Ten szlachetny chart z Rosji, którego nazwa wywodzi się od rosyjskiego słowa „barsoi”, znaczącego tyle co „szybki”, należy do najstarszych ras psów i zarazem do najszybszych zwierząt lądowych na świecie. To najprawdziwszy myśliwy z krwi i kości. Wystarczająco wyżyty fizycznie borzoj będzie jednak spokojnym i towarzyskim psem rodzinnym.
Prawdziwy pies myśliwski i urodzony sprinter jako spokojny pies rodzinny? Jak żadnej innej rasie rosyjskiemu borzojowi udaje się połączyć ze sobą te sprzeczności w harmonijną całość. W jednej chwili drepta spokojnie przy nodze swojego pana, a w następnej biegnie pędem za potencjalną zdobyczą. W związku z tym konieczne jest wypracowanie bezwzględnego posłuszeństwa i reagowania na nawoływania u psów tej rasy.
Dzięki towarzyskiej osobowości i przyjaznemu wobec ludzi charakterowi borzoje na szczęście dają się bezproblemowo wychować. Pomimo silnie rozwiniętego instynktu łowczego i dużej pewności siebie psy tej rasy uchodzą za reformowalne, wierne i zrównoważone. Tak samo jak długie dystanse pokonywane sprintem kochają one domową kanapę, gdzie po wysiłku fizycznym mogą odpocząć w pobliżu zaufanego człowieka. Energiczny łowca w zaciszu domowym staje się potulnym towarzyszem, emanującym spokojem i opanowaniem.
Nawet jeśli borzoje posiadają najlepsze warunki na psy rodzinne i w większości są elastyczne, posłuszne i inteligentne, mają one jednocześnie naturę charta i psa myśliwskiego z ogromną potrzebą ruchu i angażujących zajęć. Wyłącznie wówczas, gdy pies będzie mógł się należycie wyżyć, jego pozytywne cechy usposobienia dadzą się zobaczyć w pełnej krasie. Jeśli chcesz trzymać tego rosyjskiego charta jako psa rodzinnego, musisz mieć na uwadze, że wymaga on regularnego wybiegu. Musi biegać swobodnie, w swoim tempie. Zwykłe spacerki na smyczy nie zadowolą borzoja!
Pies, który może się odpowiednio do swoich potrzeb wyżyć fizycznie, będzie znacznie bardziej otwarty względem ćwiczeń posłuszeństwa. Kiedy borzoj czuje się rozumiany przez swojego człowieka i jego potrzeby są należycie zaspokajane, zrobi wszystko, co w jego mocy, by uszczęśliwić opiekuna. Borzoje to niezwykle wierne, przyjazne i blisko związane ze swoją rodziną zwierzęta.
Borzoje wobec obcych są natomiast nieufne, przy czym nie są ani zbyt bojaźliwe, ani agresywne czy dominujące. Opiekun znający podstawy wychowania psa nie powinien mieć z wychowaniem i socjalizacją borzoja najmniejszych problemów. Jak wszystkich ras, także borzoja dotyczy zasada: Im wcześniej zostanie zsocjalizowany i będzie poznawał różnych ludzi, zwierzęta i otoczenie, tym mniejszy wpływ będą miały na niego później wszelkie zmiany, nowe sytuacje i znajomości. Jak najwcześniej borzoj powinien poznać inne psy w każdym wieku i wszelkich rozmiarów, ponieważ generalnie psy tej rasy uchodzą za dość konfliktowe względem innych psów. Jeśli jednak będą one wychowywać się blisko innych psów, nie powinny wykazywać problemów związanych z dominacją w wieku dorosłym.
Zdystansowana ale spokojna postawa, jaką reprezentują codziennie borzoje, pasuje idealnie do ich arystokratycznego wyglądu. Typowa elegancka budowa ciała charta, wyważone proporcje i harmonijne ruchy oraz długa i smukła kufa przyczyniają się do szlachetnego i dumnego wizerunku psa tej rasy. Także wielkość borzoja robi wrażenie. W kłębie psy te osiągają wysokość do 85 cm, niektóre samce nawet do 95 cm. Pomimo tej okazałej wysokości, waga borzoja, nieustalona w standardzie rasy, wynosi zwykle od 35 do 45 kg.
Bujna i miękka szata borzoja jest jedwabista i delikatna w dotyku. Najdłuższa jest na wysokości żeber oraz łap przednich i tylnych. Na głowie, uszach i kończynach sierść jest natomiast krótka i przylega gładko do ciała. Według FCI borzoj należy do chartów długowłosych (grupa 10, sekcja 1). Długa sierść charta jest lekko falowana i częściowo tworzy krótkie delikatne loczki, na przykład na barkach i zadzie.
Standard rasy dopuszcza wszelkie warianty barwne poza niebieską i czekoladową maścią. Sierść może być jednolita lub łaciata. Portki i pióro na ogonie mają zwykle jaśniejszy odcień niż barwa podstawowa. Wiele chartów rosyjskich posiada ponadto czarną maskę, typową zwłaszcza dla osobników czarno umaszczonych. Nos i fafle powinny być zawsze koloru czarnego. Możliwie jak najciemniejsze powinny być też duże, migdałowate oczy borzoja.
Nie dziwi więc fakt, że fascynujący wygląd borzoja stanowi lubiany motyw w sztuce. Liczne obrazy, rzeźby ceramiczne, porcelanowe czy wykonane z brązu (na przykład autorstwa Marcela Debuta z 1890 lub Georges’a Gardeta z 1880) przedstawiają psy właśnie tej rasy. Rasa chart rosyjski została uwieczniona również w dziele pisarza Lwa Tołstoja „Wojna i pokój”.
Korzenie rasy borzoj sięgają daleko wstecz. Analizy genetyczne, prowadzone przez Heidi Parker w 2017, dowodzą pokrewieństwu rosyjskiego borzoja z rasą greyhound i wilczarzem irlandzkim. Te stare europejskie charty hodowane były już przed tysiącami lat przez Celtów.
W swojej ojczyźnie — Rosji borzoje pojawiły się i rozprzestrzeniły najpóźniej w XIII lub XV wieku. Książęta i carowie zabierali te szybkie psy na polowania na lisy, wilki , zające, a nawet na większą dziką zwierzynę. Ponieważ nie istniała wówczas jeszcze precyzyjna broń dalekosiężna, myśliwi byli zdani na umiejętności swoich chartów. Psy miały za zadanie gonić zwierzynę i tak nią pokierować, by znalazła się na tyle blisko koni jeźdźców, by ci mogli ją pochwycić. Posiadacze borzojów nie cenili ich jednak tylko ze względu na ich umiejętności łowieckie, lecz także delikatną i wierną naturę, która czyniła z psów tej rasy posłusznych i niezawodnych kompanów nie tylko podczas polowania, ale i w życiu prywatnym.
Książęta i carowie uprawiali hodowle borzojów w wielkich psiarniach, mieszczących po 500 psów. Istota rasy rozwinęła się być może znacznie później, jednak już za ich czasów hodowla uprawiana była systematycznie i profesjonalnie. Ujednolicony typ rasy jeszcze wtedy nie istniał, rozwinął się dopiero w końcówce XIX wieku, kiedy wszystkie rodzaje zostały przypisane do danej rasy, a charakter i wygląd opisane w jej obrębie. Dzisiejszy borzoj powstał z około dziesięciu wcześniejszych odmian.
Do rewolucji rosyjskiej borzoj był „narodową rasą” Rosjan, jednak wybuch powstania utrudnił znacznie jej hodowanie. W innych krajach europejskich rasa ta rozwijała się z kolei coraz bardziej i na dobre zadamawiała się na coraz większym terenie. Rasa spopularyzowała się i rozwijała się szczególnie mocno w Anglii. W 1956 roku borzoj został wreszcie oficjalnie uznany rasą samodzielną przez organizację kynologiczną FCI.
Dziś borzoje należą do raczej rzadko spotykanych ras, jednak w wielu krajach wciąż znaleźć można ich oddanych miłośników, którzy cenią ich zarówno jako psy myśliwskie i pościgowe, jak i rodzinne. Poza ustandaryzowanymi cechami wyglądu i charakteru hodowcy przywiązują dużą uwagę do utrzymania zdrowia psów rasy borzoj. Dbają o to, by do rozrodu wybierane były najzdrowsze, nieobciążone genetycznie osobniki. Jeśli chcesz przygarnąć psa rasy borzoj rosyjski, rozejrzyj się koniecznie za zrzeszonym w organizacji dachowej, profesjonalnym hodowcą, skupionym w swojej działalności na jednej rasie.
W poszukiwaniach profesjonalnego hodowcy mogą pomóc narodowe zrzeszenia hodowlane lub kynologiczne organizacje międzynarodowe, posiadające listy regularnie kontrolowanych zrzeszonych hodowli krajowych. Podstawowym wymaganiem powinny być papiery rodowodowe szczenięcia sygnowane logiem FCI. Jednak nawet takim hodowlom nie należy zawierzać bezwzględnie. Ważne jest również, by poznać hodowcę osobiście i na własne oczy przekonać się, jakie warunki panują w hodowli.
Im więcej przed zakupem wiesz o wymarzonej rasie, tym łatwiej będzie Ci zorganizować Wasze wspólne życie. Bardzo ważne jest, by zawczasu zapoznać się z wymaganiami odnośnie żywienia danej rasy. Optymalne żywienie znacznie przyczynia się do dobrego samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia psa. Jak wszystkie psy borzoje są przede wszystkim mięsożerne. Karma dla borzoja powinna więc składać się w większości z mięsa, jednak powinna zawierać również inne wartościowe składniki — przede wszystkim warzywa oraz dodatki w postaci niewielkich ilości ryżu, ziemniaków czy makaronu. Zbóż, zwierzęcych i roślinnych produktów ubocznych oraz cukru powinno się z kolei unikać. Aby zaopatrzyć psa we wszystkie niezbędne składniki odżywcze, trzeba dobrze poznać jego organizm. Optymalne porcje i ilości składników odżywczych zależne są także od indywidualnych czynników, takich jak wiek, waga, wielkość, płeć i poziom aktywności fizycznej.
Jak wiele dużych ras, borzoj jest bardziej narażony na skręt żołądka. Aby maksymalnie zminimalizować ryzyko, trzeba zawsze dać psu po posiłku odpocząć. Zrezygnuj ze spaceru z psem bezpośrednio po podaniu mu karmy, nie zmuszaj do żadnych aktywności. Najlepiej nakarm pupila po wysiłku. Zaleca się również podzielenie dziennej racji posiłku borzoja na kilka mniejszych porcji.
Na prawidłowe utrzymanie psa rasy borzoj składa się nie tylko aktywność fizyczna i umysłowa oraz zdrowe żywienie, lecz również odpowiednia pielęgnacja. Długa, delikatna sierść borzoja powinna być regularnie szczotkowana — najlepiej codziennie, ewentualnie co dwa dni. Regularnie kontrolowane i czyszczone powinny być także oczy, uszy, pazury i zęby pupila. Dzięki temu utrzymasz go w doskonałej kondycji i zdrowiu.
Profesjonalny, poważnie traktujący swoje zadanie hodowca nie sprzeda Ci swojego szczeniaka ot tak. Będzie chciał z Tobą porozmawiać, by upewnić się, że jestem dobrym kandydatem na opiekuna dla borzoja. Zastanów się, dlaczego pies tej właśnie rasy ma być Twoim kompanem. Możesz przygotować się na rozmowę z hodowcą, odpowiadając na wypunktowane niżej pytania. Powinny one pomoc także Tobie w podjęciu ostatecznej decyzji i przemyśleniu wyboru właśnie tej rasy.
Zachęcamy do lektury artykułu o podstawowym wyposażeniu dla szczenięcia. Życzymy dobrych decyzji i fantastycznego życia z pupilem!
