© cuhle-fotos / stock.adobe.com
W zależności od tempa rozwoju królika, może on być zdolny do rozmnażania już po 12–15 tygodniach.
Podczas kastracji królika lekarz weterynarii usuwa gruczoły płciowe. U samców są to jądra, u samic jajniki, jajowody i macica. Ale jakie są powody przemawiające za i przeciwko temu zabiegowi? I jak on przebiega? Wyjaśniamy poniżej.
Kastracja i sterylizacja to dwa różne pojęcia, przy czym lekarze weterynarii dużo częściej podejmują się kastracji, podczas której usuwane są całe gruczoły płciowe (jądra, jajowody). W przypadku sterylizacji natomiast lekarz weterynarii podcina nasieniowody lub jajowody, pozostawiając gruczoły płciowe w nienaruszonym stanie.
© Nichizhenova Elena / stock.adobe.com
Podobnie jak w przypadku wielu innych zabiegów operacyjnych, również kastracja ma swoje wady i zalety. Omów je szczegółowo z lekarzem weterynarii i wspólnie podejmijcie decyzję:
Kastracja królika ma wiele zalet, dlatego decyduje się na nią wielu opiekunów:
Króliki wydają na świat potomstwo kilka razy w roku. W każdym miocie jest od sześciu do ośmiu młodych – stąd też powiedzenie „rozmnażać się jak króliki”.
Zabieg ten może być pomocny w zapobieganiu niekontrolowanemu rozmnażaniu się zwierząt i ich trafianiu do przepełnionych schronisk.
Po usunięciu żeńskich narządów płciowych, znika ryzyko powstawania torbieli wytwarzających hormony, które mogą prowadzić do ciąż urojonych, stresu i zachowań agresywnych.
Poza tym, udowodniono, że niewykastrowane samice są dużo bardziej podatne na zachorowanie na nowotwory (np. gruczołów sutkowych, złośliwego gruczolakoraka macicy), a także na ropomacicze.
Podobnie zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka jąder u wykastrowanych samców.
Wykastrowane króliki są mniej agresywne, ponieważ w wyniku zabiegu zmienia się gospodarka hormonalna.
Wówczas możliwe jest bezpieczne trzymanie kilku przedstawicieli odmiennych płci razem, bez obawy o brutalne walki o terytorium czy nieoczekiwane potomstwo.
Chociaż powikłania podczas lub po kastracji królika zdarzają się rzadko, każdy zabieg chirurgiczny wiąże się z pewnym ryzykiem dla zdrowia, takim jak, na przykład:
Podobnie jak ludzie, zwierzęta mogą również zareagować na podane znieczulenie w nieoczekiwany sposób.
Pomimo, że takie sytuacje zdarzają się dużo rzadziej niż w przeszłości – dzięki nowoczesnym środkom znieczulającym i surowszym środkom kontroli, w najgorszym wypadku królik może nawet umrzeć.
Krwawienia wewnętrzne mogą wystąpić już podczas operacji lub – znacznie częściej – po zakończonym zabiegu. Zdarza się to przede wszystkim, gdy królik za mało odpoczywa i za dużo się rusza.
Jeśli więc królik po kastracji jest osłabiony lub ma blade błony śluzowe, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii.
Rana po zabiegu może ulec zakażeniu, co objawia się jej zaczerwienieniem i częściowym obrzękiem. Czasami może również wydobywać się z niej żółtawa ropna wydzielina w wyniku zbyt częstego lizania rany przez zwierzę lub kontaktu z zanieczyszczeniami. Również w takim przypadku należy udać się do lekarza weterynarii.
Możliwe jest również wystąpienie niepożądanej reakcji na materiał użyty do zaszycia rany pooperacyjnej, powodującej powstanie głębokiej rany, koniecznej do usunięcia w klinice.
Usunięcie gruczołów płciowych może prowadzić do zmian w gospodarce hormonalnej. Zgodnie z wynikami opublikowanego w 2007 roku badania, kastracja samców królików wpływa na aktywność ważnych enzymów w dolnych drogach moczowych.
Kastracja może również prowadzić do nadwagi. Dlatego po zabiegu trzeba szczególnie dbać o odpowiednią dietę królika.
Jeśli zwierzę zostanie wykastrowane zbyt wcześnie, może to wpłynąć na wzrost kości i prowadzić do ich deformacji.
W zależności od rasy, króliki osiągają dojrzałość płciową w wieku około trzech do sześciu miesięcy. Dlatego zabieg kastracji przeprowadza się najczęściej między czwartym i szóstym miesiącem życia. Jest to rutynowa procedura, ale w przypadku starszych lub chorych królików ryzyko powikłań jest większe. Dlatego moment właściwy na przeprowadzenie zabiegu należy dokładnie omówić z lekarzem weterynarii.
Przeczytaj także: Czasami określenie wieku królika nie jest łatwe. W naszym artykule dowiesz się, jak zrobić to poprawnie.
W przypadku samców królików można zdecydować się na kastrację przed lub po osiągnięciu dojrzałości płciowej.
Wczesna kastracja jest trudniejsza do wykonania, ponieważ narządy zwierzęcia są jeszcze małe. Dlatego przeprowadzana jest rzadziej. Jej zaletą jest jednak to, że po operacji nie ma konieczności trzymania królika w kwarantannie. Nie wykazuje on bowiem żadnych zachowań typowych dla samców (np. znakowania terenu).
Proces kastracji przebiega w kilku krokach:
Jak wiadomo, kilka godzin przed spodziewanym zabiegiem zarówno zwierzęta domowe jak i ludzie nie powinni przyjmować pokarmów.
Króliki natomiast nie muszą być na czczo, ponieważ ich układ trawienny wymaga stałej podaży pokarmu.
Lekarz weterynarii dokładnie zbada królika i sprawdzi, między innymi, czynność serca i płuc.
Jeśli wszystko będzie w porządku, zwierzę otrzyma środek znieczulający w formie zastrzyku lub inhalacji.
Następnie weterynarz ogoli, oczyści i zdezynfekuje miejsce, które otworzy w celu usunięcia gruczołów płciowych.
Lekarz weterynarii otwiera otaczające jądra warstwy, po czym usuwa je i zaszywa ranę.
Kastracja samic trwa dłużej, ponieważ w ich przypadku konieczne jest otwarcie powłok brzusznych i podwiązanie kilku naczyń.
Usuwane są jajniki (owariektomia), czasami również macica (owariohisterektomia), po czym rana zostaje zaszyta.
Aby złagodzić towarzyszący zabiegowi ból i zapobiec infekcji, lekarz weterynarii podaje zwierzęciu środki przeciwbólowe oraz antybiotyki.
Po zamknięciu rany pooperacyjnej, większość królików nadal znajduje się pod narkozą. Teraz trzeba poczekać aż królik dojdzie do siebie.
Po wybudzeniu może być oszołomiony jeszcze przez następne kilka godzin. Dlatego należy zapewnić mu spokojne miejsce do odpoczynku i dać mu przynajmniej jeden dzień na rekonwalescencję.
Żeby świeża rana mogła się wygoić, należy zwrócić szczególną uwagę na czystość w otoczeniu zwierzęcia. Bardzo istotne jest również, aby królik nie ruszał się zbyt wiele i nie lizał rany. W tym celu warto założyć mu specjalny kołnierz.
Jeśli samiec osiągnął dojrzałość płciową przed kastracją, musi być trzymany w oddzielnej klatce jeszcze sześć tygodni po zabiegu.
Jest to ważne o tyle, że w tym okresie, pomimo usuniętych jąder, pozostaje płodny. W nieusuniętych nasieniowodach może jeszcze bowiem znajdować się nasienie.
Po około dziesięciu dniach lekarz weterynarii może usunąć szwy. Jeśli w między czasie rana ulegnie zakażeniu lub królik będzie sprawiał wrażenie osłabionego, należy zgłosić się do kliniki przed upływem tego terminu.
© Vlad / stock.adobe.com
Przed zakupem królika warto wziąć pod uwagę koszty jego kastracji. Zależą one nie tylko od stawki obowiązującej w danym regionie i gabinecie, ale również od płci zwierzęcia, przebiegu samej operacji i koniecznych do podania leków.
Kastracja samca jest z reguły mniej kosztowna niż samicy, ale w obu przypadkach do kosztów samego zabiegu należy doliczyć koszty badania ogólnego wraz z konsultacją, narkozy i zużytych materiałów (np. kaniule, bandaże). Dlatego jeszcze przed kastracją warto ustalić przynajmniej orientacyjny koszt.
Ze względu na większy nakład pracy, kastracja samic jest droższa i trzeba przygotować się na wydatek rzędu nawet kilkuset złotych.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
