© deponte / stock.adobe.com
Agility to jeden z najpopularniejszych psich sportów.
Sport jest równie ważny dla zdrowia człowieka jak i psa. Jednak psie sporty to znacznie więcej niż tylko promowanie sprawności fizycznej – to zabawa, ruch, praca umysłowa, rywalizacja, edukacja i relacje społeczne jednocześnie. Jakie sporty dla psów w ogóle istnieją? Poniżej przedstawiamy przegląd najpopularniejszych z nich.
Psie sporty cieszą się rosnącą popularnością na całym świecie, zarówno wśród ich dwunożnych, jak i czworonożnych amatorów. Nic dziwnego, sport wspiera bowiem nie tylko rozwój umysłowy i fizyczny psa, ale również wzmacnia więź między zwierzęciem i jego opiekunem. Choć większość psów była kiedyś hodowana do wykonywania konkretnych zadań, dziś są to przede wszystkim psy rodzinne, ale ich wrodzone zachowania i popędy wcale nie zniknęły. Psy lubią mieć zajęcie, potrzebują zadań, które będą stanowiły dla nich wyzwania natury fizycznej i psychicznej.
Nie jest jednak łatwo zapewnić psom odpowiednie zajęcie w codziennym życiu. W sukurs przychodzą nam sporty dla psów, których oferta jest dziś tak bogata, że każdy znajdzie coś dla siebie.
Przegląd sportów dla psów zaczynamy od agility. Zarówno w USA, jak i w Europie Zachodniej, ten pochodzący z Anglii, dynamiczny sport, należy do najpopularniejszych psich sportów.
Na trasie o długości od 100 do 200 metrów, pies ma za zadanie w jak najkrótszym czasie i bez błędów pokonać tor składający się z co najmniej 20 różnorodnych przeszkód, takich jak murki, opony, tunele, huśtawki, slalom, rampy czy pochyłe ściany.
Przez tor przeszkód prowadzi go jego opiekun, który dopinguje go do biegu gestami i głosem. Smycz, kliker czy inne pomoce nie są dozwolone. Agility nie tylko sprzyja budowaniu kondycji fizycznej psa i człowieka, ale również zacieśnianiu więzi między nimi.
Dzięki temu, że treningi agility organizowane są w różnych klasach wielkości, brać udział w nich może prawie każdy pies. Ostrożność należy zachować jedynie w przypadku bardzo dużych i ciężkich ras psów oraz szczeniąt. Skoki przez liczne przeszkody mogą bowiem zbyt mocno obciążać ich stawy.
Ten rodzaj sportu dla psów jest rodzajem szkoły podstawowej dla czworonogów, ponieważ tutaj pies, możliwie w jak najmłodszym wieku, uczy się podstaw harmonijnej koegzystencji ze swoim opiekunem. Program nauczania obejmuje kompetencje społeczne, posłuszeństwo czy umiejętność odnalezienia się w trudnych sytuacjach, które pies ma przyswoić bez musztry i przymusu.
Większość ośrodków szkolenia psów stawia obecnie na pozytywne wzmocnienie, dzięki któremu szkolenie sprawia dużo większą przyjemność nie tylko zwierzęciu, ale także jego opiekunowi i przynosi długotrwałe efekty. Na kursie dla psów towarzyszących, czworonogi uczą się prawidłowego i swobodnego chodzenia na smyczy, wykonywania podstawowych komend, takich jak siad, leżeć, noga, waruj czy pozostawania w danej komendzie. Szkolenia nie odbywają się tylko na placu treningowym, ale również na zewnątrz, na ulicy czy w parku.
Ich celem jest nauczenie psa opanowania, tak aby nie denerwował się mijającymi go biegaczami czy przechodzącą obok gromadką dzieci oraz odpowiedniego zachowania względem innych czworonogów. Po ukończonym kursie, wspólne życie z psem będzie z pewnością dużo bardziej harmonijne, dlatego zaleca się udanie się na niego już z młodym psem. Egzamin na psa towarzyszącego może zdać w zasadzie każdy pies. Jest on również warunkiem koniecznym do wzięcia udziału w zawodach, w dyscyplinach takich jak agility, obedience, IPO, tropienie czy sport psów ratowniczych.
Ta stosunkowo nowa dyscyplina sportu wywodzi się ze sportów zaprzęgowych, takich jak skijöring i bikejöring, i ma swoje początki we Francji. Canicross to swego rodzaju bieg przełajowy (cross country), podczas którego opiekun i przypięty elastyczną linką do pasa znajdującego się na jego biodrach pies mają do pokonania trasę w zróżnicowanym terenie. Ponieważ w przeciwieństwie do na przykład joggingu, to pies nadaje tempo biegowi, jego opiekun, ciągnięty przez czworonoga, porusza się z dużą prędkością. Przed pociągnięciem przez psa w razie upadku ma chronić hak antypaniczny, dzięki któremu można w łatwy sposób poluzować połączenie między psem a biegaczem.
Canicross, który organizowany jest z reguły w terenach zalesionych, jest świetną okazją zarówno dla lubiących bieganie czworonogów, jak i ich opiekunów z ambicjami sportowymi, aby dać upust swojej energii. Jeśli ktoś natomiast woli nieco wolniejsze tempo, polecamy spróbować dogtrekkingu.
W przeciwieństwie do wielu innych sportów dla psów, w przypadku degility najważniejsza jest zabawa. Ten rodzaj aktywności skierowany jest do osób rekreacyjnie uprawiających sport, które szukają urozmaicenia swoich codziennych zajęć bez konieczności przystępowania do rywalizacji. Jest on połączeniem agility i mobility, i mogą go praktykować również starsze psy czy zwierzęta z niepełnosprawnościami, ponieważ na pokonanie toru przeszkód w degility, składającego się z różnych przeszkód, takich jak rury, huśtawki, tunele czy opony, można poświęcić tyle czasu, ile tylko się potrzebuje.
© pavel1964 / stock.adobe.com
Jak sama nazwa wskazuje, ten psi sport skierowany jest do przewodników psów pracujących, którzy wraz ze swoimi podopiecznymi muszą przebyć dystans od 6 do 11 kilometrów, po drodze pokonując różne przeszkody. Urozmaicone zadania obejmują przeprawę przez zbiornik wodny, skoki przez pnie drzew, czołganie się przez rury, jazdę na rowerze oraz pływanie, a także elementy, w przypadku których używana jest broń palna oraz symulowany jest atak psa na pozoranta. Psy służbowe i ich opiekunowie muszą ukończyć bieg przełajowy w określonym czasie, w przeciwnym razie otrzymują punkty karne.
W przeciwieństwie do biathlonu psów służbowych, dog biathlon skierowany jest do osób i psów cywilnych. Zadania pozostają jednak takie same – pomija się jedynie strzelanie i atak na pozoranta. Wśród przeszkód na trasie biegu o długości od 6 do 11 kilometrów jest, m.in., przeprawa przez rów z wodą, pokonanie muru, czołganie się przez rury czy przejazdy rowerowe i pływanie.
Taniec z psem (znany również jako „Heelwork to music“), może na początku laikom wydawać się nieco absurdalny i niezbyt przyjazny dla psa, ale w przeciwieństwie do tego, co może sugerować nazwa, podstawę dyscypliny dog dancing stanowią naturalne ruchy i predyspozycje psa. Z różnych podstawowych ćwiczeń posłuszeństwa i sztuczek, takich jak bieganie przy nodze, przeciąganie się, siadanie, skakanie czy slalom opiekun psa opracowuje choreografię do odpowiedniej muzyki. Ponieważ poszczególne elementy choreografii można dopasować do możliwości danego zwierzęcia, dog dancing to sport dla każdego zdrowego psa, niezależnie od wielkości, wagi czy zwinności.
Ten nowy sport pochodzi z USA i stał się tam poniekąd dyscypliną kultową. Nic dziwnego, bo jest bardzo widowiskowy zarówno dla samych zawodników, jak i kibiców. Polega na wykonaniu przez psa możliwie najdalszego skoku do wody z wieży położonej około 60 centymetrów nad jej powierzchnią. Opiekun motywuje psa do skoku wrzucając zabawkę do wody. Podczas gdy niektóre psy odważnie zanurzają się w wodzie zaraz po rzuceniu zabawki, inne potrzebują nieco więcej zachęty. Jednak ostatecznie praktycznie każdy pies decyduje się oddać skok. Odwaga, większa pewność siebie i duża duma zarówno dwunożnego opiekuna, jak i jego czworonożnego podopiecznego są gwarantowane na końcu zawodów w psim nurkowaniu, nawet jeśli długość skoku oddanego przez psa nie wystarczyła do zwycięstwa.
Kolejnym pozytywnym aspektem tego sportu dla psów jest to, że nie przeciąża stawów, dzięki czemu mogą go uprawiać psy wszystkich rozmiarów i w każdym wieku – pod warunkiem, że nie boją się wody.
U podstaw tego sportu leży zwykła zabawa, w której opiekun rzuca frisbee psu, a ten ma za zadanie je złapać. W profesjonalnym frisbee dla psów, zwanym również discdoggingiem, chodzi jednak o coś więcej niż tylko aportowanie dysku. W różnych jego kategoriach, takich jak freestyle, mini distance czy long distance, psy i ich opiekunowie uczą się zręcznych rzutów i sztuczek, tworząc drużynę. Frisbee to świetna zabawa dla wszystkich zdrowych psów, która gwarantuje solidną dawkę ruchu i radości. Jednak duże i ciężkie oraz młode psy, których kości znajdują się jeszcze w fazie wzrostu, powinny wstrzymać się od uprawiania tego sportu, ponieważ ze względu na wykonywane dość wysokie skoki jest on pewnym obciążeniem dla stawów.
Kolejnym bardzo dynamicznym sportem jest flyball, w którym rywalizuje ze sobą sześć drużyn, składających się z psów i ich opiekunów. W swoistej sztafecie startuje pierwszy pies z drużyny i na komendę swojego opiekuna biegnie w kierunku boksu flyballowego, pokonując przy tym cztery przeszkody. Boks jest podajnikiem piłek, który pies musi uruchomić łapą.
Uwolnioną z podajnika piłkę pies łapie i biegnie z nią z powrotem na linię startu/mety, skacząc przez te same przeszkody. Gdy tylko przekroczy linię mety, bieg rozpoczyna następny pies z drużyny. Zwycięzcą zostaje drużyna, która jako pierwsza złapała i dostarczyła piłki na metę.
Ten sport użytkowy wywodzi się ze szkolenia psów służbowych i jest najstarszym psim sportem. Podzielony jest na trzy jednostki: tropienie, posłuszeństwo i obrona, i jest bardzo wymagający zarówno dla psa, jak i jego opiekuna. Podczas tropienia pies ma za zadanie odnaleźć człowieka, podążając za jego śladem zapachowym. W przypadku posłuszeństwa, wystawiane na próbę są opanowanie i wytrzymałość zwierzęcia. Sprawdza się jego umiejętność wykonywania komend, chodzenia przy nodze i aportowania, a pies musi udowodnić, że również w obliczu rozproszenia, wywołanego strzałem z pistoletu, potrafi utrzymać nerwy na wodzy. W obronie pies prezentuje swoje umiejętności osaczania i oszczekiwania pozoranta oraz obrony przed pozorowanym atakiem. Zdanie egzaminu IPO wymaga od opiekuna dużej wiedzy, odpowiedzialności, cierpliwości i empatii.
Co prawda sport ten budzi kontrowersje ze względu na element obronny, jednak pies, który zaliczy egzamin IPO absolutnie nie ma prawa do przejawiania agresji czy niekontrolowanego atakowania, a wręcz przeciwnie – jest posłuszny, pewny siebie, zrównoważony i opanowany.
Sporty psów tropiących polegają na pracy węchowej i obok klasycznego tropienia obejmują mantrailing, polegający na szukaniu człowieka. Podczas gdy w tropieniu pies podąża za rzeczywistym śladem na ziemi, w przypadku mantrailingu kieruje się wyłącznie indywidualnym zapachem pozostawionym na śladzie.
Pies ma za zadanie wywęszyć trop i podążać jego śladem spokojnie i ze stałą prędkością, samodzielnie i precyzyjnie. W mantrailingu i tropieniu sprawdzą się szczególnie psy myśliwskie, które są stworzone do węszenia i w tym sporcie mogą realizować swój instynkt. Inne psy też mogą oczywiście czerpać wiele radości z pracy węchowej, dzięki której na pewno staną się spokojniejsze i bardziej zrównoważone.
W tym sporcie wyjątkowo nie chodzi o to, kto będzie najszybszy. Co prawda, podobnie jak w agility, pies ma do pokonania tor przeszkód składający się z różnych zadań, ale od szybkości i tempa ważniejsza jest tu motywacja psa. Ćwiczenia składają się zarówno z elementów nieobejmujących żadnych sprzętów dodatkowych jak i z elementów ze sprzętem, i są częściowo zapożyczone z fizjoterapii. Poza wzmacnianiem mięśni i wspieraniem kondycji fizycznej, w sporcie tym nacisk kładziony jest również na aktywność umysłową psa, dlatego jest odpowiedni dla niemal każdego czworonoga – tor do mobility można bowiem dostosować do wielkości i stanu zdrowia danego zwierzęcia.
Mondioring, który w 2015 roku został oficjalnie uznany przez FCI, jest sportem ringowym wywodzącym się ze szkolenia psów sportowych. Obejmuje trzy dyscypliny: Posłuszeństwo, skoki i obronę. Jak można przypuszczać po samej nazwie aktywności, wszystkie ćwiczenia wykonywane są na zamkniętym terenie (ringu). Podczas gdy pies nie ma na sobie ani obroży, ani szelek przewodnik psa ubrany jest w kombinezon ochronny do pełnego gryzienia. Silne nerwy, zdolność koncentracji i zgodność duetu pies-człowiek to podstawowe wymagania jakie trzeba spełnić, aby uprawiać mondioring.
W przypadku szkolenia obedience nie tyle chodzi o posłuszeństwo, jak mogłaby sugerować angielska nazwa, ale o właściwą komunikację i doskonałą pracę zespołową psa i jego opiekuna, którzy podczas wykonywania rozmaitych zadań muszą udowodnić, że potrafią się porozumieć w mgnieniu oka i stanowią zgraną drużynę. Oprócz opanowania podstawowych komend, takich jak siad, noga czy leżeć, pies musi na przykład aportować różne przedmioty i wykazać się chęcią wykonywania poleceń swojego przewodnika nawet na odległość.
Celem szkolenia obedience jest więc to, aby pies wykonywał postawione przed nim zadania chętnie, szybko i przede wszystkim precyzyjnie. Ten pochodzący z Anglii sport jest odpowiedni w zasadzie dla wszystkich psów, ale szczególną radość będzie sprawiał czworonogom, które potrzebują stymulacji umysłowej i mają wrodzoną chęć zadowalania swojego opiekuna.
Wbrew pozorom, rally obedience nie jest podrodzajem obedience, a zupełnie niezależną dyscypliną, w której pies i jego opiekun muszą pokonać tor przeszkód wyznaczony przez znaki, obejmujący ćwiczenia zapożyczone z konkurencji obedience, uzupełnione o elementy z agility. Tym samym, w aktywności tej nieodzowna jest zręczność, szybkość i koordynacja. Do przebycia jest bowiem slalom, do wykonania ćwiczenia z komend typu waruj, czy skręty w dowolnym kierunku, do czego pies motywowany jest pochwałami i przysmakami. W związku z tym, swoich sił w tym sporcie mogą spróbować nawet początkujący miłośnicy psów.
Ten rodzaj sportu dla psów początkowo miał na celu wyłącznie ratowanie ludzkiego życia.
Aby pies był dobrym ratownikiem, obok doskonałego węchu, musi posiadać wysoko rozwinięte umiejętności społeczne w relacjach z człowiekiem. Podobnie jak w przypadku szkolenia psów ratowniczych, w sporcie tym pies uczy się wykorzystywać swoją zdolność tropienia w ukierunkowany sposób. Podczas treningu odwzorowywane są rzeczywiste sytuacje, takie jak przeszukiwanie gruzów, terenu, ratowanie człowieka z wody czy poszukiwanie tropów. Chociaż chodzi tu mniej o wyzwania sportowe, a bardziej o realizowanie konkretnych celów, sport psów ratowniczych może stanowić dobrą alternatywę dla tych zwierząt, które lubią mieć do wykonania konkretne, nawet bardziej złożone zadania.
Ten sport dla psów można porównać do lekkiej atletyki i jako taki jest szczególnie polecany dla psów i opiekunów o ambicjach zawodniczych. W różnych podkategoriach, takich jak czwórbój, biegi (na 1 km, 2 km lub 3 km), combinations-speed-cup (CSC), bieg z przeszkodami, triathlon, shorty czy k.o.-cup, duża sprawność fizyczna wymagana jest nie tylko od psa, ale także od jego przewodnika. Turniejowe sporty dla psów rozgrywane są w formie drużynowej oraz indywidualnej i aby w nich uczestniczyć oprócz czerpania radości z ruchu, pies powinien mieć dobrze opanowane posłuszeństwo. Obok biegów z przeszkodami, slalomów czy biegów przez płotki, wymaga się tu bowiem od psa wykonywania różnych zadań z zakresu posłuszeństwa.
Coursing to nic innego jak wyścigi chartów – na torze wyścigowym lub w terenie psy gonią atrapę zająca. W ten sposób mogą dać upust swojej wrodzonej potrzebie biegania. Jako że w życiu codziennym nie mają one zbyt wielu okazji do rozwinięcia skrzydeł w tym obszarze, udział w wyścigach jest bardzo zalecany dla psów tej rasy. Chart, który nie może się wybiegać, z pewnością nie będzie na dłuższą metę szczęśliwy i może rozwinąć niepożądane zachowania.
Chociaż termin psie zaprzęgi najczęściej kojarzy się z ciągnięciem wózka czy sań przez psy, jest to termin nadrzędny dla całej gamy sportów dla psów. Obejmuje on na przykład bikejöring i skijöring, ale niezależnie od tego, jaki pojazd zostanie użyty, chodzi o to, by pies wykorzystywał swoją siłę – sam lub w zaprzęgu z kilkoma psami – do ciągnięcia człowieka znajdującego się na rowerze, na nartach, na saniach czy wózku. Dobra kondycja i siła fizyczna są więc psom zaprzęgowym niezbędne do uprawiania tej aktywności. Ale nie tylko, bo w tym przypadku zaufanie i współpraca między zwierzęciem i jego opiekunem również są nieodzowne – bez dobrej komunikacji bowiem zaprzęg daleko nie dotrze. Poza tym, sport ten jest z pewnością gwarancją utrzymania psa i jego przewodnika w dobrej kondycji i zdrowiu.
Im większy wybór, tym trudniej się zdecydować, to jasne. Znalezienie sportu odpowiedniego dla naszego psa i dla nas wśród sportów przedstawionych w naszym zestawieniu wcale nie jest takie proste. Na szczęście wiele szkół dla psów ma w swojej ofercie treningi próbne, podczas których możemy dodatkowo liczyć na poradę specjalistów w wyborze tej właściwej dyscypliny.
Niezależnie od tego jednak, na który sport się zdecydujemy, pamiętajmy, że oprócz dobrej kondycji przyniesie on nam miłą odmianę w naszym codziennym życiu. A kto wie: Może Ty i Twój pies odkryjecie w sobie zupełnie nowe talenty!
Życzymy Wam wiele radości i sukcesów we wspólnym uprawianiu sportu!
