© Rita Kochmarjova / stock.adobe.com
Rozwój szczenięcia zaczyna się, gdy szczenię przebywa jeszcze z mamą.
Zanim stanie się dorosłym psem, każde szczenię przechodzi przez liczne fazy rozwoju. W niniejszym artykule dowiesz się, jak przebiega rozwój szczeniąt i jakie są jego etapy.
Podpowiemy również na co zwrócić uwagę, aby Twój mały podopieczny wyrósł na pewnego siebie i zrelaksowanego psa. Na początku bardzo ważną rolę w jego prawidłowym rozwoju odgrywają psia mama i hodowca, ale jak tylko maluch wprowadzi się do Ciebie, to Twoim obowiązkiem stanie się wspieranie go na tym polu.
Etap ten rozpoczyna się wraz z narodzinami szczenięcia i trwa dwa tygodnie. Szczeniaki przychodzą na świat ślepe i głuche, a najważniejszymi odczuciami w tym pierwszym okresie są głód i zimno.
Przez większość czasu maluchy śpią lub szukają kontaktu z matką, aby dostać pokarm i ogrzać się. Poruszają głową w przód i w tył oraz wykonują ruchy okrężne, aby nie oddalać się zbyt daleko od gniazda.
W tym okresie odbywają się już pierwsze lekcje. Odczuwając głód czy chłód, szczenięta muszą temu same zaradzić, a nagrodą za aktywne działanie jest otrzymanie pokarmu lub kontakt fizyczny z psią mamą lub rodzeństwem z miotu. Nie powinno się odbierać im możliwości przeżywania tego doświadczenia – łagodny stres sprzyja rozwinięciu równowagi emocjonalnej.
Na tym etapie rozwoju, szczenięta powinny być chronione, ale tylko do pewnego stopnia.
© cinana / stock.adobe.com
Trzeci tydzień życia szczenięcia nazywany jest etapem przejściowym. W tym okresie szczenięta otwierają oczy i kanały słuchowe, wyrastają im zęby mleczne. Jednak zdolność widzenia pieski uzyskują dopiero po 17 lub 18 dniach. Ten wzrost odczuwania wrażeń zmysłowych prowadzi do tego, że szczenięta zaczynają reagować na swoje rodzeństwo, ludzi i otoczenie.
Ich aktywność wzmaga się, pomimo tego, że wciąż dużo śpią. Ze względu na większą ilość ruchu, na przykład, gdy szczenięta pełzają do tyłu, zaczynają rozwijać się mięśnie i zwiększa się koordynacja ruchowa.
Na tym etapie rozwoju szczeniąt odbywa się ponadto wstępna socjalizacja, podczas której pieski nawiązują kontakt ze swoim rodzeństwem z miotu, a także z ludźmi. Hodowca może wspierać proces przyzwyczajania się do człowieka poprzez regularne głaskanie maluchów po całym ciele.
Etap socjalizacji jest najważniejszym okresem w życiu młodego psa. W zależności od rasy, może trwać od czwartego do szesnastego tygodnia.
Ta pierwsza wrażliwa faza ma charakter podobny do imprintingu i jest decydująca dla dalszego przebiegu nauki. Wszystkie bodźce środowiskowe (w tym inne zwierzęta), które w tym czasie szczenię pozna w sposób pozytywny, zachowa w pamięci jako normalne, dzięki czemu będzie podchodzić do nowych sytuacji z ufnością.
Ponieważ od siódmego tygodnia uwaga szczeniąt względem nowych rzeczy wzrasta, bardzo ważne jest, aby doświadczyły jak najwięcej już w trzecim do piątego tygodnia życia. Na tym etapie dominuje ciekawość, a nauka odbywa się bez potrzeby otrzymywania specjalnych nagród. Pozwala to na uczenie maluchów poprzez zabawę.
W wieku około ośmiu tygodni szczeniak opuszcza swój dom rodzinny. W tym momencie jednak proces socjalizacji nie jest bynajmniej zakończony. Odpowiedzialność za jego kontynuację od teraz będzie spoczywała na Tobie – Twoim zadaniem będzie spokojne wprowadzenie malucha do nowego otoczenia i pokazanie mu jak najwięcej.
Ważne: Szczenięta powinny mieć okazję zebrać wiele pozytywnych doświadczeń i wrażeń już u hodowcy. Po przeprowadzce do nowego domu, socjalizację musi kontynuować nowy opiekun.
Szczegółowe informacje i porady dotyczące etapu socjalizacji znajdziesz w opracowanym przez artykule socjalizacja szczeniaka.
Kolejną fazą w rozwoju szczeniąt jest etap młodzieńczy. Zaczyna się wraz z wymianą uzębienia i kończy wraz z początkiem dojrzałości płciowej (ruja u suki i podnoszenie nóg podczas oddawania moczu u psa). W zależności od rasy, etap ten może trwać od sześciu do dwunastu miesięcy. W tym okresie, zmiany nie są już tak dynamiczne czy znaczące jak w poprzednich etapach.
Gwałtowny wzrost, mający miejsce w pierwszych miesiącach, dobiegł końca, a szczenięta na początku tego etapu osiągnęły około dwóch trzecich swojej dorosłej wielkości. Teraz rosną przede wszystkim ich siła i zdolności motoryczne.
Na tym etapie należy kontynuować szkolenie szczeniąt przez zabawę, ale konsekwentnie, wydłużać sesje treningowe i rozszerzać je o naukę podstawowych komend i umiejętności motorycznych. W ten sposób stworzysz kolejny fundament dla dobrze wychowanego psa.
W tej fazie rozwoju szczeniąt, normalnym jest wielokrotne sprawdzanie granic przez młodego psa. W ten sposób uczy się on klasyfikować struktury społeczne w swoim otoczeniu i odnajdywać się w nich.
W wieku około czterech miesięcy pojawia się często druga faza lękowa. Nagle znane już bodźce środowiskowe piesek zaczyna ponownie odbierać jako niebezpieczne. Dlatego w tym okresie zwróć szczególną uwagę na pokazanie psiakowi, że może na Tobie polegać. Daj mu czas na przyjrzenie się nowej sytuacji bez presji i w jego własnym tempie.
© Christian Müller / stock.adobe.com
W zależności od rasy, młody pies wchodzi w etap nastoletni w wieku sześciu do dwunastu miesięcy. Zaczyna się on od dojrzałości płciowej i w wieku około dwóch lat przechodzi w dojrzałość.
Pierwsza faza tego etapu, zaczynająca się wraz z dojrzałością płciową, może trwać, w zależności od typu i rasy psa, do drugiego roku życia.
Kiedy hormony płciowe dają o sobie znać, pies zazwyczaj ma problemy ze współpracą – podobnie jak nastoletni człowiek w okresie dojrzewania. Nagle okazuje się, że Twój młody pies, który do tej pory opanował wykonywanie większości poleceń, a może nawet kilka sztuczek, nie potrafi wykonać prostej komendy „siad”.
Na tym etapie ważne jest, aby nie denerwować się na psa, ale pozostać konsekwentnym. Możesz teraz wykorzystać zaufanie zbudowane w pierwszych miesiącach życia malucha. Kontynuuj naukę, ale bez zbędnej szorstkości czy surowości.
Bardzo ważny jest także kontakt psa z innymi czworonogami, ale powinien odbywać się w spokoju i w sposób kontrolowany, a nie przyjmować formę walki o dominację. Za wszelką cenę należy unikać konfliktów i awantur.
W tym okresie młody pies powoli staje się dorosły.
W zależności od rasy, okres dojrzewania zaczyna się w wieku około dwóch lat. Niekiedy typowe cechy rasy i charakteru ujawniają się i utrwalają dopiero teraz. Często pojawiają się w tym okresie zachowania terytorialne o różnym nasileniu.
Poziom hormonów stabilizuje się, a wraz z nim zachowanie wobec innych psów. Pies przestaje akceptować każdego innego czworonoga jako towarzysza zabaw i tolerować uciążliwe zachowania.
Rozwój fizyczny psa został zakończony, a jego charakter ugruntował się. Ewentualne, jednorazowe negatywne doświadczenia nie wywrą na nim trwałego śladu. W dalszym ciągu jednak wymaga Twojej konsekwencji i zdecydowanej postawy. Od czasu do czasu pies będzie bowiem sprawdzał, czy dotychczasowe granice i reguły nadal obowiązują.
Co do zasady, im pies jest większy, tym później osiąga dorosłość.
Podczas studiów weterynaryjnych i doktoranckich na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium miała okazję poznać wiele różnych dziedzin medycyny weterynaryjnej. Od 2011 r. prowadzi praktykę jako lekarka weterynarii, zajmując się różnymi zwierzętami i ich chorobami. Jej pasją jest pomaganie pacjentom w możliwie najlepszy sposób i dbanie o ich dobre samopoczucie. Lubi też dzielić się swoją wiedzą jako lekarka weterynarii oraz wieloletnia opiekunka psów i psi trener sportowy jako autorka artykułów.
