© hedgehog94 / stock.adobe.com
Szczepienia podawane są koniom z reguły domięśniowo w szyję.
W medycynie weterynaryjnej szczepionki (wakcyny) odgrywają bardzo ważną rolę – chronią zwierzęta domowe oraz gospodarskie, w tym konie, przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje na temat szczepienia koni i dowiesz się jakie szczepionki podać swojemu podopiecznemu.
Szczepienia koni są dla lekarzy weterynarii najważniejszym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym i ich rozprzestrzenianiu się wśród zwierząt. Chodzi zatem nie tylko o profilaktyczną ochronę pojedynczego zwierzęcia, ale również całych stad.
Ogólnie rzecz ujmując, szczepionki działają poprzez budowanie odporności czynnej lub biernej:
Uodpornienie czynne rozwija się w wyniku podania koniowi przez lekarza weterynarii martwego lub żywego antygenu, w celu wywołania odpowiedzi immunologicznej (wytworzenia przeciwciał).
W przypadku uodpornienia biernego lekarz weterynarii podaje zwierzęciu gotowe przeciwciała (np. antytoksyny lub immunoglobuliny), skierowane przeciwko danemu patogenowi. Metoda ta pozwala na bardzo szybkie, natychmiastowe podniesienie odporności, ale jej wadą jest to, że układ odpornościowy nie rozwija długotrwałej ochrony.
Szczepienia zasadnicze, które obligatoryjnie należy podać zwierzęciu mogą różnić się w zależności od kraju i są ustalane przez ustawodawcę. O to przeciwko jakim chorobom i według jakiego schematu musisz zaszczepić swojego konia najlepiej zapytać lekarza weterynarii.
Terminem szczepień zasadniczych lekarze weterynarii określają wakcyny, które powinien otrzymać każdy koń i zaliczamy do nich szczepienia przeciwko grypie koni (EIV), herpeswirusom koni (EHV) i tężcowi.
Herpeswirusy koni (EHV) typu 1 i typu 4 (EHV-1 i EHV-4) należą do najważniejszych patogenów wśród koni. Podczas gdy u zainfekowanych wirusem EHV-1 klaczy może dojść do poronienia lub zaburzeń neurologicznych, zakażenie wirusem EHV-4 prowadzi zazwyczaj do problemów ze strony układu oddechowego.
Na rynku dostępne są różne szczepionki przeciwko herpeswirusowi koni. Szczepionki inaktywowane produkowane są dla ochrony przeciwko wirusowi EHV-1 i EHV-4, a szczepionki monowalentne, zawierające żywy patogen, skierowane są wyłącznie przeciwko wirusowi EHV-1.
Badania wykazały, że podawanie szczepionek zawierających żywego wirusa ma dużą skuteczność w budowaniu odporności stadnej. Aby ją osiągnąć, należy jednak zaszczepić wszystkie konie w stadzie i przestrzegać zasad higieny.
Grypa koni jest szeroko rozpowszechnioną chorobą wirusową u koni. Wirusy mogą różnić się od siebie właściwościami, dlatego lekarze weterynarii dokonują ich klasyfikacji. Obecnie najczęściej rozpoznawanym szczepem jest H3N8.
Szczepienia są najważniejszym środkiem w walce z grypą koni. Ponieważ wirusy mutują, szczepionki są również odpowiednio modyfikowane zgodnie z zaleceniami ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE).
W Polsce dopuszczone do obrotu preparaty to Equilis Resequin, Equilis Prequenza, Equilis PrequenzaTe, ProteqFlu i ProteqFlu – TE.
Tężec rozwija się w wyniku działania neurotoksyny tężcowej (tetanospazminy, TeNT), uwalnianej przez bakterie Clostridium tetani (laseczki tężca), które wolno żyjące znajdują się w środowisku na całym świecie.
Jeśli Twój koń nadepnie na gwóźdź, patogen może wniknąć do jego organizmu. Ta śmiertelna choroba zakaźna zazwyczaj prowadzi do porażenia skurczowego (spastycznego) mięśni.
Najlepszym sposobem na uchronienie konia przed zachorowaniem jest podanie mu szczepionki, która zapewnia długotrwałą odporność. Po szczepieniu podstawowym, termin podania kolejnej dawki zależy od zastosowanej szczepionki, ale na ogół wynosi od jednego do trzech lat.
Alternatywnie, zwierzęciu można podać surowicę, zawierającą dużą ilość swoistych przeciwciał, uzyskiwaną z krwi zwierząt poddanych wcześniej szczepieniu (immunizacji). Zapewnia ona natychmiastową ochronę, ale przed ponownym podaniem wymaga przeprowadzenia testu sprawdzającego czy nie wywołuje u zwierzęcia reakcji alergicznej.
Bez podstawowych szczepień zwierzę nie będzie optymalnie chronione przed wspomnianymi chorobami zakaźnymi. W przypadku koni, do jej zapewnienia niezbędne jest podanie zwierzęciu trzech szczepionek zasadniczych – przeciwko EIV, EHV oraz tężcowi.
Poniższy schemat szczepień ilustruje, w którym momencie należy podać szczepionkę źrebięciu:
| Wiek | Szczepienie |
| 6 miesęcy | EIV, EHV, tężec |
| 7 do 7,5 miesięcy | EIV, EHV, tężec |
| 12 do 14 miesięcy | EIV, EHV |
| 19 do 21 miesięcy | tężec |
Ważna wskazówka: Źrebięta, których matki nie zostały zaszczepione, które spożywają zbyt mało mleka matki, powinny zostać zaszczepione przeciwko EIV, EHV i tężcowi już w czwartym miesiącu życia. To samo dotyczy źrebiąt, które mają za niski poziom przeciwciał.
Szczepienia koni należy powtarzać zgodnie z poniższym schematem:
| Odstęp | Szczepienie |
| co 6 miesięcy | EHV |
| 7 do 7,5 miesięcy | EIV, EHV, tężec |
| co 2 do 3 lat | tężec |
W przypadku klaczy spodziewających się potomstwa, można zastosować również inny schemat. Żywą szczepionkę przeciwko EHV-1 można podać między czwartym i piątym miesiącem oraz dodatkowo w ósmym miesiącu ciąży.
Skojarzoną, inaktywowaną szczepionkę przeciwko wirusowi typu 1 i 4 można podać między piątym i siódmym oraz w dziewiątym miesiącu ciąży.
Przeciwko EIV źrebne klacze szczepione są pomiędzy czwartym i piątym oraz między dziewiątym i jedenastym miesiącem.
Obok już wspomnianych szczepionek, koniom można podać również nieobowiązkowe preparaty chroniące przed innymi chorobami, takimi jak: infekcje spowodowane przez rotawirusy, wirusowe zapalenie tętnic koni (EVA), dermatomykozy, zołzy, borelioza, wścieklizna i zakażenie wirusem zachodniego Nilu.
W kwestii szczepień najbardziej odpowiednich dla Twojego konia warto skonsultować się z lekarzem weterynarii.
Zanim szczepionka zostanie dopuszczona do obrotu, musi przejść różne etapy badań, podczas których laboratoria sprawdzają deklarowaną skuteczność i potencjalne skutki uboczne preparatu. Co do zasady, można założyć, że zatwierdzone do użytku szczepionki mają udowodnioną skuteczność i są bezpieczne.
Informacje o ewentualnych działaniach niepożądanych uzyskasz również u swojego lekarza weterynarii. Są one wymienione na ulotce dołączonej do preparatu według częstotliwości występowania.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
