Ten mały do średniej wielkości pies ze Szwecji, oprócz oficjalnej nazwy Västgötaspets, czyli szpic Gotów Zachodnich, czy szwedzki vallhund, nazywany jest również szwedzkim szpicem owczarskim.
© cynoclub / stock.adobe.com
„Czy to mieszaniec powstały ze skrzyżowania z welsh corgi?“ – zadają sobie pytanie niektórzy miłośnicy psów, gdy widzą szwedzkiego vallhunda po raz pierwszy. I rzeczywiście, nie można odmówić podobieństwa tym dwóm krępym rasom. Pochodzący ze Szwecji szpic owczarski ma krótkie nogi i przy wysokości nieprzekraczającej 35 cm w kłębie jest raczej dłuższy niż wyższy. Jego waga waha się natomiast od 9 do 14 kg. Ze swoimi krótkimi kończynami jest wyjątkiem wśród długonogich ras nordyckich. Vallhund ma średniej wielkości, szpiczaste uszy, które są bardzo ruchliwe. Jego ogon może być długi lub naturalnie krótki. Do lat 80-tych XX wieku wielu hodowców obcinało go swoim podopiecznym, powołując się na sporadycznie występujące przypadki jego naturalnie krótkiej wersji – na szczęście praktyka ta jest obecnie zabroniona. Bujny ogon szwedzkiego vallhunda ma 25 cm długości. Wzorzec rasy dopuszcza szaro-brązowe, szaro-żółte oraz czerwonawo-brązowe umaszczenie, z ciemniejszymi włosami na grzbiecie, szyi oraz bokach tułowia.
Pomimo dużego podobieństwa do welsh corgiego, historia rasy jest w dużej mierze owiana tajemnicą. Czy przodkowie tych czworonogów zostali przywiezieni z Anglii do Szwecji przez Wikingów? A może ze Szwecji do Anglii? A może obie obecne rasy rozwinęły się niezależnie od siebie? Wszystkie trzy możliwości są prawdopodobne. Pewne jest natomiast, że przodkowie dzisiejszego vallhunda już 1000 lat temu byli wykorzystywani w Szwecji do zaganiania i wypasu bydła, które prowadzili w odpowiednim kierunku, skubiąc jego nogi. Kolejnym obszarem, w którym te małe czworonogi znajdowały zastosowanie, było łapanie szczurów. W latach 40-tych XX wieku szwedzki vallhund był bliski wyginięcia. Jednak za sprawą intensywnych starań hrabiego Björna von Rosena, który nie tylko sam zajmował się hodowlą, ale także szeroko promował rasę w swoim kraju, wielu miłośników psów zaczęło ponownie interesować się vallhundem. Szwedzki Związek Kynologiczny uznał rasę za niezależną w 1943 roku i nadał jej oficjalną nazwę Västgötaspets na cześć regionu, w którym rasa się odrodziła, a mianowicie równiny Västgöta w prowincji Västergötland. Nawet dzisiaj pies ten z pewnością nie jest modnym psem, a istniejące vallhundy to przeważnie psy do towarzystwa, niewykonujące zadań psów pasterskich.
Mały, ale z charakterem, tak można w kilku słowach podsumować szwedzkiego vallhunda. Ten dawny pies pracujący z całą pewnością nie jest psem kanapowym. Jest wytrwały, odważny i pełen energii, i może być trzymany jako pies gospodarski, blisko związany ze swoją rodziną. Jeśli chodzi o dzieci, powinny one być nieco starsze i nauczone prawidłowego obchodzenia się ze zwierzętami. Jeśli bowiem vallhund będzie drażniony, może ugryźć. Zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem, jakim było wypasanie bydła, uwielbia on ruch na świeżym powietrzu i lubi spokojne popołudnia na kanapie, pod warunkiem, że dzień spędził aktywnie. Vallhund, który ma zapewnione odpowiednie zajęcia, lubi pieszczoty i zabawy ze swoim opiekunem i jest wobec niego bardzo lojalny.
Podobnie jak wiele psów z północy, również on ma tendencję do nadmiernego szczekania, którą już w wieku szczenięcym należy skierować na właściwe tory. Niemniej, nawet po skutecznym szkoleniu nie będzie szczególnie cichym towarzyszem, dlatego lepiej nie oczekujmy spektakularnych efektów w tej kwestii. Ponieważ vallhund może mieć tendencję do wchodzenia w konflikty z innymi czworonogami, warto odwiedzać z nim przedszkole dla psów oraz uczestniczyć w kursach posłuszeństwa w szkole dla psów. Wzmocni to jego kompetencje społeczne i położy podwaliny pod przyszłe zwierzęce przyjaźnie.
© beatrix kido / stock.adobe.com
Ten cieszący się dobrym zdrowiem miłośnik natury nie ma szczególnych predyspozycji genetycznych do określonych dolegliwości. Należy tu wspomnieć jedynie o chorobie oczu – postępującym zaniku siatkówki, który może prowadzić do umiarkowanej ślepoty nocnej i występuje u około jednej trzeciej przedstawicieli rasy. Pomimo swojego nordyckiego pochodzenia, szwedzki vallhund zazwyczaj dobrze radzi sobie z klimatem Europy Środkowej, nawet latem, chociaż zawsze powinien mieć do dyspozycji chłodne, zacienione miejsce, podobnie zresztą jak każdy inny pies. W upalne dni wszelkie aktywności czy psie sporty należy zaplanować na wczesny poranek lub późny wieczór. Poza tym, zwracajmy uwagę na masę ciała naszego podopiecznego, która jest jednym z czynników, które sprzyjają zachowaniu zdrowia. Średnia długość życia szwedzkiego vallhunda wynosi od 12 do 15 lat.
Odpowiednia karma dla psów o wysokiej zawartości mięsa to najlepsza podstawa zdrowego życia psa. Wybierajmy więc suchą lub mokrą karmę, w przypadku której mięso znajduje się na szczycie listy składników. Unikajmy natomiast karmy zawierającej zboża, które są tanimi wypełniaczami. Jeśli zdecydujemy się na suchą karmę, powinnyśmy upewnić się, że nasz pupil pije wystarczająco dużo. W każdym przypadku powinien mieć nieograniczony dostęp do świeżej wody. Jeśli chcemy uraczyć podniebienie vallhunda jakąś smaczną przekąską, warto postawić na zdrowe smakołyki, takie jak suszone kawałki mięsa lub przysmaki dentystyczne. Omijajmy natomiast szerokim łukiem wszystko, co zawiera cukier. Dajmy naszemu małemu towarzyszowi smaczny gryzak, w postaci suszonych uszu wołowych czy specjalnych kości dla psów średniej wielkości. Unikajmy nadwagi: Jeśli okaże się, że nasz pupil przybiera na wadze, zapewnijmy mu więcej ruchu i zmniejszmy dzienne rację żywieniowe. To powinno wystarczyć do pozbycia się zbędnych kilogramów, bez konieczności przechodzenia na karmę dietetyczną.
Krótka, gładka sierść, która składa się z miękkiego podszerstka oraz szorstkiego włosa okrywowego, jest łatwa w pielęgnacji. Szwedzkiego vallhunda wystarczy szczotkować raz w tygodniu, aby pozbyć się luźnych włosów. Jedynie w okresie linienia częstotliwość tę można zwiększyć do dwóch razy w tygodniu, aby ograniczyć pozostawianie sierści w mieszkaniu i przyspieszyć jej wymianę. Gdy nasz szwedzki szpic się ubrudzi, zazwyczaj wystarczy wyszczotkować zaschnięty brud. Kąpiel należy rozważyć jedynie, gdy jest on na tyle uporczywy, że nie można go usunąć mokrą szmatką. Użyjmy wówczas delikatnego szamponu dla psów. Zwłaszcza w przypadku starszych czworonogów należy regularnie sprawdzać, czy konieczne jest przycięcie ich pazurów. Ze względu bowiem na mniejszą ilość ruchu, ich naturalne ścieranie się jest ograniczone. Jeżeli nie mamy pewności, jak to prawidłowo wykonać, poprośmy lekarza weterynarii, aby nam w tym pomógł. Na marginesie: Wielu miłośników psów dba także o higienę zębów swoich podopiecznych i używa szczoteczki do zębów dla psów oraz specjalnej pasty. Jeśli rozważamy skuteczną profilaktykę kamienia nazębnego, powinnyśmy przyzwyczaić do niej naszego pupila już w wieku szczenięcym.
Jak już wspomnieliśmy, szwedzki vallhund nie jest psem kanapowym. Nadal z powodzeniem może sprawdzać się w pracy jako pies myśliwski, stróżujący i pasterski. Jeśli nasz pupil ma być wyłącznie psem rodzinnym, powinnyśmy uprawiać z nim psie sporty, takie jak agility, z uwzględnieniem oczywiście jego krótkich nóżek. Ze względu na swoją wrodzoną inteligencję, ten bystrzak chętnie bierze również udział w różnych zabawach, angażujących go nie tylko fizycznie, ale również umysłowo. Uwielbiasz długie spacery? Szwedzki vallhund również! Pamiętajmy jednak, że niektórzy przedstawiciele rasy mają rozwinięty instynkt łowiecki, który musimy mieć pod kontrolą, jeśli chcemy pozwalać im biegać bez smyczy. Pływanie niekoniecznie jest ich ulubioną rozrywką, dlatego nie przepadają za kąpielami w jeziorze.
© feeferlump / stock.adobe.com
Vallhund najlepiej czuje się u boku aktywnych osób, z którymi nie będzie się nudził. Może na przykład pełnić rolę psa gospodarskiego, będąc w bliskim kontakcie ze swoim dwunożnych stadem. Doskonale sprawdzi się wówczas jako pies stróżujący, ale będzie również potrzebował dodatkowych zajęć w postaci wspólnych aktywności – chyba, że faktycznie będzie zajmować się zaganianiem zwierząt. Jeśli rozważamy zakup szwedzkiego vallhunda, powinnyśmy mieć już doświadczenie w wychowywaniu psów. Może on zbudować bliską więź ze starszymi dziećmi, pod warunkiem, że dadzą mu one przestrzeń do wycofania się, gdy poczuje się przytłoczony i zostaną nauczone traktowania zwierząt z szacunkiem. Pewne nieporozumienia mogą zdarzyć się w przypadku młodszych dzieci w wieku przedszkolnym, a nawet szkolnym. Ten dawny łowca szczurów nie powinien mieszkać z mniejszymi zwierzętami domowymi, a socjalizację z kotami można rozważać jedynie, gdy został z nimi zsocjalizowany jeszcze u hodowcy lub został do nich przyzwyczajony na późniejszym etapie i nie ma z nimi żadnych negatywnych skojarzeń.
Przed podjęciem ostatecznej decyzji upewnijmy się, że wszyscy członkowie rodziny są zgodni co do powiększenia rodziny oraz nie są uczuleni na sierść zwierząt. Zastanówmy się również, kto przejmie nad psem opiekę w razie naszej nieobecności podczas urlopu lub niedyspozycji w czasie choroby. Jeśli chodzi o wakacje, szwedzki vallhund z przyjemnością będzie nam towarzyszył na przykład podczas długich wędrówek, jednak pamiętajmy, że jest to pies szczekliwy. Należy to wziąć pod uwagę również w kontekście naszych sąsiadów. Tak czy inaczej, pomimo swoich niewielkich rozmiarów, szwedzki vallhund jest psem, który nie będzie dobrze czuł się w miejskim mieszkaniu. Jego żywiołem jest natura, dlatego najlepiej odnajdzie się na wsi, gdzie będzie miał do dyspozycji dom z ogrodzonym ogrodem.
Zanim pies się do nas wprowadzi, powinnyśmy także wziąć pod uwagę koszt zakupu samego zwierzęcia, podstawowego wyposażenia oraz regularnych wydatków związanych z odpowiednią karmą, wizytami u lekarza weterynarii, podatkiem oraz ubezpieczeniem. Oczywiście mogą się również pojawić nieprzewidziane koszty weterynaryjne, dlatego wato przygotować pewną rezerwę finansową na taki wypadek.
Poza Skandynawią znajdziemy niewielu przedstawicieli tej rasy, dlatego konieczny może być zakup psa z zagranicy. W takiej sytuacji dowiedzmy się z wyprzedzeniem, jakie warunki trzeba spełnić, aby pies mógł przekroczyć granicę i jakie szczepienia są konieczne. Odpowiedniego hodowcy najlepiej poszukać w Internecie. Przede wszystkim zwróćmy uwagę na przynależność do związku kynologicznego. Tylko wtedy zyskamy pewność, że jego podopieczni to rzeczywiście rasowe vallhundy. Ponadto miłośnicy rasy powinni zawsze wspierać profesjonalnych i ambitnych hodowców, a tym samym zachowanie zdrowia, typu i charakteru rasy. Warto skontaktować się z klubami psów nordyckich – ich członkowie mogą pomóc nam w nawiązaniu kontaktu z hodowcami.
Są one również dobrym punktem kontaktowym w sprawie adopcji dorosłych czworonogów. W przypadku starszych psów należy dowiedzieć się jak najwięcej o ich historii, ponieważ nierzadko zdarza się, że opiekunowie psów, którzy musieli rozstać się ze swoim szwedzkim vallhundem, nie docenili jego wielkości i nie wyszkolili go odpowiednio. Wówczas konieczne będzie posiadanie rozległej wiedzy na temat wychowania psów, aby móc naprawić błędy szkoleniowe naszych poprzedników, pamiętając, że we właściwych rękach vallhundy szybko się uczą!
Życzymy Ci wielu radosnych chwil z tym czworonogiem ze Szwecji!
