© Ian / stock.adobe.com
Nadwaga jest częstą przyczyną cukrzycy u kotów.
Nie tylko ludzie, ale również koty mogą zachorować na cukrzycę. Wyjaśniamy, jak rozpoznać objawy cukrzycy u kota, jakie postacie tej dolegliwości występują i jakie możliwości leczenia są dostępne.
Cukrzyca jest prawdopodobnie najczęstszą hormonalną chorobą metaboliczną u kotów, przy czym Diabetes mellitus (cukrzycę) obserwuje się znacznie częściej niż Diabetes insipidus (moczówkę prostą), która objawia się zwiększoną potrzebą oddawania moczu i szczególnie często dotyka koty w zaawansowanym wieku.
Aby lepiej zrozumieć tę złożoną dolegliwość, warto przyjrzeć się obu jej formom osobno.
Insulina (anaboliczny hormon peptydowy) produkowany jest w tak zwanej części wewnątrzwydalniczej (endokrynnej) trzustki. Odpowiedzialne za ten proces komórki ß (wysepki Langerhansa) zwiększają produkcję insuliny w odpowiedzi na podwyższony poziom glukozy we krwi. Hormon ten dostaje się następnie do krwiobiegu i prowadzi do wzmożonego wychwytu cukru z komórek różnych narządów (np. wątroby, mięśni, mózgu).
Zwłaszcza komórki wątroby mogą w dalszej kolejności przekształcić ten cukier w skrobię (glikogen), który jest magazynowany w postaci rezerwy węglowodanowej i w razie niedoboru cukru w organizmie może zostać ponownie przekształcony w cukier.
Diabetes mellitus występuje u kotów najczęściej. Rozwija się w wyniku wzrostu poziomu cukru na skutek niedoboru insuliny.
Gdy tylko poziom cukru we krwi przekroczy pewną wartość progową, zahamowane zostaje jego wytwarzanie (glukogeneza) oraz rozkład glikogenu do glukozy (glikogenoliza).
Przyczyny mogące prowadzić do niedoboru insuliny:
Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, ang. antidiuretic hormone – ADH) wytwarzany jest przez podwzgórze (część międzymózgowia). Kontroluje on odzyskiwanie wody z moczu pierwotnego, stąd też jego ważna funkcja w bilansie wodnym w organizmie kota.
Jeśli uwalniana jest duża ilość wazopresyny, wiąże się ona z odpowiednimi receptorami w nerkach, co powoduje większe odzyskiwanie wody, dzięki czemu objętość wydalanego moczu jest mniejsza. Jeśli natomiast mniejsza ilość wazopresyny wiąże się z receptorami, ponownie wchłaniana jest mniejsza ilość wody, a kot wydala więcej moczu.
U kotów cierpiących na moczówkę prostą występuje zazwyczaj zwiększona potrzeba oddawania moczu, która wynika albo z niewystarczającego wytwarzania wazopresyny w mózgu albo zaburzenia reakcji nerek na jej działanie.
Może to być spowodowane chorobami wrodzonymi, takimi jak wady rozwojowe mózgu lub nerek oraz schorzeniami nabytymi, np. urazami czy zatruciami. W zależności od przyczyny, Diabetes insipidus dzielimy na kolejne dwa podtypy:
Cukrzyca u kotów objawia się w następujący sposób:
Szczególnie ciężką postacią tej choroby jest kwasica ketonowa (ang. diabetic ketoacidosis – DKA). Jeśli cukrzyca u kota zostanie rozpoznana zbyt późno lub pozostanie niezdiagnozowana, może prowadzić do braku energii u kota, wynikającej ze zmniejszonego wchłaniania cukru do komórek, co z kolei sprzyja powstawaniu ciał ketonowych z rezerw tłuszczu. Nadmierny wzrost stężenia ciał ketonowych wywołuje ketozę, która prowadzi do zwiększonej kwasowości krwi (kwasicy). Oprócz poważnego osłabienia i wymiotów, stan ten może stanowić zagrożenie dla życia kota.
© Byelikova Oksana / stock.adobe.com
Jeśli Twój kot nagle zaczyna pić dużo więcej i częściej oddaje mocz, może to świadczyć o cukrzycy. W takim przypadku niezbędna jest konsultacja z lekarzem weterynarii, który na podstawie wywiadu z opiekunem zwierzęcia i badania ogólnego może potwierdzić swoje wstępne podejrzenia.
Do dyspozycji ma także różne środki diagnostyczne.
Badanie krwi pozwala zbadać poziom glukozy we krwi. Ponieważ jednak może on ulegać znacznym wahaniom z powodu stresu oraz spożytego przed badaniem posiłku, można dodatkowo przeanalizować tak zwaną fruktozaminę.
Pozwala ona na ocenę poziomu cukru we krwi w okresie ostatnich trzech tygodni. Ponadto, badanie krwi umożliwia pomiar parametrów właściwych dla różnych narządów, dzięki czemu lekarz weterynarii może ocenić ich kondycję oraz na przykład wykluczyć zapalenie trzustki.
Zwiększoną zawartość cukru lub ciał ketonowych można wykryć również w moczu. Można także określić jego ciężar właściwy, który w przypadku cukrzycy jest zazwyczaj podwyższony.
Badanie hormonu antydiuretycznego pomaga wykluczyć moczówkę prostą. Po podaniu syntetycznej wazopresyny mierzy się objętość moczu. Jeśli kot oddaje go z mniejszą częstotliwością, wówczas jest to pewna oznaka moczówki prostej.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby, zwierzę będzie wymagało podawania innej ilości i formy insuliny (krótko działająca, o pośrednim czasie działania, długo działająca). Dawkę podawanego leku regularnie dostosowuje się na podstawie pomiarów stężenia glukozy we krwi. W wielu przypadkach insulinę podaje się we wstrzyknięciach podskórnych do końca życia kota.
Dodatkowo zaleca się zmianę diety, zastępując niskiej jakości węglowodany i tłuszcze karmą bogatą w błonnik. W celu zmniejszenia masy ciała, warto zachęcać kota do regularnego ruchu.
Uwaga: Odpowiednia dietetyczna karma może wspierać naturalne funkcje obronne organizmu Twojego kota, ale nie wyleczy ani nie zapobiegnie powstaniu samej dolegliwości. Żywienie kota należy zawsze skonsultować z lekarzem weterynarii. Specjalistyczne karmy znajdziesz w sklepie internetowym zooplus.
Postać ośrodkowa wymaga podawania syntetycznej wazopresyny, a postać nerkowa leczenia choroby podstawowej.
Ponieważ cukrzyca u kotów jest bardzo złożoną dolegliwością i może mieć różny przebieg, rokowania także mogą się różnić.
Jakość życia zwierzaków cierpiących na Diabetes mellitus jest znaczenie wyższa, pod warunkiem oczywiście, że insulina jest podawana w odpowiedni sposób. Również moczówkę prostą można z reguły dobrze kontrolować, podając wazopresynę. Rokowania w przypadku moczówki prostej nerkowej zależą natomiast od postępów w leczeniu choroby podstawowej.
Ponieważ nadwaga jest jedną z najczęstszych przyczyn cukrzycy u kotów, należy zadbać o zbilansowane żywienie i odpowiednią dawkę ruchu. Dobry ogólny stan zdrowia wzmacnia układ odpornościowy i zapobiega chorobom zakaźnym oraz innych chorobom podstawowym.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
Czy istnieje piękniejszy odgłos niż mruczenie kota? Dla jego oddanego opiekuna zapewne nie. Koty mruczą, kiedy czują się dobrze – i to uczucie przenoszą również na swojego człowieka. Jednak koty mruczą także z innych powodów, na przykład, kiedy coś je boli lub odczuwają stres. Dlaczego koty mruczą i w jaki sposób produkują ten ciągły, motoryczny dźwięk?
