© Jörg Hüttenhölscher / stock.adobe.com
Podstawą zdrowych kopyt jest ich prawidłowa i regularna pielęgnacja.
Kiedy koń nagle zaczyna kuleć, często stoi za tym ropne i bardzo bolesne zapalenie tworzywa kopytowego, potocznie zwane „ropą w kopycie”. W poniższym artykule przedstawiamy powody, objawy i sposoby leczenia tej dolegliwości oraz wskazówki zmniejszające ryzyko jej wystąpienia w przyszłości.
Za powstanie ropy w kopycie odpowiada stan zapalny w obrębie tworzywa kopytowego. W jego wyniku tworzy się ropa, która zazwyczaj nie może znaleźć ujścia przez twardą warstwę rogową kopyta.
Powstałe w ten sposób ciśnienie sprawia, że ropa w kopycie jest niezwykle bolesną dolegliwością, która, jeśli nie będzie odpowiednio leczona, może mieć bardzo przykre konsekwencje dla zwierzęcia. To samo dotyczy jej niewłaściwego leczenia.
Dlatego koń z taką przypadłością powinien zawsze trafić w ręce doświadczonego lekarza weterynarii lub kowala.
W większości przypadków właściciele koni najpierw zauważają, że koń kuleje i nietypowo odciąża jedno kopyto. Kulawizna często pojawia się nagle, rozwija się i pogarsza natomiast dosyć wolno. Aby odciążyć bolesną kończynę, koń dużo więcej czasu spędza w pozycji leżącej.
Dalsze objawy wskazujące na obecność ropy zauważymy dotykając chorego kopyta, którego temperatura jest zazwyczaj wyraźnie podwyższona w stosunku do pozostałych. Poza tym można wyczuć wyraźne pulsowanie przy pęcinie.
W przypadku szczególnie ciężkich lub zaawansowanych stanów zapalnych, dochodzi do obrzęku całej dolnej części kończyny. W rzadkich przypadkach może wystąpić również gorączka.
Jeśli koń jest podkuty, należy zdjąć podkowę – zwróćmy przy tym uwagę czy któryś z podkowiaków nie pachnie ropą. Będzie to pierwszy objaw wskazujący na jej obecność w kopycie.
Aby stwierdzić, czy rzeczywiście jest to ropa i gdzie dokładnie się umiejscowiła, kowal lub lekarz weterynarii przeprowadzi badanie za pomocą czułek kopytowych, którymi będzie uciskał różne obszary kopyta, w tym strzałkę i piętkę, sprawdzając ich wrażliwość na nacisk. Jeśli koń nagle zabierze kopyto, będzie jasne, w którym miejscu odczuwa ból.
W niektórych przypadkach niezbędne będzie wykonanie zdjęcia RTG kopyta. Dzięki temu można wykluczyć inne przyczyny kulawizny, takie jak złamanie czy pęknięcie kości. Dodatkowo, na zdjęciu lekarz weterynarii będzie w stanie zobaczyć rozległość stanu zapalnego i stwierdzić, czy dotknięta nim została również kość kopytowa.
Po znalezieniu miejsca, w którym zlokalizowała się ropa, należy jak najszybciej je naciąć, by pozwolić ropie wypłynąć i zmniejszyć ciśnienie w kopycie. Już po tym zabiegu koń zazwyczaj czuje się dużo lepiej.
Czasami wystarczy zestruganie podeszwy kopyta przez lekarza weterynarii lub kowala. Jeśli jednak ropień jest głębszy, konieczne będzie wycięcie w kopycie otworu w kształcie lejka, aby ropa mogła swobodnie odpłynąć.
Zabieg ten należy zawsze pozostawić specjaliście – nie próbujmy nigdy nacinać kopyta konia samodzielnie. Mogłoby to się skończyć jeszcze większym uszkodzeniem kopyta i zdecydowanie utrudnić leczenie.
Po wypłynięciu ropy dezynfekujemy pozostały po niej otwór i umieszczamy w nim sączek. Zabieg ten powtarzamy codziennie, do czasu aż otwór się zasklepi. Na tym etapie warto założyć opatrunek na kopyto, by uchronić je przed wniknięciem patogenów.
W takim przypadku należy zastosować wilgotny opatrunek na kopyto, który zmiękczy róg kopytowy tak, aby ropa mogła swobodnie wypłynąć.
Z domowych sposobów niektórzy polecają dodatkowo wyciskanie kapusty kiszonej na podeszwę i nałożenie na nią bandaża.
Zakładając opatrunek należy najpierw owinąć kopyto dużą ilością waty opatrunkowej i przymocować ją samoprzylepnym bandażem. Na górze wata powinna nieco wystawać ponad kopyto. Gruba warstwa taśmy zabezpieczy opatrunek przed zsunięciem podczas ruchu.
Oczywiście należy założyć go tak, by nie utrudniał krążenia krwi – jeśli palec wskazujący mieści się swobodnie pod bandażem przy pęcinie, oznacza to, że został założony prawidłowo. Teraz wystarczy dwa, trzy razy dziennie podlewać go wodą. Dzięki temu kopyto będzie wilgotne, a podeszwa i róg ulegną zmiękczeniu.
To, jak długo opatrunek będzie konieczny zależy od tego, kiedy ropień będzie gotowy do otwarcia. Najpóźniej po dwóch dniach należy go jednak zmienić.
Jak tylko róg odrośnie po wybraniu lub po otworzeniu ropnia, koń może wrócić do normalnych treningów. W zależności od wielkości i głębokości ropnia, może to potrwać od kilku dni do nawet kilku tygodni.
Zanim wdrożymy konia z powrotem do pracy, spytajmy lekarza weterynarii czy pełne obciążenie kończyny jest już możliwe.
© Ist der Abszess noch nicht reif, hilft ein Angussverband.
Jeśli właściwe leczenie zostanie wdrożone w odpowiednim momencie, szanse na powrót do pełnej sprawności są bardzo duże. Sytuacja komplikuje się, gdy ropa przebije się przez koronkę lub stan zapalny obejmie również kość kopytową. W takim przypadku leczenie jest zazwyczaj długotrwałe. Dotknięte tą dolegliwością zwierzęta muszą być nierzadko leczone stacjonarnie w klinice.
Jak już wspomnieliśmy, ropa w kopycie u konia powstaje w wyniku infekcji bakteryjnej. W normalnych warunkach róg kopytowy dobrze chroni kopyto przed patogenami. Jednak poniższe czynniki mogą sprzyjać wnikaniu bakterii do jego wnętrza:
Nie każdemu ropnemu zapaleniu tworzywa kopytowego można zapobiec, ale jeśli przestrzegamy poniższych środków profilaktycznych, znacznie zmniejszamy ryzyko jego wystąpienia.
Jeśli weźmiemy sobie do serca te wskazówki, istotnie zmniejszymy ryzyko ropnego zapalenia tworzywa kopytowego. Jeżeli jednak mimo tego dojdzie do stanu zapalnego, pamiętajmy, że szybkie działanie zaoszczędzi koniowi niepotrzebnego bólu i długotrwałego leczenia.
