© Farinoza / stock.adobe.com
Wielkoszczury są aktywne w nocy. W świetle dziennym niewiele widzą.
Wielkoszczury to niezwykła podrodzina gryzoni z Afryki, które ze względu na swój wygląd i zachowanie bywają mylone z chomikami. Dowiedz się więcej o warunkach utrzymania i zwyczajach tych egzotycznych zwierząt.
Wielkoszczury (Cricetomyinae) to afrykańska podrodzina w ramach nadrodziny myszowych (Muroidea). Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, zwierzęta te są grupą siostrzaną myszy nadrzewnych z rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae). Podobnie jak chomiki mają duże worki policzkowe.
Ich oczy są małe, a głowa duża. Kończyny krótkie, ale mocne, tak samo jak budowa ciała. Ze względu na brak owłosienia na ogonie, przypominają również szczury – może on być krótki (tak jak u Saccostomus spp.) lub długi (tak jak u Beamys hindei i Cricetomys spp.).
Łącznie istnieje pięć znanych gatunków wielkoszczurów, które dzielimy na trzy różne rodzaje:
Kolor sierści może różnić się w zależności od gatunku. Podczas gdy wielkoszczur gambijski jest zazwyczaj szaro-brązowy, wielkoszczur leśny jest bardziej rudawy lub brązowy i ma biały brzuch, który mocno wyróżnia się na tle pozostałej sierści.
Gryzonie te mogą dorastać nawet do 45 centymetrów i ważyć 2 kilogramy, co sprawia, że są znacznie większe niż zwykłe chomiki czy szczury.
© Farinoza / stock.adobe.com
Zwierzęta te nie są typowymi przytulankami, nie przepadają za ludzkim dotykiem i z tego powodu nie są dobrym wyborem w przypadku dzieci. Najlepiej bowiem czują się w samotności i ciężko je oswoić.
Ponadto są aktywne w nocy i prawie nie widzą w ciągu dnia, co oznacza, że w godzinach nocnych mogą być bardzo hałaśliwe. Nie będą więc odpowiednie także dla wrażliwych na hałas osób.
Jeśli natomiast jesteś tak zwanym nocnym markiem i lubisz obserwować poczynania zwierzątek z daleka, mogą one dostarczyć Ci wiele radości.
Chociaż zmysł wzroku nie jest ich najmocniejszą stroną, mogą poszczycić się doskonałym węchem. Ich nos jest na tyle wrażliwy, że potrafi wyczuć spadek poziomu cukru we krwi u cukrzyków. Ludzie wykorzystują wielkoszczury z powodzeniem do znajdowania min, a także rozróżniania pozytywnych i negatywnych próbek krwi pobranych w celu zdiagnozowania gruźlicy.
W przeciwieństwie do szczurów, wielkoszczury to typowi samotnicy. Jeśli w klatce żyją dwa lub więcej zwierząt, może dochodzić między innymi do walk, zwłaszcza w przypadku przedstawicieli tej samej płci.
Aby uniknąć niechcianego potomstwa, trzymanie w grupie możliwe jest jedynie wówczas, gdy zwierzęta mają zapewnioną odpowiednio dużą przestrzeń, a najlepiej, gdy są wykastrowane.
Wielkoszczury są bardzo aktywne i na wolności przemierzają duże odległości w poszukiwaniu pożywienia. Dlatego konwencjonalne klatki dla gryzoni w ich przypadku nie sprawdzą się, ponieważ nie zapewniają odpowiednio dużo miejsca i co za tym idzie, możliwości ruchu.
Lepiej więc zbudować przestronną, kilkupoziomową klatkę, w której zwierzak będzie czuł się swobodnie. Zalecane minimalne wymiary wynoszą 2,5 x 2 x 2 metry.
A ponieważ ich zęby są niezwykle mocne, nawet aluminiowe pręty klatki nie stanowią dla nich przeszkody. Budując klatkę, używaj bezpiecznych materiałów, które są odporne na ich podgryzanie.
Wskazówka: Przed zakupem dowiedz się, jakie regulacje prawne dotyczące trzymania wielkoszczurów obowiązują w Twoim miejscu zamieszkania.
Klatka dla Twoich gryzoni powinna znajdować się w pomieszczeniu o temperaturze od 22 do 26 stopni Celsjusza. Optymalna wilgotność wynosi natomiast od 60 do 70 procent. Ponieważ wielkoszczury preferują ciepłe regiony, klatkę należy chronić przed przeciągami.
Uwaga: Jeśli wilgotność spadnie poniżej zalecanej wartości, końcówka ogona wielkoszczura może uschnąć.
Aby zapewnić zwierzętom warunki możliwie jak najbardziej zbliżone do tych panujących w naturze, bardzo ważna jest przestrzeń umożliwiająca im swobodny ruch. Można umieścić w klatce naturalne gałęzie i drewniane rampy na różnych wysokościach, które są idealne do wspinaczki.
Do budowy gniazd najlepsze będą siano, słoma i gazety. Aby zapewnić im zajęcie, można pokarm ukryć w różnych miejscach.
Gryzonie te są również świetnymi pływakami – w klatce warto ustawić niewielki basen o różnej głębokości i łatwym wejściu i wyjściu. Zbiorniczki takie są chętnie używane przez nie również jako toaleta, więc wodę w nich należy wymieniać codziennie.
Nie powinno się zostawiać ich samych bez nadzoru w pomieszczeniu, gdzie znajdują się niebezpieczne przedmioty, takie jak urządzenia elektryczne czy kable. Gryzonie te lubią skubać wszelkie materiały i tym samym mogą wyrządzić duże szkody lub zranić się.
Naturalna dieta wielkoszczurów obejmuje głównie pokarm roślinny, taki jak owoce (np. jabłka, banany), warzywa (np. marchewki), nasiona i korzenie. Można podawać im pokarm dla szczurów lub papug, a od czasu do czasu również pokarm pochodzenia zwierzęcego – jajka lub owady (np. świerszcze, mączniki). Nie powinien on jednak przekraczać 15% dziennej racji żywieniowej.
Uwaga: Pamiętaj również o zapewnieniu wielkoszczurowi stałego dostępu do świeżej wody pitnej.
Oprócz regularnego czyszczenie klatki, istnieje jeszcze kilka kwestii, które należy wziąć pod uwagę, opiekując się wielkoszczurami.
Przede wszystkim należy regularnie sprawdzać stan ich zębów i pazurów u lekarza weterynarii. Ponieważ niektóre z nich są mniej oswojone niż szczury, nie należy robić tego samodzielnie – ich ugryzienia mogą być bowiem bardzo bolesne.
Wielkoszczury są podatne na choroby układu oddechowego, którym sprzyja przede wszystkim wysokie stężenie amoniaku w powietrzu. Ponieważ jest on wydalany jest wraz z moczem, wybieg należy regularnie czyścić.
Ponadto, wielkoszczury żyjące w niewoli są bardziej narażone na nadwagę.
Średnia długość życia wielkoszczurów wynosi od 4 do 8 lat i zależy w dużej mierze od warunków utrzymania i diety, dlatego przed zakupem należy dokładnie zapoznać się z ich potrzebami.
Jeśli natomiast zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości takie jak na przykład utrata apetytu, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem weterynarii.
Naturalnym środowiskiem życia wielkoszczurów jest Afryka na południe od Sahary. W zależności od gatunku, zamieszkują różne rejony, w tym lasy deszczowe, zarośla i suche sawanny.
Zgodnie z zapisami Czerwonej księgi gatunków zagrożonych prowadzonej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN), wielkoszczury są gatunkiem „najmniejszej troski”, co oznacza, że wyginięcie im nie grozi (stan na 11/2023).
Zanim zdecydujesz się na zakup, pamiętaj, że w niektórych regionach może być wymagane zezwolenie odpowiedniego urzędu.
Dopiero po jego uzyskaniu i spełnieniu wszystkich wymagań dotyczących właściwego utrzymania zwierzęcia można do niego przystąpić.
Ponieważ wielkoszczury to zwierzęta egzotyczne, najlepiej skontaktować się z odpowiednimi stowarzyszeniami lub hodowcami, którzy oficjalnie się nimi zajmują.
Decydując się na jego zakup, musimy liczyć się z wydatkiem rzędu 1000 złotych. Do tego należy oczywiście doliczyć bieżące koszty pokarmu, ogrzewania i opieki weterynaryjnej, które mogą wynieść kolejne kilkaset złotych.
| Nazwa: | Wielkoszczury (Cricetomyinae) |
| Wielkość: | w zależności od gatunku: 24–45 cm |
| Waga: | w zależności od gatunku i płci: ok. 1,4 kg (samice), ok. 2,5 kg (samce) |
| Długość życia: | 4–8 lat |
| Rytm dobowy: | aktywne nocą |
| Pokarm: | głównie pokarm roślinny (owoce, nasiona, korzenie), od czasu do czasu jajka i owady |
| Pochodzenie: | Afryka |
| Utrzymanie: | pojedynczo (w grupie możliwe jedynie po spełnieniu określonych warunków) |
| Stopień trudności: | średni do dużego |
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
