© nicole_ciscato / stock.adobe.com
Gotowy do zabiegu: Kot leży na stole operacyjnym w znieczuleniu ogólnym.
W życiu kota prawie zawsze przychodzi moment, w którym konieczne będzie przeprowadzenie mniej lub bardziej skomplikowanego zabiegu wymagającego podania znieczulenia. Jak przebiega znieczulenie u kota i jakie ryzyko ze sobą niesie, dowiesz się w poniższym artykule.
Znieczulenie ma za zadanie wywołanie sztucznego snu, a znieczulenie ogólne, zwane również narkozą, powoduje całkowite wyeliminowanie dolegliwości bólowych, świadomości oraz zwiotczenie mięśni.
Podanie znieczulenia może być konieczne na przykład podczas kastracji, usuwania kamienia nazębnego lub zabiegów chirurgicznych spowodowanych nagłymi wypadkami.
Znieczulenie może mieć skutki uboczne dla zdrowia kota. Niezależnie od tego, jak zdrowy i sprawny jest Twój podopieczny przed zabiegiem, znieczulenie w najgorszym wypadku może nawet spowodować śmierć zwierzęcia, dlatego należy podawać je wyłącznie wtedy, gdy jest to absolutnie niezbędne. Z tego względu warto połączyć w ramach jednego zabiegu kilka procedur medycznych – na przykład usuwanie kamienia nazębnego i guza skóry.
© got / stock.adobe.com
Znieczulenie u kota zawsze stanowi pewnego rodzaju ryzyko. Dlatego przed jego podaniem każdy pacjent zostaje zaklasyfikowany do określonej grupy ryzyka.
Ważne: Każdy organizm reaguje inaczej na podane znieczulenie, w związku z czym przed lub po zabiegu mogą wystąpić następujące powikłania:
Podczas operacji lekarz weterynarii zawsze ma do dyspozycji wlewy dożylne i leki ratujące życie (np. stabilizujące ciśnienie krwi lub krążenie, czy leki na zaburzenia rytmu serca) oraz tlen i respirator na wypadek problemów z oddychaniem. W przypadku zatrzymania akcji serca, kot będzie reanimowany.
Warto wiedzieć: Znieczulenie u kota zawsze niesie ze sobą pewne ryzyko. W przypadku kotów jest ono większe niż u psów i mimo zastosowania wszystkich niezbędnych środków, zwierzęcia czasami nie można uratować.
Ryzyko związane z podaniem znieczulenia zależy od różnych czynników, do których zaliczamy choroby podstawowe, wiek, wagę, rasę oraz rodzaj urazu. Ryzyko jest w większe w przypadku dużej utraty krwi, wysokiego ciśnienia krwi, chorób nerek lub tarczycy oraz zaawansowanego wieku.
Niektóre leki mogą nie być wówczas prawidłowo metabolizowane lub działać silniej/dłużej w obrębie określonych narządów. Czasami może wystąpić również nietolerancja środka znieczulającego, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Zanim lekarz weterynarii poda kotu środek znieczulający, przeprowadzi dokładny wywiad z jego opiekunem i wykona niezbędne badania kliniczne.
Wykonując badania przed zabiegiem, można sprawdzić, czy pacjent cierpi na choroby serca, tarczycy lub nerek i w zależności od ich wyniku odpowiednio dostosować anestetyk. Bardzo zasadne jest w tym kontekście badanie krwi.
Czasami może okazać się, że konieczne będą jeszcze dalsze badania, takie jak USG w przypadku chorób serca lub RTG w przypadku problemów z kośćmi.
Gdy dostępne są wszystkie wyniki badań laboratoryjnych i lekarz weterynarii wyjaśnił wszystkie zagrożenia, można podać kotu znieczulenie. Zanim jednak to nastąpi, pacjent zostanie zaklasyfikowany do określonej grupy ryzyka (klasyfikacja wg skali ASA).
W zależności od wybranej formy znieczulenia, konieczne będzie podjęcie różnych kroków. Przygotowany zostanie obszar operacyjny, wraz ze wszystkimi wymaganymi lekami anestezjologicznymi oraz ustawiony zostanie sprzęt anestezjologiczny i mata rozgrzewająca.
Następnie kota układa się w odpowiedniej pozycji, zakłada mu się kaniulę dożylną (wenflon) i wprowadza znieczulenie.
Podczas zabiegu lekarz weterynarii regularnie sprawdza jego parametry życiowe, takie jak oddech, praca serca i temperatura ciała oraz dopływ tlenu.
Pod koniec operacji, lekarz weterynarii będzie przygotowywał się do fazy wybudzania kociego pacjenta. Aby zapobiec wystąpieniu działań niepożądanych, można wówczas podać zwierzęciu antagonisty.
© лона Удалова / stock.adobe.com
W medycynie wyróżnia się następujące rodzaje znieczulenia: znieczulenie iniekcyjne, znieczulenie wziewne oraz całkowite znieczulenie dożylne (ang. Total Intravenous Anesthesia, TIVA), z których każdy ma swoje zalety i wady.
W przypadku znieczulenia iniekcyjnego środek znieczulający podawany jest w formie zastrzyku pod skórę, domięśniowo lub dożylnie.
Ponieważ podczas zabiegu podawane są zazwyczaj jeszcze inne leki (np. kolejna dawka anestetyku, środki przeciwbólowe lub ratujące życie), lekarz weterynarii założy kotu wenflon. Wstrzykując lek bezpośrednio do żyły, mamy pewność, że szybciej wniknie do organizmu i jego efekt również wystąpi szybciej.
U kotów najczęściej stosowanym anestetykiem jest połączenie ketaminy i ksylazyny.
Znieczulenie iniekcyjne dobrze sprawdza się w przypadku niewielkich zabiegów, takich jak usuwanie kamienia nazębnego czy kastracja. Z reguły jest także bardziej korzystne cenowo.
Podane środki znieczulające metabolizowane są w wątrobie i wydalane przez nerki. Trwa to nieco dłużej, a wybudzające się koty są zdezorientowane.
Ponadto, nierzadko zdarza się, że wybudzone koty przez kilka kolejnych godzin zataczają się, ślinią, wymiotują lub miauczą. Ponieważ znieczulenie iniekcyjne mniej poddaje się kontroli, wiąże się z większym ryzykiem.
Najbezpieczniejszą i najbardziej oszczędzającą organizm pacjenta formą znieczulenia jest znieczulenie wziewne.
Anestetyk zmienia swoją płynną formę na gazową w parowniku, w której lekarz weterynarii wprowadza go do organizmu kota (najczęściej w postaci mieszaniny z tlenem i izofluranem) bezpośrednio przez jego drogi oddechowe. W tym celu wykorzystuje się maskę oddechową lub rurkę intubacyjną.
Kiedy środek znieczulający zacznie działać, lekarz weterynarii może umieścić rurkę nad tchawicą i podłączyć kota do układu oddechowego.
Podczas zabiegu można bez problemu regulować głębokość i długość znieczulenia, a w nagłych wypadkach bez trudności je przerwać.
Poza tym, koty szybko budzą się z narkozy i równie szybko dochodzą do siebie, będąc mniej zdezorientowanymi.
Nie w każdym gabinecie dostępne jest znieczulenie wziewne. Wymaga ono bowiem więcej specjalistycznego sprzętu, jest bardziej skomplikowane i droższe w porównaniu do znieczulenia iniekcyjnego.
W przypadku tego rodzaju znieczulenia kotu zakłada się wenflon, przez który do żyły podawane są wszystkie anestetyki, zazwyczaj będące połączeniem środków nasennych, przeciwbólowych i zwiotczających mięśnie. Najczęściej stosuje się propofol w połączeniu z innymi substancjami czynnymi.
Podobnie jak znieczulenie wziewne, całkowite znieczulenie dożylne można łatwo kontrolować. Podaje się je za pomocą pomp infuzyjnych.
Ze względu na to, że ta forma znieczulenia jest jedną z najdroższych, najczęściej oferują ją tylko kliniki.
Przede wszystkim należy stosować się do zaleceń lekarza weterynarii. Opieka przed i po znieczuleniu kota ma bowiem duży wpływ na ewentualne działania niepożądane, które mogą wystąpić. Aby uniknąć pojawienia się powikłań, pamiętaj, aby:
Przed zabiegiem kot opróżnił pęcherz i wypróżnił się. Zadbaj o to, by nie narażać kota na stres czy nadmierny wysiłek, które mają niekorzystny wpływ na krążenie.
Podawaj kotu przepisane leki dokładnie według zaleceń.
Nie należy podawać kotu jedzenia przez co najmniej 15 godzin przed planowanym znieczuleniem, ponieważ w jej trakcie zanika odruch połykania.
Jeśli w żołądku będą znajdowały się resztki pożywienia, mogą spowodować zadławienie się kota podczas zasypiania lub wybudzania. W najgorszym przypadku, w wyniku zachłyśnięcia się resztkami pokarmowymi, może rozwinąć się niebezpieczne zapalenie płuc.
Ponieważ po podaniu środków znieczulających może wystąpić szereg powikłań, wskazana jest baczna obserwacja kota.
Przede wszystkim, po zabiegu należy dać zwierzęciu czas na dojście do siebie.
Dlatego w tym czasie unikaj wizyt gości, hałasu i zmian w otoczeniu. Zapewnij swojemu podopiecznemu świeżą wodę do picia i czystą kuwetę w pobliżu oraz, w razie potrzeby, matę grzewczą lub termofor. Pamiętaj jednak, aby utrzymać temperaturę nie wyższą niż 40 stopni Celsjusza, aby uniknąć poparzeń.
Dopóki kot jest zdezorientowany, nie należy podawać mu jedzenia, aby uniknąć zakrztuszenia. Niewielką porcję karmy można podać mu dopiero, gdy w pełni dojdzie do siebie i będzie się normalnie poruszał.
W ciągu 24 godzin od podania znieczulenia koty wychodzące powinny zostać w domu, do czasu aż nie będą miały kłopotów z orientacją w terenie.
Koszty znieczulenia zależą od wielu czynników (np. specjalistycznych badań wstępnych, formy znieczulenia, rodzaju zabiegu, doznanego urazu i podawanych środków farmakologicznych) i zazwyczaj wahają się od 70 do 300 zł.
Studiowała weterynarię na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium, gdzie w 2012 roku obroniła pracę doktorską. Po studiach uczestniczyła w wielu projektach, zdobywając cenne doświadczenie na przykład jako lekarz weterynarii i doradca naukowy. Szczególną wagę przykłada do działań na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt oraz medycyny zwierząt gospodarskich. Zawsze stara się działać w najlepszym interesie swoich pacjentów i zapewnić im optymalną opiekę. Poza weterynarią interesuje się również jeździectwem, jest także pasjonatką i wieloletnią opiekunką psów, z którymi chętnie uprawia różne psie sporty.
Czy istnieje piękniejszy odgłos niż mruczenie kota? Dla jego oddanego opiekuna zapewne nie. Koty mruczą, kiedy czują się dobrze – i to uczucie przenoszą również na swojego człowieka. Jednak koty mruczą także z innych powodów, na przykład, kiedy coś je boli lub odczuwają stres. Dlaczego koty mruczą i w jaki sposób produkują ten ciągły, motoryczny dźwięk?
