© Leonardo / stock.adobe.com
Kapibara należy do tej samej rodziny co świnka morska.
Kapibara pochodzi z Ameryki Południowej. Podobnie jak bóbr czy wydra, żyje częściowo w wodzie, czemu zawdzięcza swoją drugą nazwą – świnia wodna. Obecnie gryzonie te cieszą się dużą popularnością na TikToku, Instagramie i innych mediach społecznościowych. Ale co sprawia, że te egzotyczne zwierzęta są tak wyjątkowe i czy kapibara sprawdzi się w roli zwierzęcia domowego?
Kapibary (nazwa naukowa: Hydrochoerus hydrochaeris) to największe żyjące gryzonie. Długość ich tułowia wynosi od 100 do 134 centymetrów, a wysokość od 50 do 62 centymetrów. Są więc mniej więcej tej samej wielkości co golden retriever, ważą jednak znacznie więcej, bo od 50 do 75 kilogramów.
Przedstawiciele tego gatunku należą do rodziny świnek morskich i z wyglądu rzeczywiście nieco przypominają nasze kawie domowe. Sierść tych imponujących gryzoni jest długa, szorstka, w kolorze od rudawo-brązowego do żółtawo-szarego, nie jest jednak zbyt gęsta, a miejscami nawet tak rzadka, że prześwituje przez nią skóra zwierzęcia.
Szeroka głowa kapibar od razu rzuca się w oczy. Uszy, oczy i nozdrza znajdują się w jednej linii na czubku głowy, dzięki czemu zwierzęta mogą zachować dobrą widoczność, nawet gdy w większości znajdują się pod wodą.
Sprawiający wrażenie nieco niezgrabnego, masywny tułów tych zwierząt osadzony jest na krótkich kończynach i zakończony ogonem w szczątkowej postaci. Przednie kończyny posiadają cztery palce, tylne trzy, a między nimi znajduje się błona pławna. Jak na gryzonia przystało, ich zęby pozbawione są korzeni i odrastają przez całe życie.
Samce i samice w zasadzie nie różnią się od siebie wizualnie, chociaż samce wyposażone są w specjalny gruczoł zapachowy na pysku i są nieco mniejsze od samic.
© Stephen Meese / stock.adobe.com
Kapibary zasiedlają duże obszary Ameryki Południowej. Można je spotkać w Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Ekwadorze, Brazylii, Boliwii, Paragwaju, Urugwaju i Argentynie.
Ponieważ lubią przebywać w wodzie, ich siedliska położone są głównie wzdłuż dużych rzek, takich jak Orinoko, Amazonka, Rio São Francisco oraz Río de la Plata, ale dobrze czują się również w jeziorach, stawach i lasach namorzynowych. Szczególnie upodobały sobie Pantanal – największy śródlądowy podmokły obszar na świecie.
W przeciwieństwie do wielu innych dzikich zwierząt, kapibary stosunkowo dobrze radzą sobie, żyjąc w pobliżu ludzi. Czasami korzystają na przekształcaniu suchych lasów czy sawann ciernistych w plantacje lub pastwiska dla bydła. Sztuczne systemy nawadniające i zbiorniki wodne tworzą bowiem nowe siedliska dla tych kochających wodę gryzoni.
Świnie morskie uważane są za łagodne zwierzęta. W ogrodach zoologicznych są często trzymane razem z przedstawicielami innych południowoamerykańskich gatunków, takich jak alpaki, tapiry czy mrówkojady. Dobrze rozumieją się także z ptakami: Tolerują nawet gdy te siadają na ich głowie czy grzbiecie.
Kapibary są z natury towarzyskie i żyją w stadach, obejmujących z reguły od 6 do 20 osobników. W porze suchej, gdy wiele z nich gromadzi się nad jeziorami i rzekami, grupy mogą się czasowo znacznie rozrastać. Gryzonie komunikują się ze sobą za pomocą różnych odgłosów – gwizdów, pomruków, chrząknięć i mlaskań.
Te rosłe gryzonie nie kopią nor, a drzemią w ciągu dnia w płytkich wodach lub stawach. Zwykle są aktywne o zmierzchu i wyruszają na poszukiwanie pożywienia późnym popołudniem lub wczesnym rankiem.
W nocy wycofują się na ląd i śpią ukryte w gęstej roślinności. Ich tryb życia zmienia się jednak na obszarach, gdzie są prześladowane przez ludzi i wówczas stają się aktywne w nocy.
Ich naturalnymi wrogami są jaguary, pumy, psy leśne, kajmany i anakondy. Młode osobniki bywają także atakowane przez drapieżne ptaki.
W razie niebezpieczeństwa kapibary uciekają do wody. Są one bowiem nie tylko doskonałymi pływakami, ale posiadają również umiejętność zamykania nozdrzy i są w stanie wytrzymać pod wodą nawet pięć minut.
Nazwa „kapibara” pochodzi z rdzennego języka Guaraní i można ją przetłumaczyć jako „władca traw”. Jest bardzo trafna, zważywszy na to, że zwierzęta te są jednymi z największych trawożerców w Ameryce Południowej.
Podstawą diety kapibar jest głównie trawa bagienna i rośliny wodne. Od czasu do czasu zdarza im się jednak odwiedzić plantacje i poczęstować się roślinami uprawnymi, takimi jak trzcina cukrowa czy kukurydza.
Warto wiedzieć: Podobnie jak świnki morskie i króliki świnie wodne zjadają swój cekotrof, aby jak najlepiej wykorzystać wszystkie substancje odżywcze zawarte w pokarmie roślinnym.
Dorosły przedstawiciel gatunku potrzebuje około 2,7–3,6 kilograma trawy dziennie. Główną część ich diety stanowi zaledwie cztery do sześciu gatunków roślin, w tym trawa bagienna (Hymenachne amplexicaulis).
Kapibary rozmnażają się przez cały rok, ale najwięcej młodych rodzi się w porze deszczowej. W północnej części Ameryki przypada ona na okres od kwietnia do maja, a w południowej części na październik.
Samice wydają na świat potomstwo raz w roku, w rzadkich przypadkach dwukrotnie. Po okresie ciąży trwającym od około 110 do 150 dni rodzi się od czterech do ośmiu młodych. Ponieważ zwierzęta te nie zakładają gniazd, poród może odbyć się w dowolnym miejscu.
Małe kapibary rodzą się z kompletnym owłosieniem i stałymi zębami. Jako zagniazdowniki wkrótce po urodzeniu mogą jeść trawę, uniezależniają się od matki w wieku trzech–czterech miesięcy, a od 15 do 18 miesiąca życia osiągają dojrzałość płciową.
Świnie morskie są bardzo powszechne w Ameryce Południowej, w związku z czym nie są zagrożone wyginięciem. Na niektórych obszarach jednak, gdzie niegdyś występowały, np. w Peru i Wenezueli, ich populacja gwałtownie spadła lub całkowicie zniknęła, czemu winne są przede wszystkim polowania. Ich skóra jest bowiem używana do produkcji rękawiczek, kurtek lub siodeł, a ich mięso w pewnych regionach spożywane.
W naturze zwierzęta te dożywają około ośmiu do dziesięciu lat. W niewoli mogą żyć znacznie dłużej, nierzadko nawet dwanaście i więcej lat.
© Melisa / stock.adobe.com
Zasadniczo możliwe jest jej trzymanie jako zwierzę domowe. Jako że populacja tych gryzoni nie jest zagrożona, międzynarodowy handel nimi nie podlega żadnym restrykcjom. W niektórych regionach jednak może być wymagane pozwolenie na ich trzymanie.
Niemniej, wątpliwe jest to, czy w warunkach domowych można zapewnić im wszystko czego potrzebują. Na wolności zwierzęta te zamieszkują terytoria o powierzchni od 80 do 200 hektarów. W związku z tym również jako zwierzęta domowe lub trzymane w ogrodach zoologicznych potrzebują dużo przestrzeni.
W Niemczech na przykład „Ekspertyza w sprawie minimalnych wymagań dotyczących trzymania ssaków” opracowana przez Federalne Ministerstwo Wyżywienia i Rolnictwa (niem. Bundesministerium für Ernährung und Landwirtschaft) określa następujące wymagania w zakresie utrzymania tych gryzoni: Dla dwóch osobników – wybieg zewnętrzny o powierzchni co najmniej 40 metrów kwadratowych oraz ogrzewany wybieg wewnętrzny o powierzchni 10 metrów kwadratowych z całorocznym dostępem do wybiegu zewnętrznego.
Ponadto, zwierzęta te potrzebują również basenu o minimalnej wielkości 4 metrów kwadratowych, w którym będą mogły zażywać kąpieli. W przypadku każdego kolejnego zwierzęcia, powierzchnia musi być odpowiednio większa. Trzymanie świń morskich pojedynczo nie jest możliwe.
Jeśli chcesz trzymać kapibary w domu, musisz mieć dokładną świadomość potrzeb tych dzikich zwierząt, w tym między innymi odżywiania. Ponieważ nie są w stanie samodzielnie wytworzyć witaminy C, zapotrzebowanie na nią należy pokrywać wraz z pożywieniem. W przeciwnym razie istnieje ryzyko wystąpienia objawów jej niedoboru, takich jak szkorbut.
Należy również upewnić się, że ich odrastające zęby są regularnie ścierane, aby zapobiec bolesnym problemom stomatologicznym.
Na portalach, takich jak TikTok czy Instagram, kapibary to prawdziwe gwiazdy memów, filmików i piosenek, w których gryzonie te grają główną rolę. Nie dziwi więc fakt, że wielu miłośników zwierząt marzy o posiadaniu jednego z nich.
Jednak nawet jeśli trzymanie ich prywatnie jest teoretycznie możliwe, nie należy zapominać, że kapibary są dzikimi zwierzętami, które nigdzie nie będą czuły się tak dobrze, jak żyjąc na wolności w Ameryce Południowej. Jeśli chcesz zobaczyć kapibary na żywo, wybierz się do ogrodu zoologicznego, gdzie ich środowisko życia jest odtworzone możliwie jak najwierniej. Poza tym, mają tam zagwarantowaną profesjonalną opiekę opiekunów i lekarze weterynarii.
| W skrócie: | Kapibary to największe gryzonie na świecie. Należą do rodziny świnek morskich i uwielbiają wodę. |
| Wysokość w kłębie: | 50–62 cm |
| Waga: | 50–75 kg |
| Średnia długość życia: | 8–10 lat, w niewoli do 12 lat i więcej |
| Wrogowie: | jaguary, pumy, anakondy, dzikie psy |
| Charakter: | towarzyskie, łagodne |
| Sierść: | długa, szorstka, niezbyt gruba rudawo-brązowa do żółtawo-szarej |
| Pożywienie: | trawy bagienne i rośliny wodne |
| Dojrzałość płciowa: | w wieku ok. 15 do 18 miesięcy |
| Ciąża: | od 110 do 150 dni |
| Miot: | 4 do 8 młodych |
| Występowanie: | Ameryka Południowa |
| Zwierzę domowe: | Możliwe, ale warunki odpowiednie dla gatunku są trudne do zapewnienia w niewoli; niezalecane z punktu widzenia dobrostanu zwierząt. |
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
