© As13Sys / stock.adobe.com
Chomiki polne uważane są za najbardziej kolorowe zwierzęta futerkowe w Europie.
Chomik polny to duży chomik z dużym problemem: Jest zagrożony wyginięciem. A istnieje wiele powodów, aby uratować tego gryzonia w rozmiarze XL – posiada on nie tylko niepowtarzalną szatę, ale jest także wyśmienitym podziemnym architektem.
Na pierwszy rzut oka, chomik polny (Cricetus cricetus) przypomina swojego krewnego chomiczka syryjskiego. W bezpośrednim porównaniu widać jednak znaczne różnice: Chomiki polne są ponad dwukrotnie większe od swoich złotych krewnych.
Wśród chomików, chomika polnego możemy zaliczyć do kategorii wagi ciężkiej: Waży on średnio od 400 do 600 gramów. Dla porównania: Chomik karłowaty waży przeciętnie od 80 do 190 gramów.
Jego wielkość również jest niebagatelna: Należy do dużych chomików i mierzy około 35 centymetrów, co czyni go prawie tak pokaźnym jak świnki morskie. Samiczki są z reguły nieco mniejsze niż samce.
Jako że futerko tego dzikiego chomika jest wyjątkowo różnorodne, uważany jest za najbarwniejsze zwierzę futerkowe w Europie. Jego brzuch jest czarny, a grzbiet i boki rdzawo-brązowe. Dopełnienie tej szaty stanowią białe plamki na głowie i na ramionach. Jednak to nie jedyny wariant kolorystyczny, w jakim może występować.
Ten rosły chomik spędza dużo czasu na drążeniu rozległych nor w ziemi pod polami uprawnymi, dlatego nazywany jest podziemnym architektem.
Gdy tylko liście drzew nabierają jesiennych barw, chomik polny oprócz kopania podziemnych korytarzy, zajmuje się również zapełnianiem swoich worków policzkowych nasionami i ziarnami, przygotowując swoją spiżarnię na nadchodzącą zimę.
W chłodniejszym okresie, ten futrzak pozwala sobie odpocząć i zapada w przerywany sen zimowy, trwający sześć miesięcy. W tym czasie, co tydzień do dwóch tygodni leniwie sięga po zgromadzone zapasy, aby dostarczyć sobie energii, której będzie potrzebował również latem, kiedy przyjdzie pora na założenie rodziny.
Chomiki polne rodzą młode około dwa do trzech razy w roku. Podobnie jak większość gatunków chomików, poza okresem rozrodczym są samotnikami, a aktywność wykazują głównie po zmierzchu.
© Joachim Neumann / stock.adobe.com
Typowa dieta chomika składa się z różnego rodzaju roślin rosnących na polach uprawnych. Do jego toreb policzkowych trafiają ziarna zbóż, nasiona dzikich ziół, zioła, rośliny strączkowe oraz kawałki rzepy i ziemniaków.
Jak na prawdziwego chomika przystało, jada on również białko zwierzęce. Dietę roślinną uzupełnia więc małymi owadami i dżdżownicami.
W naturze, chomiki polne żyją około trzech lat. Warunkiem jest jednak znalezienie odpowiedniej ilości pożywienia, miejsca do życia i rozmnażania. W niewoli dożywają nawet pięciu lat, a więc więcej niż ich mniejsi kuzyni.
Jak sama nazwa wskazuje, chomik polny występuje na polach uprawnych, gdzie może znaleźć swoje ulubione pożywienie i kryjówki. Nazywany jest również chomikiem europejskim, ponieważ możemy go spotkać na łąkach i polach w wielu częściach Europy.
Chociaż potrzebuje jedynie około kilograma do dwóch pożywienia, aby przetrwać zimę, w swojej norze gromadzi zazwyczaj około czterech kilogramów rocznie. Gdy jego populacja była liczniejsza, był więc zwalczany jako szkodnik.
Dziś jest inaczej – chomiki polne są gatunkiem zagrożonym. Według Naturschutzbund Deutschland – niemieckiej organizacji zajmującej się ochroną przyrody, w Niemczech żyje tylko około 10.000 do 50.000 osobników, a w wielu krajach związkowych te duże chomiki nie występują wcale. W Polsce ich populacja zmniejszyła się o 75%.
Przyczyną dramatycznie malejącej liczby chomików jest zmieniające się rolnictwo: Utrata różnorodności krajobrazu rolniczego pozbawia zwierzęta możliwości gromadzenia zapasów na zimę i schronienia. Poza tym, coraz częściej brakuje im miejsc do rozrodu.
Dlatego chomiki polne znajdują się wysoko na liście czerwonej księgi gatunków zagrożonych. Zgodnie z szacunkami, jeśli nic się nie zmieni, do 2050 roku mogą wyginąć.
W listopadzie 2021 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) wzmocnił ochronę chomika polnego i jego siedlisk. Sędziowie orzekli, że nie wolno naruszać miejsc odpoczynku i rozrodu chomików polnych. Dotyczy to również sytuacji, w których zwierzęta już z nich nie korzystają, ale istnieje duże prawdopodobieństwo, że do nich wrócą.
Chomiki polne są urocze, ale rzadko spotykane w naturze: Większość czasu spędzają pod ziemią i obecnie są już niestety rzadkością. W przeszłości rolnicy dostrzegali tylko szkody wyrządzane przez nie podczas ich przygotowań do zimy, a tymczasem dzięki swojej podziemnej aktywności wnoszą one istotny wkład w żyzność gleby. Niemniej jednak, żeby ich działalność przynosiła korzyści dla rolnictwa, ich liczebność musi być większa. Z tego względu powstają liczne przedsięwzięcia mające na celu zachowanie ich od wyginięcia.
U naszych zachodnich sąsiadów opracowano projekt pod tytułem Feldhamsterland, który ma za zadanie powstrzymanie tego dramatycznego spadku populacji chomika polnego i stworzenie podstaw do długotrwałej koegzystencji między tymi „podziemnymi architektami” i rolnictwem.
Chomik polny nie może być trzymany jako zwierzę domowe. Ale kto wie: Może to się zmieni, gdy uda się zażegnać niebezpieczeństwo jego wyginięcia i populacja znowu będzie rosła?
Zwierzęta towarzyszą jej odkąd pamięta – nie posiada prawie żadnego zdjęcia z dzieciństwa bez papużki falistej na głowie lub kota na kolanach. Od ponad dziesięciu lat pisze jako redaktorka na różne tematy, od ubezpieczeń zdrowotnych po posiadanie kota. Towarzyszy jej kotka Mimi, która jest najlepszym źródłem inspiracji dla wielu tekstów i zawsze wie, kiedy jest odpowiedni czas na przerwę w pisaniu.
