodzi do coraz większych podrażnień i obrzęków tkanki, co z kolei jeszcze bardziej pogłębia problem. Również normalny proces starzenia się czy wysokie temperatury pogarszają objawy.
Dlatego jeśli zauważysz u swojego podopiecznego problemy z oddychaniem, nie zwlekaj z wizytą u lekarza weterynarii.
Pomoc w życiu codziennym: Jak pomóc psu cierpiącemu na zespół brachycefaliczny?
Na dłuższą metę, zwierzęciu może ulżyć jedynie zabieg chirurgiczny. Jednak objawy można nieco złagodzić, wdrażając poniższe wskazówki:
Pomoc w ciepłe dni
Wraz ze wzrostem temperatury, pies odczuwa większe trudności z prawidłowym oddychaniem. Aby złagodzić dolegliwości, szczególnie w letnie dni, możesz zastosować się do porad zawartych w artykule ochłoda dla psa: 10 wskazówek na gorące lato.
Walka z nadwagą
Jeśli Twój pies jest otyły, musi bezwzględnie zrzucić nadmiarowe kilogramy. Nadmiar tłuszczu gromadzi się bowiem często w okolicy szyi, co dodatkowo pogłębia zwężenie dróg oddechowych.
Podsumowanie: Unikanie brachycefalii od samego początku
Nawet jeśli obecnie możliwe jest chirurgiczne leczenie brachycefalii, w ogólnej perspektywie hodowanie chorych zwierząt, aby potem je leczyć, nie jest najszczęśliwszym rozwiązaniem. Jedynym sposobem na uniknięcie krótkoczaszkowości u psów jest ostrożna i uważna hodowla.
W interesie wszystkich zainteresowanych powinno być hodowanie wyłącznie takich zwierząt, które spełniają podstawowe wymagania dotyczące zdrowego i szczęśliwego życia.
Walka o dobrostan zwierząt
Wiele osób wciąż nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia brachycefalii u psów w kontekście ich dobrostanu. Dlatego w ostatnich latach uruchamianych jest coraz więcej projektów, których celem jest zwrócenie uwagi na istniejący problem.
Są już pierwsze sukcesy: Zastosowano pierwsze tak zwane krzyżowania wsteczne u mopsów, u których zdecydowanie zmniejszono wspomniane problemy. Ponadto, w 2023 roku hodowla psów ras brachycefalicznych z określonymi wadami została zakazana w Holandii.