© Grigorita Ko / stock.adobe.com
Akita amerykańska powstała po zakończeniu II wojny światowej, kiedy to żołnierze amerykańscy zabrali japońskie akity ze sobą do USA i stworzyli własną, niezależną rasę. W porównaniu ze swoimi japońskimi krewniakami akita amerykańska jest uważana za znacznie większą i silniejszą. Do dziś rasa ta zachowała instynkt łowiecki swoich japońskich przodków.
Aportowanie patyków i skakanie przez obręcze? Akita amerykańska to zbyt dumny zwierzak na takie trywialne zabawy! Ten dostojny pies rasowy z numerem wzorca FCI 344 chce widzieć sens w swoich zadaniach, dlatego też zmotywowanie akity do wspólnych działań wymaga trochę wysiłku. Chociaż jest niezwykle zdolny do adaptacji i wysportowany, jego wysoka inteligencja i skłonność do dominacji nie ułatwiają szkolenia.
Jedno trzeba powiedzieć na wstępie: Miłośnicy psów, którzy nie mają doświadczenia w wychowywaniu i szkoleniu psów, powinni wybrać rasę, która będzie nieco „prostsza w obsłudze”. Akita nadaje się tylko dla doświadczonych opiekunów psów, którzy są gotowi na to wyzwanie. Jednak dzięki odpowiedniemu szkoleniu i wczesnej socjalizacji akita amerykańska może zostać wyszkolona na niezwykle lojalnego i wiernego psa towarzyszącego, który kocha swoją rodzinę ponad wszystko, chroni ją i strzeże oraz jest zdolny do niesamowitych wyczynów – nie tylko w psich sportach.
Akita amerykańska potrzebuje bliskiego kontaktu z rodziną i nigdy nie powinna być trzymana sama w budzie. Jako potomek wilka, ten pies chciałby mieć wokół siebie swoje „stado” – jednak opiekun oraz ewentualnie dzieci zupełnie mu wystarczą. Jeśli w młodym wieku przyzwyczaił się do życia z innymi zwierzętami domowymi, życie pod jednym dachem z kotem, chomikiem, świnką morską itp. zwykle nie stanowi problemu, ale zasadniczo Akita jest samotnikiem, który bardziej niż zgiełk i hałas kocha ciszę oraz spokój.
W związku z tym amerykańska akita z rezerwą reaguje na gości, których bacznie obserwuje z dystansu. Agresja z kolei jest obca tej rasie. Mimo że jako pies myśliwski jest uważany za niezwykle odważnego i nieustraszonego pomocnika, ten amerykański pies rasowy nie chwyta i nie gryzie ludzi – dlatego też akita nie nadaje się zbytnio do szkolenia np. w zakresie ochrony. Gdy zdobędziesz zaufanie tego psa, przekonasz się, że jest bardzo przyjaznym i wrażliwym psem. Dlatego jego wychowanie, oprócz niezbędnej konsekwencji, wymaga przede wszystkim wyczucia. Presja czy przemoc szybko prowadzą do tego, że ten dumny i wrażliwy pies wykazuje upór lub zaczyna ignorować opiekuna, co skutkuje nierzadko niemożliwymi do pokonania problemami we współistnieniu psa i człowieka.
Charakterystyczna dla akity amerykańskiej, która znana jest w USA jako „Great Japanese Dog“, jest szeroka, mocna głowa w kształcie trójkąta, skierowane do przodu trójkątne uszy oraz gęsto owłosiony ogon, który akita nosi na grzbiecie lub zakręcony na bok. W stosunku do głowy oczy tego psa, zwykle ciemnobrązowe, są raczej małe, a pysk raczej nisko osadzony.
W porównaniu ze swoim bliskim krewnym, japońskim akita inu, Amerykanin jest znacznie większy i cięższy – jego wysokość w kłębie osiąga do 71 cm u samców, a waga wynosi maksymalnie 55 kg. Suki są również stosunkowo silne – ich maksymalna wysokość wynosi 65 cm, a maksymalna waga 40 kg. Imponujący wygląd potęguje gęsta, krępa sierść z obfitym podszerstkiem, który jest szczególnie gęsty i długi na ogonie, grzbiecie i kłębie (maksymalnie 5 cm). Jeśli chodzi o umaszczenie, akita amerykańska jest niezwykle różnorodna i można ją spotkać we wszystkich kolorach, również w popielatym oraz pręgowanym. Jednak podczas gdy w Japonii preferuje się akity białe, czerwone i pręgowane, w Ameryce szczególnie popularne są psy pinto i czarne. Obowiązuje zasada, że – w przypadku umaszczenia wielokolorowego – poszczególne kolory powinny się od siebie wyraźnie odróżniać. Na przykład psy o umaszczeniu plamistym mają zazwyczaj równomiernie rozmieszczone, większe plamy, które rozciągają się na ponad jednej trzeciej całego ciała na białym tle.
Do II wojny światowej akita japońska i amerykańska były uważane za jedną rasę, więc ich rozwój do tego momentu był prawie identyczny. Obie pochodzą z Japonii, gdzie ich historia sięga prawie 5 tysięcy lat, o czym świadczą wizerunki psów na glinianych naczyniach i dzwonkach z brązu. Odkryto je w regionie Akita w Japonii, gdzie już na początku XVII wieku używano ich do polowania na niedźwiedzie, dziki i ptaki. W XIX wieku akita występowała także w walkach psów, które zostały zakazane w Japonii w 1908 roku. Aby psy bojowe były jeszcze większe i silniejsze, krzyżowano je z psami rasy tosa i mastif. W 1931 r. ta wielka japońska rasa, jedna z najstarszych w świecie azjatyckim, została uznana za dziedzictwo przyrody. Wywóz osobników z Japonii był przez długi czas zakazany.
© Eudyptula / stock.adobe.com
Niemniej częste krzyżowanie z innymi rasami psów sprawiło, że na początku i w połowie XX wieku wygląd akity znacznie się zmienił i powstały liczne, całkiem odmienne linie. Aby nieco uporządkować ten „chaos”, psy zostały z grubsza przypisane do dwóch różnych linii krwi: Ichinoseki i Dewa. Psy, które amerykańscy żołnierze zabrali do domu pod koniec II wojny światowej, w dużej mierze wywodziły się z linii Dewa.
W następnych latach w Stanach Zjednoczonych rozwinęła się znaczna populacja dużych psów japońskich. Po tym jak w 1956 roku powstał Akita Kennel Club (później przemianowany na „Akita Club of America“), na amerykańskiej ziemi rozpoczęła się selektywna hodowla rasy. Japonia nie uznała jednak nowej linii amerykańskiej, a w 1972 roku American Kennel Club (AKC) również wykluczył importy z Japonii ze swojej księgi stadnej. W wyniku braku wymiany między tymi dwoma krajami hodowla japońska i amerykańska rozwijała się osobno i w inny sposób. Chociaż organizacja AKC zezwoliła na import z Japonii od 1992 roku, różnice między filigranowymi japońskimi i silnymi amerykańskimi akitami stały się w międzyczasie tak duże, że praktycznie nie można było mówić o wspólnej rasie.
W 2000 r. Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (Fédération Cynologique Internationale, FCI) postanowiła podzielić rasę na akitę japońską (nr wzorca 255) i „wielkiego psa japońskiego” (American Akita, nr wzorca 344). Pierwszy wzorzec dla akity amerykańskiej, opublikowany przez American Kennel Club w 1972 roku, posłużył za podstawę nowego wzorca FCI.
Obecnie w Europie znajdą się zarówno hodowcy linii amerykańskiej, jak i japońskiej. Na pierwszym miejscu dzisiejszych wysiłków hodowlanych jest zachowanie odpowiednich cech typowych dla rasy. Hodowcy przywiązują również dużą wagę do zdrowia i temperamentu rasy. Dzięki surowym wymaganiom hodowlanym i zaangażowaniu wielu hodowców, akita amerykańska jest rasą dość wytrzymałą, która nie wykazuje żadnych chorób typowych dla tej rasy. Okazuje się również, że nie jest szczególnie podatna na inne typowe dla psów choroby. Oprócz chorób stawów (HD) mogą co najwyżej wystąpić problemy skóry i sierści.
Przyczyny chorób skóry i włosów można znaleźć w diecie. Zbyt wysoka zawartość białka surowego (zawartego np. w tzw. paszach energetycznych lub wysokowydajnych) może przykładowo prowadzić do masowych reakcji alergicznych skóry. Produkty zbożowe i sojowe mogą również powodować problemy ze skórą i sierścią u psów rasy akita. Dlatego też przy zakupie gotowej karmy dla psów należy zwracać uwagę na etykietę ze składem, znajdującą się na zewnątrz opakowania. Jeśli karma zawiera dużą zawartość zbóż lub nawet soi, lepiej jest wybrać inny produkt.
Jednak poza podatnością na ewentualne alergie, akita amerykańska ma takie same wymagania żywieniowe jak wszystkie inne psy. Ponieważ jest potomkiem wilka, a więc mięsożercą, jego dieta powinna być oparta na wysokiej jakości białku zwierzęcym w postaci mięsa (lub ryb). Lepiej jednak unikać wieprzowiny ze względu na opisaną podatność na alergie. Polecana jest wołowina, jagnięcina, dziczyzna czy mięso strusia, które można uzupełnić warzywami i ryżem. To, czy posiłek będzie podawany w postaci suchej czy mokrej gotowej karmy, surowej czy świeżo ugotowanej, zależy nie tylko od upodobań psa, ale także od przekonań opiekuna. Podczas gdy niektórzy opiekunowie psów preferują szybkie i kompleksowe „zaopatrzenie” w postaci konwencjonalnej karmy dla psów, inni wolą polegać na świeżym, domowym jedzeniu, którego odpowiedni skład i przygotowanie wymaga jednak czasu i wiedzy.
Bez względu na to, jaką metodę ostatecznie wybierzesz, ważne jest, aby Twój pies miał cały czas dostęp do świeżej wody pitnej. Karmę natomiast należy podawać tylko o stałych porach (dwa razy dziennie w przypadku dorosłych psów) i odstawiać najpóźniej po 20 minutach – niezależnie od tego, czy w misce jest jeszcze coś do jedzenia czy nie. Z reguły akity radzą sobie z bardzo małą ilością pożywienia w stosunku do swojej wielkości. Aby znaleźć odpowiednią ilość, należy regularnie sprawdzać wagę psa.
Pielęgnacja psa powinna być tak samo regularna jak kontrola wagi. Na szczęście dzięki twardej, krótkiej i samoczyszczącej się sierści akity nie jest to duży wysiłek. Na przykład wystarczy szczotkować sierść raz lub dwa razy w tygodniu – w ten sposób zachowamy połysk sierści, a jednocześnie będziemy w stanie wcześnie wykryć ewentualne podrażnienia skóry spowodowane niewłaściwą dietą. W okresie zmiany sierści (dwa razy w roku) konieczne będzie codzienne czesanie. Usuwając szczotką stare, martwe włosy, nie tylko ułatwiasz psu proces zmiany sierści, ale także zmniejszasz ilość jej kępków, które w tej fazie roznoszą się po domu.
Mimo że opieka nad akitą amerykańską i jej żywienie są stosunkowo łatwe, nie należy lekceważyć wymagań, jakie ta rasa stawia swoim opiekunom. Nawet jeśli Akita nie zawsze się tego domaga, potrzebuje dużo ćwiczeń, aby zachować sprawność i zdrowie. Dwa krótkie spacery wokół bloku to dla tego psa zdecydowanie za mało. Warto jeszcze wspomnieć, że uprawianie psich sportów jest odpowiednie tylko w ograniczonym zakresie. Mimo że ten dumny i wielki pies azjatycki jest z natury bardzo usportowiony, nie ma zbyt wiele wspólnego z zabawami ruchowymi. Tylko ci, którym uda się wytłumaczyć psu, na czym polega sens danego sportu, będą w stanie zmotywować go do uczęszczania na treningi.
© Елена Насекина / stock.adobe.com
Innym wyzwaniem, oprócz wspomnianego już uporu, jest instynkt łowiecki, który może mieć niepożądane skutki podczas wspólnych aktywności. Szczególnie w lesie i na skraju lasu akita powinna być prowadzona wyłącznie na smyczy. Trzeba możliwie szybko zacząć uczyć psa chodzenia na smyczy, aby to opiekun go prowadził, a nie na odwrót. Ogólnie rzecz biorąc, pełne miłości, ale konsekwentne szkolenie i wszechstronna socjalizacja szczenięcia mają ogromne znaczenie dla późniejszego wspólnego życia z dorosłą akitą. Jeśli myślisz o zakupie akity, zdecydowanie musisz mieć wystarczające doświadczenie w wychowaniu i szkoleniu psa. Kto posiada taką wiedzę, a jednocześnie jest gotów zaakceptować osobliwości tego dumnego i niezależnego charakteru, otrzyma niezwykle lojalnego i dostojnego partnera w postaci akity, który będzie ze swoim człowiekiem na dobre i na złe.
Szczenię z certyfikowanej hodowli kosztuje od 3000 do 6000 złotych. Im lepszy rodowód i wyższy prestiż hodowli, tym cena za szczenię akity amerykańskiej będzie wyższa.
