© Sandra / stock.adobe.com
Średniej wielkości, bujnie owłosiony owczarek kataloński, w języku hiszpańskim zwany Gos d’Atura Català, jest typowym psem pasterskim: Samodzielnym, ale lojalnym wobec swojego opiekuna w każdej sytuacji, sprawdzającym się także w roli psa rodzinnego.
Jak sama nazwa wskazuje Gos d’Atura Català jest psem pasterskim. „Gos“ to katalońskie określenie psa, a „d´Atura“ oznacza psa wykorzystywanego do pracy ze stadami zwierząt. Chociaż większość przedstawicieli tej rasy pełni dziś rolę psów rodzinnych, zachowali oni swoje wyjątkowe cechy psów pracujących i użytkowych.
Jego inteligencja, czujność i niezawodna lojalność wobec opiekuna sprawiają, że jest on nie tylko świetnym psem pasterskim, ale również oddanym psem rodzinnym. Jest posłuszny i zawsze gotowy do wykonywania poleceń swojego przewodnika, chociaż nie należy wymagać od niego ślepego posłuszeństwa. W końcu Gos d’Atura jest na tyle inteligentny, aby kwestionować sens wykonywania danego ćwiczenia czy komendy. Jeśli jednak stwierdzi, że może zaufać kompetencjom swojego przewodnika stada, chętnie będzie za nim podążał. Jego niestrudzony zapał do pracy i wytrwałość z jaką się do niej zabiera są bez wątpienia godne podziwu. Niemniej, nie można odmówić mu pewnego stopnia niezależności i umiejętności podejmowania samodzielnych decyzji, co może czasami powodować pewne zgrzyty wychowawcze.
W stosunku do obcych owczarek kataloński jest nieufny, a nawet podejrzliwy. Czasami sprawia wrażenie lekceważącego, ale on po prostu chce wiedzieć z kim ma do czynienia i dlatego obserwuje nieznajomych z pewnej odległości. Jednak pies, który przeszedł odpowiednią socjalizację i ma u swego boku kompetentną osobę, z całą pewnością nie będzie sprawiał swojej rodzinie problemów. Choć jest na tyle odważny, aby w każdej chwili stanąć w obronie swoich bliskich, ten sympatyczny zwierzak jest na tyle bystry, aby wiedzieć, że na ogół nie jest to konieczne. Z reguły więc daje się poznać jako żywiołowy, ale jednocześnie zrównoważony pies do towarzystwa, którego bez przeszkód można zabrać ze sobą do restauracji, fryzjera czy na wakacje. Katalończyk ten o ognistym hiszpańskim temperamencie jest bowiem żądny przygód i chętnie wybiera się nawet w dłuższe podróże samochodem.
Psa tego absolutnie nie można określić mianem kanapowego. Chociaż jest w stanie przez chwilę spokojnie poleżeć u stóp swojego pana, gdy ten odpoczywa na kanapie, aby jego temperament na to pozwolił, musi mieć zapewnioną odpowiednią ilość zajęć fizycznych i wyzwań umysłowych poza domem. Oprócz codziennych spacerów, chętnie będzie nam towarzyszył podczas jazdy na rowerze, joggingu, jazdy konnej czy na rolkach. Warto również uczęszczać z nim na zajęcia do szkoły dla psów, w której będzie mógł spróbować psich sportów takich jak agility czy tropienia.
Cechą szczególną owczarka katalońskiego jest jego wielobarwna sierść, która z daleka wydaje się jednolita. Z bliska jednak widoczne są różne odcienie trzech podstawowych kolorów: Płowego, piaskowo-żółtego oraz szarego. Zdarzają się również psy, których czarny, rudy i płowy włos rozmieszczony jest tak, że sprawia wrażenie podpalania. Wzorzec rasy nie dopuszcza czarnych czy białych łat.
Całe jego ciało porasta długa sierść – gładka lub lekko falista, pod którą znajduje się bujny podszerstek. Broda i wąsy, krzaczaste brwi i owłosienie na głowie nadają mu charakterystyczny wygląd. Ponieważ linienie przebiega u niego w dwóch fazach – najpierw zmienia się sierść na przedniej, a potem na tylnej połowie ciała, w okresie tym może wyglądać jakby składał się z dwóch różnych części.
Ten wyjątkowy owczarek pochodzi z katalońskich Pirenejów, skąd rozprzestrzenił się na wszystkie katalońskie obszary pasterskie. W 1929 roku Gos d’Atura Català (do 1936 roku zwany Gos de Tura) został oficjalnie uznany przez FCI jako pierwsza hiszpańska rasa. Niemniej, hodowla owczarków katalońskich przez dłuższy czas nie spełniała pokładanych w niej oczekiwań. Zarejestrowane w księdze hodowlanej szczenięta ledwo wystarczały do stworzenia rozsądnej bazy hodowlanej.
Dopiero pod koniec XX wieku nowo utworzonemu klubowi promocji Gos d’Atura udało się spopularyzować rasę, również poza granicami Katalonii. Za sprawą swoich rozmiarów, przyjaznego usposobienia i wytrzymałości, owczarek kataloński jest dzisiaj popularnym psem rodzinnym, który w porównaniu do innych ras psów jest wciąż rzadko spotykany.
Szlachetny Perro de Pastor Catalán, jak nazywany jest także Gos d’Atura, w większości krajów jest nadal rzadkim widokiem. Niewątpliwą zaletą jego stosunkowo niskiego rozpowszechnienia jest z pewnością fakt, że bycie modnym psem, a co za tym idzie przedmiotem masowej hodowli i związanych z nią problemów zdrowotnych, zostało mu oszczędzone.
Dlatego, decydując się na owczarka katalońskiego, nie musimy obawiać się żadnych nadwrażliwości czy chorób genetycznych. Ze względu na niewielką wagę, wahającą się od 18 do 24 kg, gos nie cierpi również na często spotykaną u czworonogów dysplazję stawów biodrowych. Niemniej, należy zbadać psa w wieku około 15 miesięcy lub najpóźniej przed rozpoczęciem aktywności sportowej, aby w porę wykryć ewentualną chorobę. Jeśli kupiliśmy psa u profesjonalnego, zrzeszonego w związku hodowcy, posiadającego wszystkie niezbędne dokumenty, najprawdopodobniej będzie on już przebadany pod kątem dysplazji. Co prawda ryzyku późniejszego zachorowania na tę chorobę genetyczną nie można zapobiec, ale można je ograniczyć.
Kupując małego gosa, upewnijmy się, że hodowca cieszy się dobrą opinią. Rzetelny hodowca nie będzie nas na siłę przekonywał do uroczego malucha, ale najpierw zapyta nas o naszą sytuację życiową i rodzinną oraz warunki mieszkaniowe, zależy mu bowiem przede wszystkim na dobru jego podopiecznych. Na czworonogach hodowcy z pewnością nie zbiją majątku. Przy cenie szczeniaka wynoszącej około 4000 zł, w najlepszym wypadku uda im się pokryć koszty karmy, opieki weterynaryjnej, szczepień, czipowania oraz niezbędnych dokumentów.
Gos d’Atura Català jest niekomplikowanym psem o niewielkich wymaganiach także względem żywienia. Wiatr, deszcz, zimno czy upał robią na nim tak samo niewielkie wrażenie jak najprostsze jedzenie. Nie jest wybredny i zje wszystko, co przed nim postawimy. Jednak ze względów zdrowotnych warto zwracać uwagę na to, co ląduje w psiej misce. Podobnie jak w przypadku ludzi, żywienie zwierząt coraz bardziej zyskuje na znaczeniu – dzisiaj już wiemy, że odpowiednia dieta może nie tylko poprawić samopoczucie, ale również wydłużyć życie.
Mając świadomość, jak ważne jest zdrowe odżywianie, każdy opiekun psa prawdopodobnie kiedyś zadał sobie to pytanie. Różnorodność oferowanych na rynku karm dla zwierząt może przyprawiać o zawrót głowy i zdecydowanie nie ułatwia podjęcia decyzji. Karma sucha czy mokra? Karma dla szczeniąt, karma dla seniorów? Karma dietetyczna czy karma ekologiczna? A może najlepsze będą samodzielnie przygotowywane posiłki lub dieta typu BARF? Zwłaszcza w przypadku psów, które wydają się jeść wszystko, wybór odpowiedniej diety może być szczególnie trudny. Jeśli nie mamy pewności, nie kierujmy się wyglądem opakowania, czy widniejącymi na nich hasłami, a skupmy się na tym, co najważniejsze, czyli jego zawartości.
Pierwszym wyznacznikiem dobrej karmy jest wysoka zawartość mięsa. Tak jak wszystkie psy, owczarek kataloński pochodzi od wilka, a zatem jest bez wątpienia absolutnym mięsożercą. Dlatego co najmniej 70%, a najlepiej 90% diety powinno stanowić mięso, które dostarczy jego organizmowi wysokiej jakości białka. Szczególnie zalecane jest mięso mięśniowe. Ostrożność należy natomiast zachować w przypadku produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego. Co prawda nie ma nic złego w podrobach, takich jak żwacze, płuca, nerki czy wątroba, jednak pod tym terminem mogą kryć się również krew, kości, pióra, skóra lub mączka kostna. Dlatego powinny być one dokładnie wyszczególnione na opakowaniu.
Warzywa i owoce dostarczają zwierzęciu ważnego dla prawidłowego funkcjonowania organizmu błonnika i powinny stanowić drugą co do wielkości część całkowitej zawartości, zaraz po mięsie. Owczarki katalońskie chętnie jadają seler, marchew, kapustę i warzywa liściaste, takie jak szpinak, a także pozbawione pestek jabłka, gruszki czy pomarańcze. Nie potrzebują natomiast zbóż, a niestety wielu producentów karm dla czworonogów używa ich jako taniego wypełniacza, pomimo tego, że nie są one przez nie najlepiej tolerowane, a czasami mogą nawet wywoływać alergie. Jeśli więc okaże się, że zawartość zbóż w danej karmie przekracza 10%, lepiej odłożyć ją z powrotem na półkę. Niskiej jakości karma będzie charakteryzowała się ponadto zawartością substancji słodzących, takich jak cukier, wzmacniaczy smaku/konserwantów i soi, która zawiera dużo białka niestrawnego dla krótkiego przewodu pokarmowego psa.
Odpowiednia dla owczarka katalońskiego będzie karma zawierająca dużo wysokiej jakości mięsa i warzyw, niewielką ilość zbóż i pozbawiona cukru. Jeśli jednak chcemy mieć absolutną pewność, że dostarczamy jego organizmowi wszystkiego, czego potrzebuje do zachowania zdrowia, ma nadwagę lub cierpi na inne problemy zdrowotne, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii lub psim dietetykiem, którzy na podstawie indywidualnych czynników, takich jak waga, wiek i poziom aktywności mogą dokładnie określić, jakich składników odżywczych i w jakich ilościach potrzebuje nasz podopieczny, i w jakiej karmie je znajdziemy.
Pomimo zasadniczo nieskomplikowanej i niewymagającej natury tych czworonogów, nie powinnyśmy lekceważyć wysiłku, jaki należy włożyć w ich utrzymanie. Zwłaszcza w ciągu pierwszych dwóch lat sierść owczarka katalońskiego powinna być regularnie szczotkowana, przynajmniej dwa do trzech razy w tygodniu. U dorosłych psów wystarczy dokładnie wyczesywanie sierści raz w tygodniu, czasami co dwa tygodnie, aby zapobiec tworzeniu się kołtunów i pozbyć się brudu oraz zanieczyszczeń. Poza tym jednak ich długa sierść jest stosunkowo łatwa w utrzymaniu, nie wymaga kąpieli ani strzyżenia i wypada również jedynie w niewielkim stopniu. Oprócz pielęgnacji okrywy włosowej, warto zaplanować czas na regularne przycinanie pazurów, czyszczenie i sprawdzanie stanu oczu, uszu i łap.
Gdyby zapytać samego gosa, co jest dla niego ważne, wielogodzinne zabiegi pielęgnacyjne i zdrowie żywienie znajdowałoby się z całą pewnością daleko w tyle (co nie oznacza, że możemy je zaniedbywać). Przyjemność temu owczarkowi sprawia przede wszystkich ruch i zabawa na świeżym powietrzu i to niezależnie od tego, czy akurat pada deszcz, śnieg, czy jest burza. Najchętniej przebywa w towarzystwie swoich ludzi, dlatego naturalne jest, że powinni oni tak samo kochać przyrodę, sport i aktywne spędzanie czasu, jak on sam.
Nawet jeśli nasz pies nie zajmuje się już wypasem owiec, nie będzie dobrze czuł się w mieście. Perro de Pastor Catalán potrzebuje bliskości przyrody niczym powietrza oraz osób, które czerpią przyjemność ze spędzania czasu na łonie natury – czy to podczas wędrówek, biegania, jazdy na rowerze, na rolkach czy konno. Ten zawsze gotowy do działania i wytrwały pies rzadko bywa zmęczony. Czas w domu jest w stanie spędzić tylko wtedy, gdy wie, że wkrótce znowu będzie mógł wyjść na świeże powietrze.
Oczywiste jest, że ten zwinny i energiczny zwierzak czuje się jak ryba w wodzie na placu zabaw dla psów. Już młode czworonogi cieszy aktywne spędzanie czasu w towarzystwie innych przedstawicieli gatunku, a w dorosłym życiu nadają się one do prawie wszystkich psich sportów: Agility, mantrailing czy aportowanie – Gos d’Atura uprawia je wszystkie chętnie i z wielkim entuzjazmem. Psie sporty nie tylko zaspokajają jego potrzebę ruchu i pozwalają pozbyć się rozpierającej go energii, ale także potrzebę spędzania czasu z opiekunem.
Psie sporty i wspólne aktywności, takie jak wędrówki czy jazda na rowerze są bardzo istotne, aby zapewnić owczarkowi katalońskiemu fizyczne i umysłowe wyzwania, dlatego powinnyśmy wygospodarować na nie czas każdego dnia. Aby mógł pokazać swoją przyjazną i spokojną stronę jako pies rodzinny, musi nauczyć się odpoczywać i zachowywać spokój. Zwłaszcza w pierwszym roku nie należy proponować szczeniakowi zbyt wiele rozrywek czy bodźców – na razie w zupełności wystarczą spokojne zabawy na koncentrację, urozmaicone spacery czy praca węchowa. Z drugiej strony od samego początku nieodzowne jest konsekwentne wychowanie z jasnymi zasadami oraz odpowiednia socjalizacja. Zwłaszcza samce mogą być naprawdę uparte i powinny jak najwcześniej nauczyć się kto jest przewodnikiem stada – oczywiście w spokojny, pełen wyczucia sposób. Psy, które przejdą właściwe szkolenie i socjalizację w wieku szczenięcym, staną się później przyjaznymi psami do towarzystwa, które z największą przyjemnością przebywają ze swoją ludzką rodziną w domu i oczywiście na psim placu zabaw.
Zainteresował Cię owczarek kataloński? W takim razie, może Twoje serce mocniej zabije również dla poniższych ras psów:
