© dina / stock.adobe.com
Wiewiórki są nie tylko zwinne i urocze, ale także bardzo inteligentne.
Wiewiórki to popularni mieszkańcy drzew. Spotkamy je w lasach, parkach, a nawet naszych domowych ogrodach. Co je wyróżnia i czy można je trzymać w domu wyjaśniamy w poniższym artykule.
| Nazwa: | wiewiórka (Sciurus) |
| Wielkość: | 40 do 64 cm |
| Waga: | 200 do 400 gramów |
| Długość życia: | około ośmiu lat |
| Sen zimowy: | nie |
| Pokarm: | wszystkożerne (owady, owoce, rośliny) |
| Pochodzenie: | w zależności od gatunku |
| Utrzymanie: | trzymanie jako zwierzęta domowe dozwolone w niektórych krajach |
Mierzące od 40 do 64 centymetrów wiewiórki (Sciurus) to prawdziwi mistrzowie wspinaczki, co zawdzięczają przede wszystkim swojej smukłej budowie ciała. Są również niebywale skoczne, a to za sprawą swoich długich i umięśnionych tylnych nóg.
Aby móc utrzymać się na drzewie i chwytać orzechy, ich długie chwytne palce wyposażone są w ostre pazury.
Najbardziej charakterystyczną cechą wiewiórek jest bez wątpienia ich bujny ogon, mogący dorastać do 20 centymetrów długości.
Dzięki niemu wiewiórka może bez problemu skakać między drzewami i balansować na gałęziach, a jeśli straci równowagę, będzie działał jak spadochron. W zimie ogon pomaga wiewiórce zachować ciepło, w lecie stanowi osłonę przed słońcem.
Rudy, brązowy lub czarny – kolory sierści wiewiórek mogą być bardzo różne i zmieniać się wraz z porami roku, mogą również różnić się lokalnie. W zimie futro wiewiórek jest raczej grube i ciemne, w lecie natomiast jaśnieje i staje się mniej obfite.
© jurra8 / stock.adobe.com
Wiewiórka to gatunek gryzonia należący do rodziny wiewiórkowatych. Obecnie istnieje 28 podgatunków, z których najbardziej znanym jest wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris), występująca w Europie i części Azji. Na całym świecie powszechne są także wiewiórki szare (Sciurus carolinensis), będące tak zwanymi neozoonami, czyli gatunkami inwazyjnymi wypierającymi rodzime gatunki.
Podczas gdy te gatunki są dzikimi zwierzętami, inne można trzymać jako zwierzęta domowe. Zaliczamy do nich na przykład wiewiórkę kostarykańską (Sciurus variegatoides).
„Zwinne” i „nieśmiałe” to najprawdopodobniej najczęstsze słowa, którymi ludzie określają wiewiórki. Do tych określeń warto dodać również słowo „inteligentne” – potrafią one na przykład przez długi czas pamiętać, gdzie ukryły swoje zapasy jedzenia na zimę.
Są także bardzo pojętne. Naukowcy odkryli, że wiewiórki już po kilku próbach nauczyły się, jak znaleźć drogę do swojego pożywienia mimo znajdujących się na niej przeszkód.
Wiewiórki potrzebują wyostrzonych zmysłów, by przetrwać oraz by móc swobodnie i bezpiecznie poruszać się w swoim naturalnym środowisku. W tym zakresie natura była dla nich łaskawa – wiewiórki pod względem słuchu i węchu nie mają sobie równych.
Nic dziwnego, wiewiórki bowiem mają całą rzeszę naturalnych wrogów – są nimi nie tylko nasze domowe koty, ale również wiele dzikich zwierząt żyjących w lasach i na łąkach. Niebezpieczeństwo czai się również w powietrzu – wiewiórki muszą bardzo uważać na ptaki drapieżne. Aby w porę je zauważyć, bacznie obserwują swoimi dużymi oczami prawie całe otoczenie.
Ich zmysł dotyku również jest bardzo dobrze rozwinięty. Dzięki rozmieszczonym na całym ciele włoskom czuciowym (wibrysom) wiewiórki bezbłędnie lokalizują jedzenie i inne przedmioty.
Z zasady wiewiórki to raczej samotnicy. Tylko nieliczne, wyjątkowe sytuacje powodują łączenie się tych zwierząt w grupy. Ma to miejsce zwłaszcza wiosną, kiedy szukają potencjalnego partnera do rozmnażania, ale w grupach przebywają także w chłodniejszych porach roku, aby się wzajemnie ogrzewać i wspólnie przetrwać surową zimę.
© Piotr Krzeslak / stock.adobe.com
Chociaż większość organizacji zajmujących się ochroną zwierząt sprzeciwia się trzymaniu wiewiórek w domu, w wielu krajach jest to dozwolone, pod warunkiem przestrzegania obowiązujących przepisów.
Najlepszym domem dla wiewiórek będzie przestrzenna i wysoka woliera umieszczona na zewnątrz, w której wiewiórka będzie miała wystarczająco dużo miejsca do wspinaczki i skakania. Oczywiście nie może w niej zabraknąć drzew, gałęzi i kamieni. Można umieścić w niej także sznurki, po których zwierzę będzie mogło się wspinać.
Wybierając materiał na wolierę, należy pamiętać, że wiewiórki lubią podgryzać przedmioty, stąd też pręty wykonane z drewna czy innych miękkich materiałów w ich przypadku się nie sprawdzą.
W wolierze powinna znajdować się również odpowiedniej wielkości miska z wodą do kąpieli oraz picia.
Pomimo swojego puszystego futerka, wiewiórki to nie przytulanki i raczej stronią od ludzi. Jeśli więc chcesz, by wiewiórka jadła Ci z ręki, musisz uzbroić się w cierpliwość.
Na początku warto przyzwyczaić ją do swojej obecności. Usiądź spokojnie w wolierze i obserwuj jej poczynania, pamiętając, że pierwszy krok powinna zrobić wiewiórka, nie Ty.
Kiedy przyzwyczai się do Twojej obecności, możesz spróbować zwabić ją do siebie za pomocą jedzenia. Po kilku powtórkach wiewiórka będzie sama chętnie do Ciebie przychodziła, by dostać jakiś smaczny kąsek.
Wskazówka: W parkach dzikie wiewiórki często podchodzą bardzo blisko do ludzi. Pamiętaj jednak, że są to dzikie zwierzęta i nie powinno się ich dotykać.
Jedną z największych umiejętności wiewiórek jest znajdowanie i gromadzenie pożywienia. Są wszystkożercami, więc w ich jadłospisie nie brakuje ślimaków, owadów, orzechów, bukwi oraz owoców.
Lubią szyszki świerku i świeże pędy, ale także jajka i niewielkie ptaki.
Pomimo, że te puchate zwierzątka zamiast zapadania w sen zimowy przechodzą jedynie przez okres spoczynku (obejmujący fazy odpoczynku i aktywności, występujące naprzemiennie), i tak muszą gromadzić zapasy pożywienia na zimę. Aby dobrze się do niej przygotować, zaczynają ten proces już jesienią.
Wszystko, co znajdą do jedzenia chowają w koronach drzew, dziuplach, zakopują w ziemi lub ściółce, dokąd zimą doprowadzi je z powrotem ich wyśmienity węch. A gdyby zdarzyło się, że zapomną o zorganizowanej kryjówce, jest szansa, że z ukrytego pożywienia wyrośnie nowe drzewo.
Długość życia wiewiórek może być bardzo różna, ale średnio wynosi osiem lat. Około jedna piąta miotu jednak umiera przed ukończeniem pierwszego roku życia, głównie padając ofiarą drapieżników.
Życie wiewiórek skracają także choroby. Szczególnie podatne są na atak pasożytów, takich jak wszy, pchły i kleszcze.
Zdarza się też, że giną w wyniku obrażeń spowodowanych spotkaniem z samochodem czy kotami.
Wiewiórki osiągają dojrzałość płciową w wieku około roku. Kiedy są gotowe do rozmnażania, samce gonią za samiczkami, skacząc za nimi z gałęzi na gałąź. Jeśli uda im się „upolować” partnerkę, po udanej kopulacji zaczynają budować gniazda wysoko w koronach drzew.
Po około 36 dniach samiczka rodzi od dwóch do pięciu młodych, które są ślepe i nagie i w całości zdane na mleko matki.
Po dwóch miesiącach młode wiewiórki nie odżywiają się już mlekiem matki, ale jeszcze przez jakiś czas pozostają blisko niej, opuszczając ją ostatecznie po osiągnięciu dojrzałości płciowej.
© Ludwig / stock.adobe.com
Obszar występowania wiewiórek zależy od ich gatunku. Podczas gdy wiewiórka pospolita jest jednym z niewielu gatunków zamieszkujących Europę i Azję, większość wiewiórek żyje w Ameryce.
Łączy je natomiast jedno: Uwielbiają lasy.
Niestety wiele czynników może prowadzić do spadku liczebności populacji naszych rodzimych wiewiórek. Jednym z nich jest z całą pewnością wylesiane, w wyniku którego wiewiórki pozbawiane są siedlisk.
W niektórych krajach europejskich istnieje jeszcze jeden problem w postaci wiewiórki szarej – dużo większej i bardziej wytrzymałej od wiewiórki pospolitej. W XIX w. trafiła ona do Wielkiej Brytanii i od tamtej pory coraz częściej wypiera nasz rodzimy gatunek.
To, co czyni ją szczególnie niebezpieczną jest fakt, że jest nosicielem wirusa ospy, którego przenosi na inne osobniki. Wiewiórka szara jest na niego odporna, ale dla innych gatunków jest niestety śmiertelny.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
