© Dr Ajay Kumar Singh / stock.adobe.com
Serwal przemierza Park Narodowy Masai Mara w Kenii.
Serwal to afrykański kot drapieżny o żółtawej, cętkowanej sierści. Serwale trzymane bywają również jako egzotyczne zwierzęta domowe lub wykorzystywane do hodowli kotów Savannah – krzyżówki dzikich kotów z kotami domowymi. Niemniej jednak serwal to dzikie zwierzę i bycie częścią ludzkiego gospodarstwa domowego nie leży w jego naturze.
Serwal (właściwie: Leptailurus serval) rozmiarem przypomina rysia i należy do grupy kotów drapieżnych. Jego nazwa prawdopodobnie pochodzi od portugalskiej nazwy rysia brzmiącej „lobo-cerval”.
W porównaniu do innych dzikich kotów, nie jest zbyt rosły. Samce dorastają do jednego metra długości i 62 centymetrów wysokości i ważą nie więcej niż 13 kilogramów. Samice są nieco mniejsze i lżejsze.
Spośród wszystkich kotów serwal ma najdłuższe nogi w stosunku do ciała, a jego ogon jest relatywnie krótki.
Szczególnie rzuca się w oczy jego niewielka głowa z osadzonymi na niej dużymi uszami, przypominającymi uszy nietoperza, które odpowiadają za doskonały słuch tego drapieżnego kota.
Sierść serwala ma kolor piaskowy lub ochrowy i ozdobiona jest czarnymi plamkami.
Pomiędzy poszczególnymi osobnikami istnieją wyraźne różnice w ich ułożeniu: Niektóre z nich mają małe cętki, inne dużo większe. U niektórych serwali cętki zlewają się ze sobą i z daleka wyglądają jak paski.
Na wyżynnych terenach Afryki Wschodniej występują także jednolicie czarne egzemplarze.
© Mike / stock.adobe.com
Serwale to samotnicy, których można spotkać w parach tylko w okresie rozrodczym. Po trwającej do 74 dni ciąży, samice rodzą zazwyczaj dwoje kociąt. Noworodki ważą około 250 gramów i są ślepe.
Z kocią mamą żyją do pierwszego roku życia, po czym opuszczają jej terytorium.
Podobnie jak inne gatunki kotów, serwale oznaczają swój rewir za pomocą specjalnych śladów zapachowych – samiec może oznaczać swoje terytorium nawet czterdzieści razy.
Nawet w niewoli koty te zachowują swój „dziki” charakter. Nie dają się oswoić i przez całe życie pozostają powściągliwe w stosunku do człowieka. Są zdecydowanie bardziej agresywne niż koty domowe i mogą stać się niebezpieczne.
Bardziej przychylne człowiekowi są tylko te zwierzęta, które były przez niego wychowywane od najmłodszych lat.
Domem serwala są sawanny w Afryce, gdzie wybiera tereny położone w sąsiedztwie zbiorników wodnych, które porastają wysokie trawy i trzciny. Tam poluje na małe zwierzęta, ptaki i ryby.
Jego terytorium może rozciągać się na odległość 12 kilometrów kwadratowych. Chociaż nie należy do gatunków zagrożonych, życie serwala utrudniają systematycznie zmniejszające się naturalne siedliska. Serwal zniknął na przykład z krajobrazu Afryki Północnej, podczas gdy kiedyś był szeroko rozpowszechniony na całym kontynencie.
Trzymane w niewoli zwierzęta mogą żyć nawet 20 lat, w naturze zazwyczaj nie dożywają takiego wieku.
Serwal jest aktywny o zmierzchu, kiedy to nadchodzi czas na polowanie na gryzonie, zające, małe antylopy i ptaki. W jego menu znajdują się także węże, żaby i ryby.
Podczas polowania w wysokiej trawie, bardzo przydają mu się długie nogi i doskonały słuch. Zabija swoją ofiarę skacząc na nią i chwytając ją przednimi łapami. Serwale są świetnymi skoczkami – potrafią skakać na wysokość 4 metrów w górę, dzięki czemu schwytanie ptaka w locie nie stanowi dla nich żadnego problemu.
Młode serwale przed zjedzeniem swojej ofiary lubią się z nią chwilę pobawić – to zachowanie przejawiają także koty domowe.
W Polsce serwale należą do nielicznych gatunków dzikich zwierząt, których trzymanie w domu nie wymaga uzyskania zezwolenia. Fakt ich posiadania należy jednak zgłosić do urzędu miasta lub starostwa. Inaczej jest w przypadku hodowli, które podlegają obowiązkowi rejestracji.
Cena oferowanych na amerykańskich stronach internetowych serwali waha się od 4.000 do 5.000 dolarów.
Jednak nawet jeśli podobają Ci się te cętkowane koty i możesz sobie pozwolić na zakup jednego z nich oraz dysponujesz odpowiednio dużą przestrzenią, gdzie można zorganizować im wybieg, pamiętaj, że serwale to dzikie zwierzęta i nie powinny być trzymane w niewoli.
Zapewnienie serwalowi warunków odpowiednich dla gatunku w prywatnym gospodarstwie domowym jest po prostu niemożliwe. Ponadto, zwierzęta te – pomimo swoich stosunkowo niewielkich rozmiarów – mogą stać się niebezpieczne i poważnie zranić dzieci czy inne zwierzęta domowe.
Zdarza się również, że będące przedmiotem nieprzemyślanych zakupów serwale trafiają do schronisk dla zwierząt, ponieważ ich utrzymanie przerosło możliwości ich nabywców.
© Leca Isabelle / stock.adobe.com
Wiele osób uważa egzotyczne koty drapieżne za fascynujące i marzy o posiadaniu tygrysa miniaturki.
Hodowla kotów hybrydowych miała na celu zaspokojenie coraz większego zainteresowania takimi zwierzętami. W ten sposób powstały koty bengalskie oraz Savannah – krzyżówka serwala i kota domowego.
W wielu krajach trzymanie potomstwa pochodzącego ze skrzyżowania serwala z kotem domowym wymaga zezwolenia.
Hodowla kotów rasy Savannah jest problematyczna. Chociaż ich kojarzenie jest możliwe, serwale i udomowione koty nie są dla siebie stworzone. Podczas krycia, większych rozmiarów serwal może poważnie zranić znacznie mniejszą od niego kotkę domową.
Poza tym, ciąża u „normalnych” kotek trwa 63 dni, u serwali natomiast 10 dni dłużej. Tak więc w wyniku skojarzenia serwala z kotem domowym, kocięta mogą urodzić się niedojrzałe i często potrzebują pomocy człowieka.
Jeśli natomiast kotka serwala po pokryciu przez kota domowego urodzi kocięta hybrydowe, istnieje ryzyko, że odrzuci je, stwierdzając, że się zbyt małe. W końcu zdrowe kocięta serwala ważą po urodzeniu około 250 gramów, a przeciętne kocięta zaledwie od 90 do 110 gramów.
Na marginesie: Samce urodzone w wyniku krzyżówki pozostają bezpłodne przez trzy pokolenia.
Nie należy kupować serwala czy kota Savannah wyłącznie ze względu na ich nietuzinkowy wygląd.
Domem serwali są dzikie tereny Afryki i tylko tam mogą żyć w zgodzie ze swoją naturą. Należy również pamiętać, że dzikie zwierzęta są często wyłapywane i sprzedawane nielegalnie, dlatego nie powinno się przyczyniać do takich przestępczych działań.
Wspieranie hodowli kotów hybrydowych też nie jest najlepszym pomysłem, ponieważ wiąże się ona z cierpieniem zwierząt. Zamiast tego lepiej zainteresować się zwykłymi kotami domowymi, które nierzadko wyglądem przypominają swoich dzikich krewnych i nie odbiegają od nich urodą.
Dziennikarka, której największą pasją są zwierzęta. Już podczas studiów badała relacje między ludźmi a psami. Kilka lat temu adoptowała kocurka z monachijskiego schroniska dla zwierząt. Elvis stał się dla niej inspiracją do założenia bloga o kotach „Lieblingskatze” (niem. ulubiony kot), a także do zajęcia się zwierzętami w pracy dziennikarskiej. Poprzez swoje artykuły chciałaby pomóc ludziom lepiej zrozumieć ich pupili.
