© dennisvdwater / stock.adobe.com
Statystyki wykazują, że prawie co drugi kot ma nadwagę. Jednak z nadwagą i otyłością nie ma co żartować: Nie tylko wpływają one na jakość i długość życia kotów, ale również zwiększają ryzyko wystąpienia takich dolegliwości, jak cukrzyca i bóle stawów. Dowiedz się, jak rozpoznać nadwagę u kota.
Aby ocenić, czy kot ma nadwagę, należy najpierw przyjrzeć się prawidłowej wadze kotów. Z kilkoma wyjątkami, wiele ras kotów ma podobną wielkość ciała i dopasowaną do niej prawidłową wagę. Rasy kota można podzielić na pięć poziomów wagowych.
| Poziom masy ciała | Prawidłowa masa ciała (kotka) | Prawidłowa masa ciała (kocur) |
| bardzo lekki (np. Devon Rex) | 2,5–3 kg | 3–4,2 kg |
| lekki (np. Bengal) | 2,8–3,8 kg | 3,5–4,5 kg |
| średni (np. kot europejski) | 3–4 kg | 4–5 kg |
| ciężki (np. brytyjski krótkowłosy) | 4–5 kg | 5–6 kg |
| bardzo ciężki (np. Maine Coon) | 4–5,8 kg | 6–8 kg |
Jeśli waga ciała kota jest o dziesięć procent wyższa od wagi prawidłowej, wówczas mówi się o nadwadze. Kot cierpi na otyłość, jeśli waży dwadzieścia procent lub więcej ponad wagę prawidłową.
Oczywiście, wśród przedstawicieli każdej rasy czy mieszanek kilku ras znajdą się pojedyncze kocury i kotki, które są bardziej filigranowe lub ciężej zbudowane. Powyższa klasyfikacja stanowi jedynie przybliżoną wskazówkę dla Ciebie jako opiekuna. Ostatecznie, każdy kot musi być oceniony indywidualnie, aby stwierdzić na pewno, czy cierpi na nadwagę.
© zooplus
Istnieje kilka sposobów, aby określić, czy kot ma nadwagę, czy nie. Najbardziej powszechną – i jednocześnie prawdopodobnie najbardziej obiektywną – metodą wstępnej oceny jest ocena stanu odżywienia.
Można to określić na podstawie Body Condition Score (BCS). BCS opiera się na wizualnej ocenie i badaniu palpacyjnym (badanie dotykiem) tkanki tłuszczowej na klatce piersiowej, talii i kręgosłupie kota. Na podstawie obserwacji, kot jest następnie klasyfikowany do jednej z dziewięciu klas BCS.
Ogólnie rzecz biorąc, kot jest uważany za zbyt grubego, gdy żebra nie są już wyczuwalne, a talia nie jest widoczna. Również dolna linia brzucha, widziana z boku, powinna być lekko wznosząca się od żeber do bioder, a nie (prawie) równoległa do podłogi. Fałdki tłuszczowe w okolicy lędźwiowej to kolejna oznaka nadwagi u kota.
Dzięki regularnemu ważeniu kota możesz również sprawdzić, czy jego waga się zmienia. Jeśli waga za każdym razem pokazuje wyższą wartość, jest bardzo prawdopodobne, że Twój pupil powoli tyje.
Przyczyną nadwagi u kotów jest w zasadzie zawsze nierównowaga między spożyciem energii a jej wykorzystaniem. Otyłość u kotów zazwyczaj rozwija się, gdy różne czynniki oddziałują na siebie jednocześnie. Dlatego tak ważne jest, aby zapobiegać jej rozwojowi we wczesnym stadium.
Często droga do późniejszej nadwagi zaczyna się w bardzo wczesnym wieku kota. Dzieje się tak, ponieważ zbyt duża ilość energii w karmie powoduje powstawanie większej liczby komórek tłuszczowych niż u normalnie odżywianych kociąt. Ilość ta nie może być zmieniona w późniejszym okresie, dlatego istnieje większe ryzyko wystąpienia nadwagi w wieku dorosłym.
Jednym z najczęstszych czynników powodujących przyrost masy ciała kota jest spożywanie przez niego zbyt dużych ilości kalorii. Kotom niewychodzącym trudno jest spożytkować nadmiar energii poprzez ćwiczenia, ponieważ zazwyczaj nie ruszają się za dużo, gdy są trzymane wyłącznie w domu.
Najczęstsze przyczyny nadmiaru energii: Ilość pokarmu jest zbyt duża, dostęp do pokarmu jest nieograniczony (karmienie ad libitum) i/lub pokarm ma zbyt wysoką gęstość energetyczną (zbyt wiele kalorii na porcję).
Na przykład sucha karma, która jest często stosowana w karmieniu ad libitum, ma pięciokrotnie większą gęstość energetyczną na 100 gramów niż karma mokra. Koty karmione wyłącznie suchą karmą mają tendencję do spożywania większej ilości kalorii dziennie niż potrzebują.
Koty mają również tendencję do jedzenia bardzo smacznych pokarmów – takich jak świeże mięso i ryby, a także pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu – w nadmiernych ilościach. Zwłaszcza potrawy ze stołu opiekuna często zawierają dużo tłuszczu. Problem w tym, że tłuszcz zawiera (w uproszczeniu) dwa razy więcej energii niż białko czy węglowodany.
Ponadto koty lubią jeść z nudów lub jedzą, gdy są w stresie. Koty, zwłaszcza gdy się nudzą, często żebrzą o coś dobrego do zjedzenia. Opiekunowie często błędnie interpretują to jako oznakę głodu i ponownie karmią kota.
Ponadto, opiekunowie kotów często zapominają, że również smakołyki zawierają wiele kalorii. Dlatego ważne jest, aby doliczać je do codziennej racji pokarmowej.
Młody kot (poniżej drugiego roku życia) ma zasadniczo wyższe zapotrzebowanie na energię niż kot dorosły lub stary. Jednak zapotrzebowanie energetyczne poszczególnych kotów może się znacznie różnić między sobą.
Utrudnia to dokładne oszacowanie ilości potrzebnej żywności. Często schematy karmienia i ilości karmy nie są dostosowywane do zmieniających się potrzeb, a kot przybiera na wadze.
Ponadto, kot z nadwagą potrzebuje mniej kalorii na kilogram (czterdzieści cztery kilokalorie na kilogram) niż kot o normalnej wadze (pięćdziesiąt sześć kilokalorii na kilogram) lub kot bardzo lekki (sześćdziesiąt trzy kilokalorie na kilogram). Należy wziąć to pod uwagę, zwłaszcza podczas diety odchudzającej.
Innym czynnikiem, który może spowodować pojawienie się nadwagi u kota jest kastracja. Wykastrowane koty wykazują często zwiększony apetyt, zmniejszoną aktywność fizyczną oraz procentową zmianę zawartości tłuszczu w organizmie, przez co zapotrzebowanie energetyczne kota po kastracji zmniejsza się nawet o trzydzieści procent. Jeśli ilość podawanego pokarmu nie zostanie zmniejszona, koty wykastrowane są trzykrotnie bardziej narażone na nadwagę niż koty niewykastrowane.
Oprócz ustalenia wszystkich przyczyn środowiskowych i błędów opiekuna ważne jest, aby najpierw wykluczyć możliwe choroby jako sprawców nadwagi kota. Koniecznie skonsultuj się w tym celu z lekarzem weterynarii.
Zespół Cushinga jest chorobą kory nadnerczy, która powoduje, że produkują one stale za dużo kortyzolu. Prowadzi to do zwiększenia się apetytu, koty stają się także apatyczne i ospałe. Oba te objawy prowadzą do odkładania się tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicach brzucha. Koty z zespołem Cushinga mają gruby, wiszący brzuch, podczas gdy reszta ich ciała jest często bardzo szczupła.
To zaburzenie hormonalne jest spowodowane powiększeniem lub guzem przysadki mózgowej, przez co gruczoł przysadki nadmiernie produkuje hormony wzrostu. Z kolei z powodu nadmiernej podaży hormonów wzrostu powiększają się kości, narządy wewnętrzne i tkanka łączna. U kota jest to rozpoznawalne po stosunkowo dużej i szerokiej głowie oraz łapach, które stają się coraz większe. Ponadto hormon wzrostu w prawie wszystkich przypadkach powoduje insulinooporność, a tym samym wtórną cukrzycę typu II, która jest trudna do opanowania za pomocą insuliny. Prowadzi to do zwiększonego apetytu i w konsekwencji do dalszego przyrostu masy ciała.
Objawem tej choroby jest produkowanie zbyt małej ilości hormonów tarczycy. Są one odpowiedzialne za funkcjonowanie komórek, a tym samym za metabolizm kota. Z powodu brakujących hormonów komórki pracują zbyt wolno i nie zużywają tyle energii. Chory kot staje się ospały i mniej się rusza. Niedoczynność tarczycy jest niezwykle rzadka u kotów.
Oprócz chorób hormonalnych istnieją inne choroby, które pośrednio mogą prowadzić do przyrostu masy ciała poprzez silnie obniżoną aktywność ruchową. Niestety, nadwaga sprzyja tym chorobom, dlatego ma się przy nich do czynienia z błędnym kołem. Na przykład problemy z układem krążenia i choroby układu oddechowego prowadzą do zmęczenia i słabej wydajności.
Jeśli kot ma historię choroby zwyrodnieniowej stawów lub artretyzmu, nie będzie chciał się zbytnio ruszać z powodu bólu. Często, niestety, opiekunowie nie zauważają, że kot ma problemy ze stawami.
Niektóre choroby wymagają leków, które prowadzą do zwiększenia apetytu, a tym samym do przyrostu masy ciała jako skutek uboczny. Są to między innymi leki przeciwpadaczkowe, glikokortykoidy i progestageny (leki tłumiące czynność gruczołu krokowego).
Nadwagę należy traktować jako chorobę, która nieuchronnie prowadzi do kolejnych chorób. Koty z nadwagą mają krótszą przewidywaną długość życia niż koty o normalnej wadze tej samej rasy z powodu wtórnych chorób i schorzeń.
Otyłość jest jednym z największych czynników ryzyka wystąpienia cukrzycy u kotów. Jest to cukrzyca typu II spowodowana insulinoopornością. Organizm nadal produkuje wystarczającą ilość insuliny, ale nie ma ona już żadnego wpływu na metabolizm.
Koty chore na cukrzycę często mają apetyt, a jednocześnie są zmęczone i ospałe. To dodatkowo sprzyja przybieraniu na wadze. Ścisła dieta i utrata wagi może poprawić lub wyeliminować cukrzycę typu II.
Zespół stłuszczenia wątroby występuje, gdy koty, a zwłaszcza koty z nadwagą, jedzą mało lub nie jedzą wcale. Następnie metabolizm mobilizuje (uwalnia) tłuszcze z zapasów tłuszczu.
Koty nie mogą jednak przekształcać tych tłuszczów w energię i są one magazynowane w komórkach wątroby. Wątroba nie może już normalnie funkcjonować i dochodzi do niewydolności wątroby.
Kot z nadwagą, który prawie nie je lub nie je wcale od kilku dni, musi koniecznie zostać zabrany na kontrolę weterynaryjną. W przypadku wystąpienia lipidozy wątrobowej ma się do czynienia ze stanem zagrożenia życia kota, który wymaga intensywnej opieki medycznej.
Nadwaga prowadzi do często niedocenianych problemów mięśniowo-szkieletowych u kotów.
U dorosłych kotów z nadwagą zwiększona masa ciała prowadzi do nadmiernej eksploatacji stawów i więzadeł. Możliwe konsekwencje to zapalenie stawów i choroba zwyrodnieniowa stawów, szczególnie w stawach łokciowych i biodrowych.
W przypadku bólu stawów koty częściej wykazują zmniejszoną aktywność fizyczną i dłuższe okresy odpoczynku. Z kolei opiekun rzadko widzi wyraźną kulawiznę lub oznaki bólu, dlatego też choroby stawów są często przeoczane.
Jeśli kot ma nadwagę, jego organizm wytwarza więcej mediatorów zapalnych, które z kolei mogą przyczynić się do postępu zapalenia stawów. Konsekwencją bólu stawów jest zmniejszona chęć do ruchu, a tym samym, ze względu na mniejsze zużycie energii, dalszy przyrost masy ciała.
Wiele kotów z nadwagą ma problemy również ze skórą. Jeśli kot ma nadwagę, jego mobilność jest znacznie ograniczona, dlatego też może nie być w stanie odpowiednio wykonywać swojej rutynowej pielęgnacji sierści i ciała. Powoduje to wzmożone występowanie łupieżu na całym ciele oraz często zanieczyszczenia kałowe.
Brak higieny może prowadzić do kociego trądziku, wypadania sierści i stanów zapalnych skóry. Ponadto, ciężka otyłość z prawie całkowitym brakiem ruchu często prowadzi do martwicy uciskowej (obszary skóry, które są obumarłe i silnie zaognione z powodu nadmiernego ucisku).
Kot z nadwagą mniej się rusza, mniej pije i rzadziej chodzi do kuwety. W wyniku tego mocz dłużej zalega w pęcherzu i staje się bardziej skoncentrowany.
Kryształy moczu mogą się łatwiej tworzyć, a ryzyko powstawania kamieni moczowych znacznie wzrasta. Kamienie moczowe prowadzą do przewlekłych infekcji pęcherza moczowego i mogą powodować ostrą niedrożność cewki moczowej, która jest przypadkiem wymagającym natychmiastowej interwencji weterynaryjnej.
Badania wykazują związek między otyłością u kotów a zwiększoną częstotliwością występowania biegunek i zaparć oraz większym prawdopodobieństwem wystąpienia nieswoistego zapalenia jelita (IBD) i zaburzeń worka analnego.
Choroby te nie są bezpośrednio wywoływane przez otyłość, ale są najczęściej spotykaną konsekwencją chorób wtórnych do otyłości. Na przykład brak ruchu może prowadzić do osłabienia perystaltyki jelit, a tym samym do zaparć.
Większa masa ciała kotów z nadwagą prowadzi do większego zapotrzebowania na tlen. Ponadto w jamie klatki piersiowej znajdują się złogi tłuszczowe. Ograniczona przestrzeń do oddychania i zwiększone zapotrzebowanie na tlen powodują problemy z oddychaniem i duszności. Koty mają słabą wytrzymałość i szybciej się męczą.
Kot nie chce się więc ruszać i poprzez mniejsze zużycie energii nadal przybiera na wadze.
Nadwaga u kotów ma wpływ na powstawanie lub progresję chorób serca. Wysokie ciśnienie krwi jest również jednym z negatywnych jej skutków.
U kota z nadwagą nadmiar energii jest magazynowany w postaci tłuszczu w całym organizmie. Tłuszcz ten odkłada się również infiltracyjnie (poprzez wnikanie do tkanek) w narządach takich jak serce czy wątroba.
Problem polega na tym, że złogi tłuszczu ograniczają zdolność serca do pracy. Dodatkowo serce musi zaopatrywać w krew większą masę ciała i pracować przy większym ciśnieniu w naczyniach. W dłuższej perspektywie wszystko to prowadzi do uszkodzenia serca i jego niewydolności.
Tkanka tłuszczowa magazynuje leki znieczulające, przez co konieczne jest użycie większej ich ilości. Jednocześnie upośledzony jest rozkład leków w wątrobie i ich wydalanie przez nerki. Wraz z często upośledzoną czynnością płuc i problemami sercowo-naczyniowymi, kot z nadwagą jest więc uważany za pacjenta wysokiego ryzyka.
Zmniejszony przepływ krwi w tkankach ciała zwiększa również ryzyko zakażeń ran i problemów z gojeniem się ran po operacji.
Jeśli kot ma nadwagę, ma także obniżony system odpornościowy. Jest więc bardziej podatny na infekcje i inne choroby. Ponadto zwierzęta o zbyt dużej masie ciała są często bardziej wrażliwe na ciepło.
Zbyt duża masa ciała upośledza także zdolność do rozmnażania. Ciąża u kotek z nadwagą jest znacznie bardziej ryzykowna, a zwężenie kanału rodnego spowodowane odkładaniem się tkanki tłuszczowej utrudnia poród.
Choroby nowotworowe występują znacznie częściej u kotów z nadwagą. Wydaje się, że istnieje związek między otyłością a gruczolakorakami, chłoniakami lub rakami płaskonabłonkowymi.
Podczas studiów weterynaryjnych i doktoranckich na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium miała okazję poznać wiele różnych dziedzin medycyny weterynaryjnej. Od 2011 r. prowadzi praktykę jako lekarka weterynarii, zajmując się różnymi zwierzętami i ich chorobami. Jej pasją jest pomaganie pacjentom w możliwie najlepszy sposób i dbanie o ich dobre samopoczucie. Lubi też dzielić się swoją wiedzą jako lekarka weterynarii oraz wieloletnia opiekunka psów i psi trener sportowy jako autorka artykułów.
Czy istnieje piękniejszy odgłos niż mruczenie kota? Dla jego oddanego opiekuna zapewne nie. Koty mruczą, kiedy czują się dobrze – i to uczucie przenoszą również na swojego człowieka. Jednak koty mruczą także z innych powodów, na przykład, kiedy coś je boli lub odczuwają stres. Dlaczego koty mruczą i w jaki sposób produkują ten ciągły, motoryczny dźwięk?
