© Tanya / stock.adobe.com
Gen merle odpowiedzialny za pożądany u australijskiego koolie wielokolorowy wzór sierści, charakteryzujący się nieregularnymi łatami, może być przyczyną problemów zdrowotnych.
Australijski koolie jest świetnym, odpowiedzialnie wykonującym swoje zadania psem pasterskim, często wykorzystywanym do zaganiania zwierząt gospodarskich. Znany jest również pod nieco mylącymi nazwami „niemiecki koolie” lub „niemiecki collie”. Alternatywnie, nazwę rasy można zapisywać jako coolie oraz coulie.
Australijski koolie jest psem średniej wielkości. Ponieważ jego hodowla skupia się przede wszystkim na użytkowości i przydatności do pracy, wygląd odgrywa drugorzędną rolę i może się znaczenie różnić w zależności od osobnika. Psy te dorastają do około 40–60 centymetrów w kłębie, a ich waga wynosi od 15 do 25 kilogramów.
Budowa australijskiego koolie dostosowana jest do wykonywanego przez niego zadania. Przedstawiciele rasy, którzy pilnują stad bydła są zazwyczaj więksi i mają średnio mocną strukturę kości.
Z kolei koolie przeznaczony do pracy z owcami jest mniejszy i zwinniejszy.
Ponadto, czworonogi te różnią się od siebie w zależności od regionu, w którym są hodowane. Na przykład te z australijskiego stanu Nowa Południowa Walia są raczej małe i krępe, ponieważ ich najczęstszym zadaniem jest przepędzanie bydła z gęstych zarośli.
Natomiast na północy Queensland spotkamy raczej duże, smukłe zwierzęta, które bez problemów pokonują większe odległości.
Odporna na warunki atmosferyczne sierść australijskiego koolie jest zazwyczaj krótka i przylegająca lub półdługa, rzadko długa z bujnym podszerstkiem. Może być ona jednolicie czarna, czerwona lub brązowa, a także dwubarwna z elementami białymi lub czarna podpalana.
Bardzo częste są osobniki trójkolorowe w kolorze czarnym lub czerwonym z białymi i brązowymi łatami oraz wzorem sierści typu merle.
W zależności od umaszczenia i odmian, australijskiego koolie można łatwo pomylić z innymi australijskimi rasami, takimi jak australian kelpie czy australian cattle dog.
Uszy przedstawicieli tej rasy są zazwyczaj stojące, ale zdarzają się również opadające lub załamane na końcu.
Oczy mogą być niebieskie, szare, brązowe lub różnobarwne, a ich spojrzenie jest czujne i wyraziste.
Australijski koolie wyróżnia się niezwykłą inteligencją i zapałem do pracy. Pozornie bez wysiłku potrafi utrzymać w ryzach stada liczące nawet 1.000 zwierząt, jednocześnie podejmując niezależne decyzje.
Jest jednak nieco spokojniejszy niż inne psy pasterskie. Nie przejawia tendencji do nadmiernej ekscytacji czy nerwowości. Bez sprzeciwu przerywa swoją pracę na komendę.
Jest pilnym uczniem i posłusznym towarzyszem, który buduje bliską więź ze swoim opiekunem. W stosunku do obcych może być nieufny, jednak agresywne zachowanie jest mu zupełnie obce. Niektórzy reprezentanci rasy przejawiają również instynkt obronny i zachowanie terytorialne, co czyni je doskonałymi psami stróżującymi.
W roli psa rodzinnego koolie sprawdzi się jedynie wówczas, gdy będzie miał zapewnioną odpowiednią ilość ruchu i zajęć. Brak odpowiedniej stymulacji umysłowej i fizycznej, czy nuda sprawią, że będzie szukał sobie zajęcia na własną rękę, na przykład zaganiając dzieci lub mniejsze zwierzęta domowe. Z tego względu rasa te nie jest zalecana dla początkujących.
© Tanya / stock.adobe.com
Najbardziej szczęśliwy koolie będzie, mogąc realizować swoje pierwotne przeznaczenie, czyli wypasanie zwierząt gospodarskich. Dobrze będzie również czuł się w towarzystwie pasterza lub jako pies pracujący na gospodarstwie.
Alternatywnie, chętnie spróbuje psich sportów, takich jak agility czy flyball. Wspólne bieganie czy jazda na rowerze, długie spacery oraz urozmaicone zajęcia angażujące go umysłowo, jak również tropienie to też dobry pomysł w jego przypadku.
Można także rozważyć szkolenie na psa ratowniczego lub terapeutycznego.
Ten wytrzymały, elastyczny miłośnik natury najlepiej czuje się poza miastem, w domu z ogrodem. Jego opiekunowie powinni dysponować dużą ilością wolnego czasu, ponieważ australijski koolie nie powinien na długo zostawać sam.
Ilość koniecznych zabiegów pielęgnacyjnych zależy od struktury i długości sierści. W przypadku krótkowłosych przedstawicieli rasy wystarczy sporadyczne szczotkowanie. U psów z długą sierścią i podszerstkiem należy po szczotkę sięgać zdecydowanie częściej, przede wszystkim zaś w okresie linienia – wówczas szczotkowanie zaleca się wykonywać kilka rasy w tygodniu.
Odpowiednia dieta jest bardzo ważna dla zdrowia i kondycji tych psów pasterskich. Koolie potrzebuje wysokiej jakości, odżywczej karmy, która dostarczy mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
Podczas obliczania prawidłowej, dziennej racji pokarmowej należy uwzględnić wiek, wagę i poziom aktywności zwierzęcia, a w razie jakichkolwiek pytań, warto skonsultować się w tym względzie z lekarzem weterynarii.
Australijskie koolie uważane są za niezwykle wytrzymałą, odporną na choroby rasę. Zwłaszcza w ich rodzimej Australii dużą wagę przywiązuje się do zdrowia psów: Przedstawiciele rasy z jakimikolwiek niedomaganiami fizycznymi są natychmiast wykluczani z hodowli. Dlatego rzadko obserwuje się u nich choroby stawów, takie jak artroza, dysplazja stawów biodrowych czy łokciowych.
Niemniej, jednym z problemów, podobnie jak w przypadku owczarka australijskiego, jest tak zwany czynnik merle. Gen merle odpowiedzialny jest za pożądany u tych czworonogów wielokolorowy wzór sierści, charakteryzujący się nieregularnymi łatami.
Jeśli krzyżowane są dwa osobniki będące nosicielami genu merle, może to doprowadzić do śmierci lub poważnych chorób u ich potomstwa – szczenięta mogą urodzić się ślepe lub głuche. Dlatego wielu obrońców praw zwierząt uważa kojarzenie dwóch nosicieli genu merle za hodowlę noszącą znamiona znęcania się nad zwierzętami.
Przedstawiciele tej rasy z odpowiedzialnych hodowli żyją długo, bo od 14 do nawet 18 lat.
Historia australijskiego koolie zaczyna się około 1800 roku, kiedy europejscy osadnicy licznie przybywali do Australii ze swoimi owcami i psami. Przodkami koolie najprawdopodobniej były brytyjskie krótkowłose collie w odmianach blue merle, czarnej i podpalanej oraz nakrapianej.
W dalszej kolejności kojarzono je z innymi rasami, w tym z border collie.
Ponieważ wielu niemieckich imigrantów wymawiało słowo collie jako „coolie”, nowa rasa psów otrzymała nazwę niemiecki coolie. Aby podkreślić australijskie korzenie tych czworonogów i odróżnić je od collie, zdecydowano się na nazwę australijski koolie.
W celu zagwarantowania ciągłości hodowli, w 2000 roku założono klub rasy Koolie Club of Australia. Nie opracowano jednak jednolitego wzorca rasy, dlatego do tej pory koolie nie został uznany przez FCI.
Na poziomie lokalnym natomiast, chociażby w Australii i Ameryce, ten pies pasterski został zaakceptowany przez niektóre związki kynologiczne jako samodzielna rasa.
W Europie australijski koolie wciąż należy do rzadkości. Dlatego znalezienie profesjonalnej hodowli może być trudne. Hodowca powinien być zrzeszony w organizacji Koolie Club of Australia i przykładać dużą wagę do zdrowia szczeniąt i ich rodziców.
Nieliczni europejscy hodowcy prowadzą często zapisy na swoje szczenięta. Dlatego jeśli australijski koolie skradł Twoje serce, musisz śledzić ich plany hodowlane i w odpowiednim czasie zgłaszać swoje zainteresowanie.
W Australii ceny szczeniąt wahają się od 1.000 do 1.200 euro, w Europie są zazwyczaj wyższe.
Australijski koolie jest aktywnym, uwielbiającym ruch na świeżym powietrzu psem o mocno rozwiniętym instynkcie pasterskim. W związku z tym nie będzie odpowiedni dla typowych „kanapowców”. Jeśli natomiast szukasz sprytnego opiekuna swoich zwierząt gospodarskich lub towarzysza do uprawiania psich sportów, australijski koolie będzie dla Ciebie idealny.
| Cechy szczególne: | Pies pracujący o mocno rozwiniętym instynkcie pasterskim, powszechnie wykorzystywany do pracy przez australijskich rolników, pasterzy i hodowców bydła. Nieuznany przez FCI. |
| Charakter: | inteligentny, niezależny, posłuszny, chętny do pracy |
| Wysokość w kłębie: | 40–60 cm |
| Waga: | 15–25 kg |
| Sierść: | krótka lub średniej długości, rzadko długa |
| Umaszczenie: | jednolite, dwu- lub trójkolorowe, często o marmurkowym wzorze |
| Pielęgnacja sierści: | niewymagająca |
| Potrzeba ruchu: | duża |
| Pies dla początkujących: | raczej nie |
| Szczekanie: | częste |
| Długość życia: | 14–18 lat |
| Typowe choroby: | problemy zdrowotne, takie jak głuchota lub ślepota, głównie w przypadku nosicieli genu merle |
| Cena: | od około 1.000 euro |
| Pochodzenie: | Australia |
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
