© Cristina Conti / stock.adobe.com
Niektóre psy są odważne, a inne – niepewne siebie. Ważne jest, aby dać swojemu ulubieńcowi dużo pewności siebie.
Jeśli pies reaguje ostrożnie na nowe rzeczy, nie jest to na początku powód do zmartwień. Jeśli jednak pies wykazuje duży lęk w codziennych sytuacjach, staje się to problematyczne. Wówczas nawet głośny odgłos czy schody mogą zdenerwować czworonoga. Nadmiernie lękliwy pies sprawia, że codzienne życie staje się wyzwaniem, a jednocześnie sam cierpi z powodu stresu. Podajemy wskazówki, które pomogą Twojemu pupilowi zyskać większą pewność siebie.
Powody, dla których pies jest lękliwy, mogą być różne: złe doświadczenia z ludźmi, błędy w wychowaniu lub predyspozycje.
Podstawą pewnego siebie czworonoga jest dobra faza wpajania, pełna różnorodnych bodźców: Jeśli szczeniak pozna i doświadczy wielu rzeczy, będzie miał tendencję do pozostawania otwartym na nowe rzeczy.
Dla dorosłego psa pewność siebie jest najlepszą tarczą obronną przed strachem. Zwróć także uwagę na to, czy niechcący nie wzmacniasz lęku u psa w Waszym codziennym życiu. Oznacza to, że: jeżeli Twój pies jest niepewny siebie, nigdy nie należy go karać ani okazywać zdenerwowania. Oba te zachowania wzmacniają u psa poczucie, że jego strach jest uzasadniony. Nieświadome wzmocnienie przez opiekuna lęku występuje szczególnie często u psów, które ze strachu szczekają lub warczą.
Ale jak rozpoznać lękliwego psa lub strach u psa? W tym kontekście duże znaczenie ma zasada „czterech F”. Oznaczają one angielskie terminy, które opisują cztery typowe zachowania w stresie. W języku niemieckim niektórzy psi eksperci mówią również o „czterech A” (patrz nawiasy):
Termin „Flight” nie musi koniecznie oznaczać, że pies natychmiast ucieka w panice, choć w skrajnych przypadkach jest to możliwe. Nawet wycofywanie się lub robienie kilku kroków do tyłu są częścią tego zachowania. Lękliwe psy tworzą w ten sposób dystans do czynnika wywołującego lęk.
© sonyachny / stock.adobe.com
W przypadku tej reakcji pies wykazuje agresywne zachowanie: źrenice rozszerzają się, uszy są płasko położone. Pies pokazuje zęby i warczy lub szczeka. W kolejnym kroku może dojść do chwytania. W skrajnych przypadkach pies może ugryźć. Agresja często rozwija się, gdy pies nie może uciec, czyli jest osaczony – np. na smyczy.
Jedną z form unikania – podobną do ucieczki – jest zastygnięcie psa w bezruchu. Pozostaje wtedy jakby zamurowany. Jest to pierwotny instynkt, który wywodzi się z tego, że zwierzęta mają nadzieję, że w ten sposób zostaną przeoczone przez drapieżnika. W tym stanie żadna komenda czy wabienie poprzez pokarm nie zadziała. Jedyne, co pomoże w tej sytuacji, to przeczekanie lub usunięcie wyzwalacza strachu.
Przeciwdziałanie niepewności za pomocą rozbrajającego humoru – to również istnieje w psim świecie. Na przykład psy, które czują się niepewnie, zaczynają wówczas zachęcać do zabawy. W przeciwieństwie do swobodnej zabawy, czworonóg, który bawi się ze strachu, zatrzymuje się, aby się rozejrzeć. Niektóre psy skaczą na ludzi lub inne psy. „Fiddle About” jest związane z aktywnością przeniesioną.
Często mówi się również o „pięciu F” („five F of fear”). „Faint”, czyli omdlenie, odgrywa jednak w życiu codziennym rolę podrzędną.
Inne objawy lęku u psa mogą obejmować:
Reakcja następuje po pewnym bodźcu zewnętrznym. W ten sposób zazwyczaj można dowiedzieć się, czego pies się boi.
Istnieją jednak również psy wrażliwe, które są w stanie ciągłego lęku. Jest to często spowodowane brakiem socjalizacji w okresie szczenięcym lub traumą, taką jak złe traktowanie czy wypadek.
Tego typu przewlekły lęk może objawiać się na przykład intensywnym lizaniem oraz skubaniem. Zaburzenia lękowe u psów mogą również stać za przewlekłymi problemami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak zapalenie błony śluzowej żołądka. W przypadku podejrzenia należy omówić dalsze postępowanie z lekarzem weterynarii lub psychologiem zwierzęcym.
Warto przeczytać: Chcesz lepiej interpretować język ciała swojego psa? Dowiedz się więcej tutaj: Zrozumieć język psa.
Na początek najważniejsza wskazówka: zawsze zachowaj spokój, gdy Twój pies ma do czynienia ze strachem. Jesteś jego opoką.
Przy pierwszych oznakach lęku w nieznanych sytuacjach obowiązują przede wszystkim następujące zasady: Upewnij się, że Twoja mowa ciała jest spokojna! Jeśli jako „szef stada” nie okazujesz zaniepokojenia, czworonóg zauważy, że „niebezpieczeństwo” nie może być aż tak poważne.
W przypadku psów, które są lękliwe z natury, pomocne może być również proaktywne podejście nawet w przypadku niewielkich niepewności oraz opanowanie „niebezpiecznej sytuacji” wspólnie z psem.
W żadnym wypadku nie należy krzyczeć na swojego psa w sytuacjach wywołujących lęk. Także bardzo intensywne „pocieszanie” może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Nie oznacza to jednak, że należy ignorować swojego psa: mów do niego zachęcająco, ale nie rozpieszczaj go.
Ponadto należy stworzyć wiele okazji do wzmocnienia pewności siebie psa. Na przykład ucz go sztuczek w spokojnym otoczeniu, za które potem porządnie go pochwalisz.
Szkolenie psów z dużą ilością pozytywnych wzmocnień daje każdemu czworonogowi na dłuższą metę dobry zastrzyk pewności siebie, daje poczucie bezpieczeństwa i wzmacnia więź.
Ważne jest również, aby zakończyć ćwiczenia wokół lęku pozytywnym doświadczeniem.
Twój pies nie odważy się zbliżyć się do danego przedmiotu? W takim razie po prostu stań tam ze swoim czworonogiem na smyczy, aż wyraźnie się uspokoi. Następnie podaj mu smakołyk i rozpocznij spokojne wycofywanie się.
W przypadku konkretnych wyzwalaczy lękowych, pokarm lub zabawy mogą stać się Twoimi sprzymierzeńcami. Z przysmakiem niebezpieczeństwo jest o połowę mniejsze.
Podążaj do przodu ze swoim czworonożnym przyjacielem krok za krokiem. Specjaliści mówią wówczas o „odczulaniu”. Należy jednak zwrócić uwagę na czas, aby nie wzmacniać niepożądanych zachowań, takich jak warczenie.
© Magnus Pomm / stock.adobe.com
Poniżej zebraliśmy kilka przykładów typowych sytuacji z życia codziennego wywołujących lęk i podaliśmy kilka wskazówek, jak sobie z nimi radzić.
Jeśli czynnik wywołujący lęk pojawia się wizualnie, kojarz go pozytywnie z pokarmem: Na przykład umieść przysmak lub gryzak w pobliżu „budzącego grozę” obiektu w tolerowanej przez psa bliskości. Dłuższe żucie będzie w tym przypadku szczególnie odpowiednie, ponieważ niespokojny pies pozostanie dłużej w „trybie odprężenia”.
Również zabawa w bezpośrednim sąsiedztwie może uspokoić Twojego czworonoga. Najlepiej jest użyć znanej mu już zabawki. Ponieważ wszystko, co jest dodatkowo nowe, może jeszcze bardziej irytować.
Zanim jednak nastąpi postęp, może to potrwać kilka dni lub tygodni. Dotyczy to zwłaszcza starszych zwierząt. Musisz wykazać się cierpliwością!
Szczególnie młode psy wykazują reakcje lękowe, gdy natrafią na nieznane. Wiele rzeczy jest dla nich nowością.
Dotyczy to również przechodniów podczas spaceru. Najczęściej są to osoby, które z psiego punktu widzenia nie pasują do wzorca, do którego przywykły. Osoby z parasolem, z ogromnym plecakiem, z kijem hokejowym lub chodzikiem czy na wózku inwalidzkim. Również nietypowa fryzura lub niezgrabne ruchy chorych ludzi mogą denerwować psy.
Część z tych rzeczy możesz konkretnie przećwiczyć – np. otwieranie parasola czy chodzenie z dużymi przedmiotami. Wzmacniaj pozytywnie te spotkania psa z nowościami. Większość psów staje się bardziej spokojna w wieku dorosłym.
Twój pies boi się głośnego miksera? Wiele czworonogów boi się odgłosów.
Przed następnym karmieniem włącz w sąsiednim pokoju urządzenie generujące hałas. Dopiero wtedy podawaj swojemu głodnemu czworonożnemu przyjacielowi posiłek. Jeśli regularnie powtarzasz to ćwiczenie, pies nie tylko przyzwyczai się do dźwięku, ale zacznie go łączyć z pozytywnym doświadczeniem.
Ważne jest jednak, aby pies w momencie podawania mu jedzenia był tylko niepewny, a nie całkowicie przestraszony. Zacznij więc ostrożnie. Możesz kontynuować zasadę – wykaż się kreatywnością!
Odkurzacz to częsta przyczyna niespokojnego psa. Tutaj zaleca się nieco inne podejście.
Najpierw zasada obowiązująca przez kilka tygodni: odkurzaj bez psa. Twój pupil powinien zatem podczas odkurzania udać się do ogrodu lub do przyjaciół. Teraz postępuj powoli: początkowo wystarczy otwierać drzwi do pomieszczenia, w którym znajduje się odkurzacz, w nieregularnych odstępach czasu. Czy Twój pies zachowuje spokój?
Następnym krokiem jest umieszczenie odkurzacza w kącie mieszkania. Jeśli omija go bardzo szeroko, połóż w jego pobliżu małe przekąski lub gryzaki – najpierw daleko, potem coraz bliżej. Jeśli Twój pies to zaakceptuje, włącz odkurzacz do swojego codziennego życia. Umieść go na przykład obok kanapy lub w kuchni.
Następnie krok po kroku przejdź do treningu z włączonym odkurzaczem. Najlepiej jest zacząć na świeżym powietrzu. Na przykład baw się ze swoim psem w ogrodzie, podczas gdy inna osoba zacznie odkurzać wewnątrz. Następnie przejdźcie do pomieszczenia obok. Dopiero wtedy, gdy Twój pies przestanie reagować lękliwie, możecie wejść do pokoju z włączonym odkurzaczem.
Niektórym psom ledwie drgnie powieka przy potężnym grzmocie, inne wolą schować się pod łóżko. Jeśli również Twój pies reaguje lękliwie, możesz przeprowadzić trening z odpowiednimi odgłosami burzy z internetu lub z płyty CD.
Jednakże warto wspomnieć, że: prawdziwą burzę niestety trudno naśladować. Brakuje nie tylko głośności, ale także typowego „zapachu burzy” i błysków. Dlatego odczulanie za pomocą dźwięków jest rzadko skuteczne.
Pomocne może być przyzwyczajenie psa do całkowicie zamkniętej klatki dla psa jako miejsca odosobnienia. Pomocne mogą być również ciche dźwięki radiowe, zamykanie okien i żaluzji, albo też feromony uspokajające. Strachu przed burzami często nie da się pozbyć, ale przynajmniej można go złagodzić.
Również tutaj zawsze sensowne jest przyzwyczajanie psa do danego wyzwalacza małymi krokami.
Gdy tylko masz wrażenie, że Twój pies jest stale zestresowany lub problem obciąża Twoją (i/lub Twojego psa) codzienność i nie możesz sobie poradzić samodzielnie: Skontaktuj się z psim trenerem.
W przypadku głęboko zakorzenionych fobii i spowodowanej lękiem agresji („Fight”) warto od razu skonsultować się z ekspertem. Pojedyncze lekcje w szkole dla psów mogą dać Ci ważny wkład w znalezienie najlepszego rozwiązania dla Twojego psa.
