© Manok / stock.adobe.com
Karakal na pniu drzewa w Namibii.
Karakal zamieszkuje suche regiony Azji i Afryki. Ze swoimi czarnymi kępkami sierści na uszach przypomina rysia i z tego względu nazywany jest również rysiem pustynnym. Karakal bywa trzymany jako egzotyczne zwierzę domowe, chociaż jest to zupełnie wbrew jego naturze.
Karakal należy do rodziny kotowatych. Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznym czarnym kępkom sierści porastającym czubki uszu – „karakulak“ oznacza bowiem w języku tureckim „czarne ucho” lub „czarnouchy”. Czarne są również grzbiety uszu.
Umaszczenie zależy od obszaru, który zamieszkuje i może być piaskowe lub ochrowe w bardziej suchych regionach oraz ceglastoczerwone w rejonach o większej ilości opadów. Brzuch jest zawsze nieco jaśniejszy i pokrywa go jasny cętkowany wzór. Na jego pysku widoczne są czarno-białe znaczenia.
Przy długości tułowia wynoszącej około 65 centymetrów i wysokości w kłębie 45 centymetrów, karakala zaliczamy do średniej wielkości kotów. Jego całkowita długość może wynosić nawet metr, ponieważ ogon ma długość około 30 centymetrów. Samce ważą od 13 do 18 kilogramów. Samice są nieco mniejsze i lżejsze.
Podobnie jak w przypadku rysia, również karakal ma tylne kończyny dłuższe niż przednie, co umożliwia mu wyskoczenie na wysokość trzech metrów z pozycji stojącej. Dzięki swojej niezwykłej sile skoku, karakal jest w stanie łapać ptaki w locie.
Przez długi czas zakładano, że karakal (Caracal Caracal) i ryś (Lynx) są ze sobą blisko spokrewnione. Przedstawiciele obu gatunków należą do rodziny kotów (Felidae), ich uszy porastają kępki włosów, mają podobną posturę i wielkość. Ze względu na uderzające podobieństwo do rysia, karakal nazywany jest także rysiem pustynnym.
Koty nie są jednak identyczne: Na przykład kępki sierści na uszach karakala są dłuższe niż u rysia. W przeciwieństwie do rysia, karakal nie mają także bokobrodów i bujnego ogona, a ostatnie badania genetyczne wykazały, że najbliższym krewnym karakala jest złotokot afrykański (Caracal aurata).
© farbkombinat / stock.adobe.com
Karakale zamieszkują tereny półpustynne, stepy i suche sawanny.
Ich siedliska rozciągają się od Półwyspu Arabskiego po Azję – są to między innymi Izrael, Turcja, Jordania, Syria, Kuwejt, Irak i Iran, Pakistan, Turkmenistan i Indie. Spotkamy je również w Afryce Północnej, Środkowej i Południowej.
Zwierzęta te nie zostały wpisane na czerwoną listę gatunków zagrożonych wyginięciem, jednak na niektórych obszarach Azji są bardzo rzadko spotykane, ponieważ ich siedliska coraz bardziej się kurczą. Większe populacje można znaleźć w Prowincji Przylądkowej Republiki Południowej Afryki.
Z wyjątkiem okresu rozrodczego, koty te są samotnikami. Mają swoje terytoria, silnie zróżnicowane pod względem wielkości: Mogą rozciągać się na odległość 5 do 200 kilometrów kwadratowych.
Ich rewiry mogą się częściowo pokrywać. Aby uniknąć niepożądanych spotkań z innymi przedstawicielami gatunku, koty te znaczą teren moczem i innymi wydzielinami. Są to sygnały zapachowe – niezauważalne dla człowieka, a zawierające ważne informacje, na przykład o stanie zdrowia kota lub gotowości samic do krycia.
Tak jak wszystkie inne koty, karakale porozumiewają się nie tylko za pomocą sygnałów zapachowych, ale również dźwięków – miauczenia, mruczenia czy syczenia.
Samice rodzą zazwyczaj od jednego do trzech kociąt w miocie, a okres rozrodczy zależy od panującego na danym obszarze klimatu. Samice karakala wydają na świat młode zawsze w takiej porze roku, kiedy dostępnych jest najwięcej potencjalnych ofiar. Ułatwia im to znalezienie pożywienia dla swojego potomstwa.
Ciąża trwa około 80 dni. Na miejsce porodu kotka wybiera sobie spokojne miejsce, na przykład jaskinię w skale.
Kocięta przychodzą na świat ślepe i zupełnie bezbronne. Ważą wówczas niespełna 250 gramów. Po około dziesięciu dniach otwierają oczy po raz pierwszy, a w wieku czterech tygodni wyrastają im pierwsze zęby mleczne i wówczas mogą już jeść stały pokarm zdobyty przez ich kocią mamę.
Pierwsze próby polowania młode koty podejmują w wieku około sześciu, siedmiu miesięcy. Na początku są jeszcze niezdarne, ale z czasem nabierają wprawy.
Po ukończeniu pierwszego roku życia opuszczają matkę w poszukiwaniu własnych terytoriów łowieckich. Dorosłość osiągają w wieku dwóch lat.
Trzymane w niewoli karakale mogą żyć nawet 16 lat.
Tak jak wszystkie koty, karakale są mięsożercami i tylko okazjonalnie sięgają po inny pokarm. W zasadzie nie piją wody, a swoje zapotrzebowanie na płyny pokrywają w przeważającej mierze wraz ze spożywanym pożywieniem.
Polują zazwyczaj w nocy, po cichu zakradając się do ofiary i zaskakując ją błyskawicznym atakiem.
Koty te żywią się między innymi myszami, ptakami, antylopami, zającami i góralkowcami. Swoje ofiary zabijają jednym mocnym ugryzieniem w kark lub gardło.
W menu karakali znajdują się również zwierzęta domowe takie jak kozy i dlatego w Prowincji Przylądkowej Republiki Południowej Afryki są obiektem polowań jej mieszkańców.
© mophoto / stock.adobe.com
Aż do XX wieku w Indiach i Iranie trzymano karakale w domach, aby polowały na zające i inną drobną zwierzynę.
Dziś koty te stały się egzotycznymi zwierzętami domowymi i symbolem statusu społecznego. Jeśli chcesz kupić karakala, musisz przygotować się na wydatek rzędu 6.5000–9.000 euro.
Jednak nawet jeżeli oczarowały Cię te piękne zwierzęta i nie zniechęca Cię ich cena, musisz mieć świadomość, że w roli zwierzęcia domowego nie będą czuły się komfortowo. Karakale to dzikie koty i nie są stworzone do życia w niewoli. Nie jest możliwe trzymanie ich w sposób właściwy dla gatunku w warunkach domowych. Nawet największy wybieg nie zastąpi im możliwości swobodnego poruszania się po swoim terytorium na wolności. Pod opieką człowieka nie zaspokoją także swojego instynktu łowieckiego.
Ponadto, karakale bywają bardzo niebezpieczne. Ich ostre zęby i pazury mogą wyrządzić poważną krzywdę. Coraz częściej będące przedmiotem nieprzemyślanych zakupów dzikie koty trafiają do schronisk dla zwierząt, ponieważ ich utrzymanie przerosło ich opiekunów.
W wielu krajach trzymanie dzikich kotów i ich hybryd jest zabronione lub obwarowane surowymi obostrzeniami.
Aby zaspokoić rosnący popyt na koty egzotyczne w małym formacie, powstaje coraz więcej ras hybrydowych, wśród których najbardziej znane to kot bengalski i savannah.
W wyniku skrzyżowania kota domowego i karakala powstał natomiast caracat. Jego hodowla jest jednak niezwykle problematyczna: Jako że samiec karakala jest znacznie większy i silniejszy, domowa kotka może doznać poważnych obrażeń podczas krycia.
Różny czas trwania ciąży w przypadku kotów domowych (63 dni) i karakali (80 dni) może prowadzić do problemów zdrowotnych i zaburzeń rozwojowych u kociąt.
Kolejnym problemem jest dziki charakter hybryd dużych kotów, które mogą stać się zagrożeniem dla samych opiekunów.
Dlatego ze względów etycznych nie należy kupować ani karakala ani caracata. Zamiast tego lepiej rozejrzyj się za „zwykłym” kotem domowym lub rasowym kotem ze schroniska. Wiedział o tym już włoski artysta Leonardo Da Vinci, który słusznie zauważył, że „Nawet najmniejszy kot jest arcydziełem natury”.
| Cechy szczególne: | Karakal to drapieżny kot, który za sprawą swoich czarnych kępek sierści na uszach z wyglądu przypomina rysia i stąd zwany jest również rysiem pustynnym. Chociaż bywa trzymany w niewoli, jego miejsce jest na wolności. |
| Charakter: | samotnik, terytorialny, aktywny |
| Wielkość: | 60–100 cm (koty na ogół są większe), 45 cm w kłębie (koty i kotki) |
| Waga: | 13–18 kg (koty), 8–16 kg (kotki) |
| Kolor oczu: | żółtobrązowy |
| Umaszczenie: | w zależności od obszaru występowania: Piaskowe, ochrowe, ceglastoczerwone |
| Sierść: | krótka |
| Pielęgnacja sierści: | niewymagająca |
| Długość życia: | 16 do 19 lat |
| Typowe choroby: | w niewoli przejawia tendencję do nadwagi |
| Cena: | 6500–9000 euro (w wielu krajach obowiązują obostrzenia) |
| Pochodzenie: | Azja i Afryka (dżungle, sawanny, obszary leśne, pustynie) |
Dziennikarka, której największą pasją są zwierzęta. Już podczas studiów badała relacje między ludźmi a psami. Kilka lat temu adoptowała kocurka z monachijskiego schroniska dla zwierząt. Elvis stał się dla niej inspiracją do założenia bloga o kotach „Lieblingskatze” (niem. ulubiony kot), a także do zajęcia się zwierzętami w pracy dziennikarskiej. Poprzez swoje artykuły chciałaby pomóc ludziom lepiej zrozumieć ich pupili.
