© Vesna / stock.adobe.com
W przeszłości owczarek z Krasu stał głównie na straży pasących się zwierząt gospodarskich, dziś jest nieustraszonym psem stróżującym i wiernym psem do towarzystwa.
Owczarek z Krasu, znany również jako owczarek kraski czy kraški ovčar, to słoweński pies pasterski. Niegdyś jego zadaniem było pilnowanie zwierząt gospodarskich, dziś jest częściej stróżem domu i gospodarstwa. Jeśli ma zapewnioną odpowiednią dawkę aktywności fizycznej i umysłowej, sprawdzi się również w roli psa do towarzystwa.
Owczarek kraski jest średniej wielkości lub dużym czworonogiem. Wzrost psów waha się od 57 do 63 centymetrów, a ich waga od 30 do 42 kilogramów. Suki są nieco mniejsze i dorastają do około 54–60 centymetrów i ważą od 25 do 37 kilogramów.
Przedstawiciele tej rasy są mocnej i harmonijnej budowy, mają grube kości i dobrze rozwiniętą muskulaturę. Duża czaszka jest szeroka i okrągła, niewielkie oczy w kształcie migdałów są brązowe i mają ciemne obwódki, a owłosione wiszące uszy leżą na bokach policzków.
Gładka, gruba sierść owczarka kraskiego wyposażona jest w obfity podszerstek, a okrywa włosowa ma co najmniej 10 milimetrów długości. Psy tej rasy mają efektowną grzywę w okolicy szyi, karku i na klatce piersiowej, a ich tylne kończyny porastają puszyste portki. Bujnie owłosiony jest również ich długi, zakrzywiony ogon. Na głowie i przednich łapach sierść jest natomiast krótka.
Typową maścią jest żelazisto szara. Zdarzają się również żółto-szare, czarno-szare i czerwono-szare osobniki, z ciemniejszymi smugami.
W kierunku brzucha i kończyn sierść płynnie przechodzi w kolor jasnoszary do piaskowego. Typowa jest również ciemna maska i ciemne umaszczenie na kłębie.
Z wyglądu owczarek z Krasu bardzo przypomina swojego bliskiego krewnego – sarplaninaca. W porównaniu do niego jest jednak nieco mniejszy, lżejszy i zazwyczaj również ciemniej umaszczony. Ponadto, jego tułów jest dłuższy, a kończyny krótsze.
Owczarek z Krasu, znany również jako owczarek iliryjski, pochodzi z gór Kras, gdzie był niegdyś wykorzystywany przez pasterzy do pilnowania stad ich zwierząt. Jest odważnym, czujnym psem pasterskim, który potrafi rozprawić się nawet z dużymi drapieżnikami.
Do dziś pełni rolę psa stróżującego, przede wszystkim na wiejskich obszarach Słowenii. Jest wierny, lojalny, opanowany i bardzo blisko wiąże się ze swoim opiekunem, a wśród członków swojej ludzkiej rodziny chętnie pokazuje się z łagodnej strony. W stosunku do dzieci jest cierpliwy i posłuszny, pod warunkiem, że zostanie do nich odpowiednio wcześniej przyzwyczajony.
Wobec obcych pies ten jest nieufny, podejrzliwy, może również reagować agresją. Nie poddaje się żadnym próbom przekupstwa czy zastraszania.
Jeśli obcy wkroczą na jego terytorium, obwieści to głośnym szczekaniem. Nie jest jednak agresywny na tyle, aby od razy rzucać się do ataku.
Szkolenie owczarka z Krasu wymaga doświadczenia, cierpliwości i konsekwencji. Jako nieustraszony pies pasterski jest bowiem przyzwyczajony do podejmowania decyzji samodzielnie i swój upór oraz niezależność zachował do dziś. Stąd też absolutnie nie jest polecany dla amatorów.
Owczarek z Krasu należy do psów późno dojrzewających i w pełni rozwinięty jest dopiero w wieku około trzech lat. Również jego instynkt obronny rozwija się z czasem. Nie wybacza błędów wychowawczych popełnianych przez opiekuna w pierwszych kilku latach życia.
Jak już przyzwyczai się do pewnych zachowań, ciężko go od nich odwieść. Dlatego w jego przypadku zalecane jest odwiedzanie szkoły dla psów lub skorzystanie ze wsparcia trenera psów.
Owczarek z Krasu jest umiarkowanie aktywnym psem, ale nie lubi nudy. Musi mieć jakieś zadania do wykonania. Jako czujny stróż ma swój teren stale na oku, a jeśli nie ma pod opieką stada zwierząt, z chęcią będzie pilnował domu i podwórka.
Dlatego dla dobrego samopoczucia potrzebuje domu z ogrodem i możliwości swobodnego poruszania się i przebywania na zewnątrz i wewnątrz wtedy, gdy ma na to ochotę. Uwielbia spędzać czas na świeżym powietrzu, a dzięki swojej odpornej na warunki atmosferyczne sierści nie straszna mu żadna pogoda.
Niemniej, należy zapewnić mu schronienie w postaci budy, do którego będzie mógł się w razie potrzeby wycofać. Nuda jest w jego przypadku absolutnie niewskazana – jeśli nie będzie miał zadań do wykonania, może stać się agresywny. Nie dla niego jest również życie w mieście.
Przedstawiciele tej rasy nie znajdują przyjemności w klasycznych psich sportach czy aportowaniu. Ze względu na swoją niezależną naturę, bardziej do gustu przypadnie im tropienie, np. mantrailing.
Próby wykorzystania owczarka z Krasu w pracy w policji czy wojsku były w dużej mierze skazane na niepowodzenie. Pies ten bowiem podporządkowuje się tylko swojemu przewodnikowi i nie wykonuje poleceń nikogo innego. Z tego względu nie nadaje się do pracy z rotującym personelem w systemie zmianowym.
Ponieważ kraški ovčar linieje cały rok, powinien być codziennie szczotkowany – zwłaszcza, gdy dużo czasu spędza w domu. Jego długi włos okrywowy i gęsty podszerstek są bardzo trudne do usunięcia z mebli, dywanów i legowiska.
Ponadto, należy regularnie sprawdzać jego oczy, zęby i uszy, które ze względu na swoją strukturę są bardzo wrażliwe i szybko dochodzi w nich do rozwoju stanów zapalnych. Jego wilcze pazury, które nie dotykają podłoża podczas poruszania się należy w razie potrzeby przycinać.
Ze względu na obszar, z którego pochodzi, położony w słoweńskich górach, rozwinął on wręcz mistrzowskie umiejętności zdobywania pożywienia. Nie jest więc wymagający w kwestii żywienia. Nie ma wrażliwego żołądka, ani skłonności do alergii pokarmowych.
Decyzja o wyborze barfowania czy podawania mokrej lub suchej karmy jako sposobu żywienia zależy od indywidualnych czynników. W każdym przypadku jednak ważne jest, aby po posiłku zapewnić psu odpoczynek, aby zminimalizować ryzyko zagrażającego życiu skrętu żołądka, do którego duże psy mają skłonności.
Zasadniczo, owczarek z Krasu cieszy się dobrym zdrowiem. Jednak również w jego przypadku może pojawić się dysplazja stawu łokciowego i biodrowego.
Od czasu do czasu obserwuje się u niego także porażenie jamnicze. Jest to bolesne schorzenie kręgosłupa, które dotyczy przede wszystkim zwierząt o długich grzbietach.
Przy zapewnieniu im dobrej opieki przedstawiciele tej rasy mogą żyć od 10 do 12 lat.
Przodkowie owczarka z Krasu prawdopodobnie towarzyszyli plemieniu Ilirów, którzy niegdyś przewędrowawszy Istrię i wyspy Dalmacji osiedlili się w słoweńskich górach Kras, gdzie ten odważny pies przez wieki ochraniał pasące się tam zwierzęta gospodarskie.
Pierwsze pisemne wzmianki o rasie pochodzą z XVII wieku. Do połowy lat 20-tych ubiegłego wieku, kraški ovčar z masywu Kras i jego bliski krewny sarplaninac z położonej na południu Szarskiej Planiny były traktowane jako jedna rasa i nazywane owczarkami iliryjskimi.
W 1968 roku podjęto decyzję o uznaniu obu psów za odrębne rasy, pomimo ich dużego podobieństwa.
W wyniku wojen jugosłowiańskich w latach 90-tych owczarek z Krasu był bliski wyginięcia. Aby temu zapobiec, do hodowli wykorzystywano nowofundlandy, którym owczarki te zawdzięczają ciemne umaszczenie.
W swojej ojczyźnie, owczarek z Krasu jest popularnym psem stróżującym oraz do towarzystwa i uważany jest za narodowego psa Słowenii. Przez Słoweńców nazywany jest kraševec.
© Vesna / stock.adobe.com
Poza Słowenią hodowli owczarka z Krasu praktycznie nie znajdziemy. Istnieją jednak słowaccy hodowcy, którzy zajmują się eksportem swoich szczeniąt.
Warto również połączyć zakup szczenięcia z wakacjami w tym pięknym kraju.
Szukając hodowcy, wybieraj zrzeszonych, profesjonalnych hodowców, którzy badają swoich podopiecznych pod kątem chorób dziedzicznych takich jak dysplazja stawu biodrowego i wykluczają cierpiące na nie zwierzęta z hodowli.
Ze względu na niepopularność rasy, określenie dokładnej ceny szczeniąt jest trudne, ale można przyjąć, że mieści się w zakresie od 1.000 do 1.500 euro.
Owczarek z Krasu jest czujnym psem pracującym, który ceni sobie więzi rodzinne. W stosunku do znanych sobie osób jest łagodny i czuły, nigdy jednak nie pozbędzie się swojej niezależności i zachowań terytorialnych. Potrzebuje silnego przewodnika i zadań, które będzie mógł samodzielnie wykonywać. Tylko wówczas będzie szczęśliwy.
| Cechy szczególne: | Pies stróżujący, który niezawodnie pilnuje domu i podwórka, zyskuje także coraz większą popularność jako pies rodzinny. |
| Charakter: | samodzielny, nieustraszony, czujny, o umiarkowanym temperamencie |
| Wysokość w kłębie: | ok. 60 cm (psy) ok. 57 cm (suki) |
| Waga: | ok. 30–42 kg (psy) ok. 25–37 kg (suki) |
| Sierść: | długi włos okrywowy, obfity podszerstek, zazwyczaj żelazisto szary o ciemnej masce i kłębie |
| Pielęgnacja sierści: | wymagająca, niezbędne regularne szczotkowanie |
| Potrzeba ruchu: | średnia, główne zajęcie to stróżowanie |
| Pies dla początkujących: | nie |
| Szczekanie: | intensywne |
| Długość życia: | 10–12 lat |
| Typowe choroby: | dysplazja stawu biodrowego, porażenie jamnicze |
| Cena: | od około 1.000 euro |
| Grupa FCI: | grupa 2: Pinczery, sznaucery, molosy, psy górskie i szwajcarskie psy do bydła |
| Pochodzenie: | Słowenia |
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
