© Ayehab / stock.adobe.com
Zdalni trenerzy nie zastąpią dobrej edukacji, ale utrudnią wiarygodne szkolenie.
Obroża, która w odpowiednim momencie skoryguje niewłaściwe zachowanie psa – brzmi praktycznie? Niestety, dla wielu psów takie „obroże treningowe” szybko stają się koszmarem. Dowiedz się, dlaczego obroże wychowawcze ze sprayami itp. nie są dobrym pomysłem w szkoleniu przyjaznym dla psa.
Zasada działania jest taka sama dla wszystkich obroży treningowych: Jeśli pies wykazuje niepożądane zachowanie, wysyłany jest bodziec, który przerywa czynność psa. Istnieją różne bodźce karcące – w zależności od rodzaju obroży treningowej:
Mechanizmy działania poszczególnych obroży różnią się od siebie. Na przykład obroże antyszczekowe posiadają mały wbudowany mikrofon. Jeśli pies szczeka, automatycznie emitują nieprzyjemny impuls karania. Inne obroże treningowe mogą być sterowane za pomocą pilota. W obu przypadkach kara pojawia się znikąd – przynajmniej z punktu widzenia psa.
Istnieją również obroże treningowe dla psów określane „niewidzialnymi ogrodzeniami”: Jeśli pies poruszy się poza określony promień, wysyłany jest bodziec karcący. Z kolei wątpliwe klasyki – dławik i kolczatka – zaciskają się, gdy pies ciągnie za smycz. Powoduje to ból, a nawet zaburzenia oddychania.
Kluczem do sukcesu w szkoleniu psów jest tzw. pozytywne wzmocnienie. Nagradzamy zachowania pożądane i – z nielicznymi wyjątkami – ignorujemy zachowania niepożądane. Ta metoda uczenia się, polegająca na warunkowaniu instrumentalnym, jest skuteczna i przyczynia się do powstania ufnej więzi między psem a człowiekiem.
Jeśli natomiast pies otrzymuje za pomocą obroży karę w postaci sprayu lub nieprzyjemnego hałasu, jego poziom stresu wzrasta. A stres utrudnia naukę. Takie karanie jest szczególnie niekorzystne dla psów lękliwych i niepewnych siebie. Jeśli szczekają lub warczą ze strachu i otrzymują za to karę, ich strach jest jeszcze bardziej nasilony.
Trenerka psów Yamei Ross tak oto podsumowuje warczenie:
„Karanie psa za warczenie ma taki sam skutek jak wyjęcie baterii z czujnika dymu. Nie słyszysz już dźwięku, ale niebezpieczeństwo jest nadal obecne.”
W Niemczech od 2006 roku zabronione jest stosowanie obroży wychowawczych, które działają na zasadzie impulsu elektrycznego. Od tej zasady nie ma wyjątków – ani w przypadku szkolenia psów stróżujących, ani w przypadku szkolenia psów myśliwskich.
W Szwajcarii zabronione są również wszystkie obroże treningowe emitujące zapach, sprężone powietrze lub wodę (TSchV Art. 76). Również w Austrii zabronione są „elektryzujące i chemiczne urządzenia do tresury”, jak również „pomoce techniczne lub urządzenia (…) mające na celu wpływanie na zachowanie zwierzęcia poprzez stosowanie surowych lub represyjnych bodźców” (TSchG §5, ust. 3). W Republice Alpejskiej i w Szwajcarii niedozwolone są również obroże z kolcami i obroże bez ogranicznika. W Niemczech ich użycie jest możliwe, ale obowiązuje następująca zasada: „Zabronione jest szkolenie lub ćwiczenie zwierzęcia, jeśli wiąże się to ze znacznym bólem, cierpieniem lub krzywdą zwierzęcia” (TierSchG §3, ust. 5). We wszystkich trzech krajach zabronione są „niewidzialne płoty”. W Polsce niestety nie wprowadzono jeszcze żadnych ogólnokrajowych ograniczeń stosowania tego typu „pomocy wychowawczych”.
© farbkombinat / stock.adobe.com
W dalszej części artykułu przyjrzymy się przypuszczalnym obszarom zastosowania obroży wychowawczych i podpowiemy, jak można szkolić swojego czworonożnego przyjaciela za pomocą przyjaznych dla psa alternatyw. Szkolenie nie powinno być pozostawione narzędziu, ale prawdziwej pracy zespołowej między Tobą a Twoim psem.
Szczekanie jest dla psów ważną częścią komunikacji – dla jednych bardziej, dla innych mniej. Psy stróżujące i tak zwani „głośno tropiący” myśliwi mają szczekanie we krwi. Inne psy szczekają, bo się boją lub nie są wyćwiczone.
Poprzez szczekanie psy wyrażają swoje nastroje i potrzeby lub załatwiają swoje sprawy. Niektóre pokazują, że nie jest im dobrze, szczekając, skowycząc lub warcząc. W żadnym wypadku nie ma więc sensu karać je za to za pomocą obroży wychowawczej dla psów. Jeśli pies się boi, potęgujemy jego strach. Może przestanie szczekać, aby uciec przed nieprzyjemnym bodźcem. Wewnątrz jednak będzie sparaliżowany ze strachu.
Jest to nie tylko okrutne dla psa, ale może również prowadzić do dalszych problemów behawioralnych. Podobnie jest ze szczekaniem z nudów lub uwarunkowaniami płynącymi z historii rasy.
Tutaj znajdziesz wskazówki na temat przyjaznego dla psa szkolenia antyszczekowego: „Jak oduczyć psa szczekania?”
Niestety, obroże z impulsami karnymi, które mogą być uruchamiane za pomocą pilota, są nadal w obiegu. Stosuje się je np. w tresurze psów myśliwskich do przepędzania psów o wzmożonym instynkcie łowieckim.
Niektórzy trenerzy psów również pracują z takimi obrożami dla psów, aby skorygować niepożądane zachowania. Ma to sens tylko w absolutnie wyjątkowych przypadkach, które powinny być zarezerwowane dla profesjonalnego i odpowiedzialnego trenera.
Dla opiekuna psa i absolutnej większości problemów komunikacyjnych pomiędzy dwu- i czworonożnymi przyjaciółmi, zdalne urządzenia wychowawcze nie są odpowiednie. Dzieje się tak dlatego, że zwalczają one jedynie objaw, a nie przyczynę niepożądanego zachowania.
Lepszy i bardziej efektywny w dłuższej perspektywie jest umiejętny trening wzmacniający pozytywne zachowania, przeprowadzany krok po kroku.
Niewidoczne ogrodzenie dla psów zabezpieczone jest lekkim drutem. Pies nosi obrożę treningową, która jest do niego przypięta. Jeśli pies przekroczy granicę, która jest dla niego niewidoczna, otrzymuje bodziec karny. Bodziec w postaci kary znienacka sprawia, że pies staje się niepewny i bojaźliwy.
Niewidoczne ogrodzenie dla psów ma również poważną wadę związaną z bezpieczeństwem: Jeśli pies raz przekroczył granicę, na przykład w celu ucieczki przed bodźcem bólowym, trudniej jest mu wrócić. Urządzenia są zatem nieodpowiednie z wielu powodów! Bezpieczne systemy ogrodzeniowe stanowią optymalny środek zaradczy przeciw ucieczkom psa.
Kiedy mówimy o obrożach treningowych dla psów, powinniśmy w końcu przyjrzeć się obrożom, które od dawna są wykorzystywane w szkoleniu psów: obrożom z dławikiem i kolczatkom.
Dzięki tym wątpliwym pomocom, opiekun może ukarać psa za ciągnięcie na smyczy lub szczekanie. Zazwyczaj efekt ten ustępuje po krótkim czasie – pies przyzwyczaja się do bólu i nie wiąże swojego zachowania z bodźcem bólowym.
Przyjazną dla psa pomocą w szkoleniu chodzenia na smyczy są na przykład szelki treningowe Halti No Pull. Najlepiej jest ćwiczyć ich prawidłowe użycie pod okiem trenera w szkole dla psów.
Ciekawostka: Obroże z kolcami mają sens w przypadku psów obronnych w akcji. Tutaj jednak kolce są skierowane na zewnątrz i służą na przykład jako ochrona przed ukąszeniami wilków.
Istnieje bardzo niewiele sytuacji, w których obroża treningowa dla psa ma sens. Tak może być np. w przypadku psów głuchoniemych, które reagują na lekkie wibracje. Następnie patrzą na swojego opiekuna, który komunikuje się z nimi za pomocą sygnałów wizualnych. Tutaj pod fachową opieką trenera psów może odbywać się ukierunkowany trening z wykorzystaniem impulsów wibracyjnych.
Jednak zasadniczo pomoc szkoleniowa, która tłumi ekspresję psa, taką jak szczekanie czy warczenie, nigdy nie jest dobrym pomysłem. Pozbawia ona psa możliwości wyrażenia siebie – nie usuwając przy tym rzeczywistego problemu. Nie jest również dobrym sposobem na ograniczenie innych niepożądanych zachowań. Utrudnia prawdziwą naukę i może prowadzić do poważnych problemów behawioralnych.
Ponieważ obroże wychowawcze przynoszą więcej szkody niż pożytku w relacjach człowiek-pies, nie są one dostępne w sklepie zooplus.
