© Ricant Images / stock.adobe.com
Za sprawą wysublimowanego węchu i odpowiedniego szkolenia, poszukiwacze trufli są w stanie bez trudu wytropić te drogocenne grzyby.
Pies tropiący trufle musi mieć doskonały węch. Tylko dzięki niemu może wywęszyć te cenne grzyby pod ziemią. Co jeszcze jest niezbędne czworonogowi, aby być mistrzem w swojej dziedzinie? Czy istnieją rasy psów, które najlepiej sprawdzają się w szukaniu trufli? Poniżej postaramy się odpowiedzieć na te pytania.
Trufle to bardzo rzadkie grzyby, które uważane są za wyjątkowy przysmak. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków grzybów rosną pod ziemią, w symbiozie z niektórymi gatunkami drzew lub krzewów.
My, ludzie nie jesteśmy w stanie wyczuć subtelnego zapachu trufli. Od wieków do tego celu wykorzystywane są zwierzęta, których zmysł węchu jest nieporównywalnie bardziej rozwinięty niż u nas.
Potrawy z truflami podawane w dobrych restauracjach są odpowiednio kosztowne, a najdroższe z nich są te zawierające białe trufle.
Podczas gdy w przeszłości do poszukiwania trufli wykorzystywane były głównie samice świń, od końca XIX wieku zastąpiły je psy.
Świnie bowiem zbyt mocną rozkopują podłoże, niszcząc przy tym włókna grzybów, przez co trufle nie mogą się rozmnażać. Z tego względu w 1982 roku we Włoszech zakazano wykorzystywania świń w tym celu.
Niektóre psy tropiące trufle również intensywnie przekopują podłoże w poszukiwaniu tych kulinarnych skarbów, ale nie czynią przy tym takich zniszczeń jak ich ciężsi koledzy.
Nie masz do dyspozycji ani świni ani psa tropiącego trufle? Rozejrzyj się dookoła i poszukaj czerwonej muchy truflowej (Suillia tuberiperda), która lubi latać na wysokości około 10–20 centymetrów nad tymi grzybami.
Zasadniczo, w szukaniu trufli mogą sprawdzić się wszystkie psy, niezależnie od pochodzenia czy rasy. Jedynym wymogiem jest to, aby były aktywne, ciekawskie i dociekliwe na tyle, aby można je było wyszkolić do poszukiwania tych delikatesów.
To, czy i jak szybko dany pies znajdzie trufle jest kwestią indywidualną. Niektóre psy myśliwskie mają co prawda doskonały węch, ale często rozpraszają je różne tropy i zapachy. Inne z kolei w ogóle nie interesują się tropieniem, w związku z czym szkolenie może być żmudne. Specjaliści od trufli mają więc swoich ulubionych czworonogów.
Na pierwszym miejscu znajduje się włoska rasa psów lagotto romagnolo. Te psy dowodne mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł węchu i szczątkowy instynkt łowiecki, dzięki czemu dzika zwierzyna w lesie nie jest w stanie ich łatwo rozproszyć.
W tej roli sprawdzą się również czworonogi z grupy psów aportujących i płochaczy takie jak labrador retriever, czy border collie.
© simoshoes82 / stock.adobe.com
Polowanie na trufle z psami ma długą historię we Włoszech – ojczyźnie lagotto romagnolo. Już w 1880 roku Antonio Monchiero założył w piemonckim mieście Roddi „Università dei cani da tartufo“ – centrum szkoleniowe dla psów tropiących trufle.
Od 1935 roku instytucja ta, do dziś znajdująca się w rękach rodziny, jest oficjalnie uznana i uważana za najstarszą i najbardziej renomowaną szkołę dla tych właśnie czworonogów.
Podstawowe szkolenie w szkole Università dei cani da tartufo trwa od 15 do 20 dni, a pełny program szkoleniowy od 3 do 4 lat.
Poszukiwanie trufli już od dawna nie ogranicza się do Włoch i Francji. Wielu opiekunów psów, którzy szukają ciekawego zajęcia dla swoich podopiecznych, chce wyszkolić ich do tropienia trufli.
W związku z rosnącym zainteresowaniem tego typu szkoleniami, możliwości treningu także jest coraz więcej. Oprócz specjalnych klubów czy stowarzyszeń psów na trufle, programy szkoleniowe oferowanie są także w szkołach dla psów czy przez prywatnych trenerów.
Szczególnym miejscem do poszukiwania trufli są ich plantacje, na których uprawia się rośliny żywicielskie, takie jak sadzonki dębu. Niektóre z nich oferują specjalne kursy poszukiwania trufli.
Seminaria i kursy składają się z reguły z części teoretycznej dla człowieka i części praktycznej dla zespołu człowiek-pies.
Teoria to nie tylko identyfikowanie potencjalnych miejsc występowania trufli i rozpoznawanie różnych odmian – to także odpowiednie obchodzenie się z grzybami.
Poszukiwacze trufli powinni na przykład przykryć wykopaną dziurę ziemią po ich znalezieniu, aby nie uszkodzić końcówek korzeni.
Psy są najpierw przyzwyczajane do zapachu trufli – ważne, aby kojarzyły go z czymś pozytywnym. Może to być ich ulubione legowisko lub smakołyk, który podajemy, gdy tylko wykryją trufle.
Dobrą alternatywą dla prawdziwych grzybów może być dobrej jakości oliwa truflowa. Do treningu można wykorzystać dummy, w którym umieścimy kawałki mniej wartościowych odmian trufli, np. trufli rudej (Tuber rufum).
W pierwszej kolejności pochwal psa, gdy tylko zainteresuje się przedmiotem pachnącym truflami. Następnie rzuć go i pochwal psa, gdy za nim pobiegnie. W kolejnym kroku ukryj go, a jak pies go znajdzie i zasygnalizuje to, nagródź go. Na końcowym etapie poszukiwania należy stopniowo utrudniać, zwiększać dystans, na którym ukryta będzie zguba, aż pojemnik z truflami czy dummy zostaną zakopane na głębokość 10–20 centymetrów pod ziemią, na której rosną naturalnie.
Pamiętaj o urozmaiceniu treningów – nie ćwicz tylko we własnym ogrodzie, ale także w lesie, parku czy mieszkaniu.
Tropienie wymagane jest również w mantrailingu, treningu z dummy oraz oczywiście w szkoleniu psów lawinowych.
Łowcy trufli mogą uczestniczyć w próbach obejmujących poszukiwanie truli. Istnieją różne sprawdziany, podczas których psy muszą jak najszybciej wytropić grzyby.
Próby te są szczególnie rozpowszechnione we Włoszech – ojczyźnie lagotto romagnolo. Wiele z nich jest zarezerwowanych tylko dla przedstawicieli tej rasy. Niemniej, organizowane są także konkursy regionalne, w których mogą brać udział również psy innych ras, a także mieszańce.
Do poszukiwania trufli najlepiej psa zacząć przyzwyczajać jak najwcześniej. Niektórzy trenerzy psów na trufle rozpoczynają treningi krótko po urodzeniu czworonogów.
Na przykład lekko nacierają karmiącą suczkę truflami, tak aby szczenięta w przyszłości kojarzyły ich zapach z matką i przyjemnym uczuciem ssania.
Niewielkie kawałki trufli można również dodawać do karmy dla szczeniąt.
Przy odrobinie praktyki i talentu, niektóre czworonogi mogą wyruszyć na swoje pierwsze polowanie na trufle już w wieku sześciu miesięcy.
Niemniej, starsze psy są także w stanie nauczyć się znajdowania trufli. Potrzebują jedynie nieco więcej czasu i cierpliwości ze strony opiekuna.
© Hyusein / stock.adobe.com
Takie psy oczywiście istnieją, jednak ich cena sięga kilku tysięcy euro, a zakup ma sens w zasadzie wyłącznie w przypadku profesjonalistów, którzy na co dzień zajmują się poszukiwaniem trufli w lesie lub na własnych plantacjach.
Pozostali opiekunowie psów mogą polować na trufle dla czystej przyjemności.
Rozkwit branży truflowej sprawił, że istnieje coraz więcej poszukiwaczy trufli. Rosnąca konkurencja prowadzi do tego, że w szczycie sezonu niektóre regiony stają się istnym polem bitwy – ze smutnymi konsekwencjami. W północno-włoskim Piemoncie na przykład, między Asti i Albą wiele psów tropiących trufle zginęło w wyniku zjedzenia zatrutych przynęt.
Hobbystyczni poszukiwacze trufli powinni zawsze zwracać uwagę na to, aby przyjemność była na pierwszym planie. Prywatne poszukiwania tak czy inaczej nigdy nie będą bowiem źródłem wysokich zarobków.
Najwyższej jakości trufle rosną we Francji, na przykład w Périgordzie, w północnej Prowansji (regiony Drôme oraz Vaucluse), we Włoszech – Piemoncie oraz w północnych Apeninach w okolicach Bolonii.
W Polsce można spotkać truflę letnią i wielkozarodnikową – najlepiej szukać ich w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Trufle rosną na glebie wapiennej i występują szczególnie często pod określonymi roślinami żywicielskimi, takimi jak dęby, buki czy orzechy laskowe.
Można je znaleźć w głębokich lasach, a także w parkach miejskich. Istnieją również komercyjne plantacje trufli, gdzie uprawiane są one w dużych ilościach.
© luca manieri / stock.adobe.com
Nawet jeśli masz u swojego boku wyszkolonego psa na trufle, nie wszędzie możesz się z nim wybrać. W Niemczech na przykład trufle są pod ochroną, a ich zbieranie jest zabronione. W Polsce sytuacja wygląda podobnie.
W Austrii jest różnie – podczas, gdy w Kärnten zbierać ich nie wolno, w Salzburgu jest to dozwolone poza szczytem sezonu, przypadającym na okres między 1 października a 30 listopada.
W całej Europie istnieje więc wiele regionalnych i czasowych ograniczeń. We Włoszech zbieranie trufli uregulowane jest w wielu przepisach. Najczęściej zanim zostanie się oficjalnym „trifulau”, czyli poszukiwaczem trufli, wymagane jest uzyskanie specjalnego zezwolenia.
Ważne: Przed udaniem się na poszukiwanie trufli należy się dowiedzieć, czy w danym regionie jest to dozwolone.
Forum zooplus było dla niej wstępem do pisania: Tam zainteresowani miłośnicy kotów spotkali się w 2011 r., aby stworzyć własne czasopismo drukowane o nazwie "Pfotenhieb". W kontekście swojej nauki niemieckiego mogła napisać kilka artykułów do "Pfotenhieb". Dzisiaj, jako szczęśliwa posiadaczka psa, poświęca się głównie tematom związanym ze zwierzętami i ich zdrowiem.
