© bmf-foto.de / stock.adobe.com
Ochwat to bolesna choroba końskich kopyt.
Twój koń nagle zaczął kuleć i odmawia ruchu naprzód? W takim razie zdecydowanie nadszedł najwyższy czas na konsultację z lekarzem weterynarii. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak rozpoznać ochwat u konia i jak go leczyć.
Ochwat to bolesna choroba dotykające końskich kopyt, należąca do najczęstszych przypadłości w ich obrębie.
Jeśli zostanie w porę rozpoznany i leczony, ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku dni. Może jednak mieć także chroniczny przebieg i towarzyszyć koniowi do końca życia.
Ochwat to jałowe, niezakaźne zapalenie tworzywa kopytowego (pododermatitis aseptica), w wyniku, którego dochodzi do obrzęku i zaburzenia krążenia krwi w kopycie.
Ponieważ podeszwa kopyta w dużej mierze otoczona jest stałymi strukturami (np. puszką kopytową), obrzęk nie ma możliwości rozprzestrzeniania się, co prowadzi do powstawania bólu o charakterze uciskowym i kulawizny. Ponadto, obrzęk powoduje opadanie i rotację kości kopytowej. W ciężkich przypadkach kość ulega częściowemu lub całkowitemu złamaniu i może przebić się przez podeszwę.
Choroba zazwyczaj postępuje etapami i najczęściej dotyka przednich kopyt, dużo rzadziej tylnych.
© C. Rupp / stock.adobe.com
Ochwat u konia może mieć postać prodromalną, ostrą i przewlekłą. W zależności od jego stadium, pojawiają się następujące objawy:
W stadium przewlekłym obraz kliniczny może ulec poprawie, ale może też się pogorszyć. W tym drugim przypadku u chorych koni pojawiają się powikłania, takie jak:
Jeśli koń wykazuje objawy ostrej postaci ochwatu, wskazane jest natychmiastowe leczenie. Lekarz weterynarii może zastosować następujące środki:
Przewlekły ochwat nie wymaga natychmiastowego leczenia, ale zaleca się wówczas regularną kontrolę stanu zdrowia zwierzęcia.
W zależności od stopnia nasilenia dolegliwości, konieczne może być specjalne podkucie konia lub założenie mu butów. Poza tym, w niektórych przypadkach niezbędne może okazać się operacyjne przecięcie ścięgna zginacza głębokiego palców, aby zapobiec odpadnięciu puszki kopytowej.
W trakcie leczenia pacjenci muszą mieć zapewnione miękkie podłoże (np. ściółkę) i niskowęglowodanową dietę. Aby zapobiec nawrotom ochwatu, należy ściśle kontrolować jadłospis zwierzęcia.
Rokowania w przypadku ochwatu zależą od jego stadium (ostre/przewlekłe). Podczas gdy ostra postać ochwatu zazwyczaj ustępuje w ciągu około dwunastu dni od rozpoczęcia leczenia, ochwat przewlekły może towarzyszyć koniowi przez całe życie. Rokowania pogarsza pojawienie się poważnych powikłań.
Istnieje wiele przyczyn ochwatu:
Jeśli w organizmie ginie duża liczba bakterii, wytwarzane są endotoksyny, które w przypadku dostania się do krwiobiegu mogą powodować zakrzepy krwi i reakcje zapalne w obrębie tworzywa kopytowego.
Taka masowa śmierć bakterii pojawia się szczególnie często w następstwie chorób zapalnych. Przyczyną może być także zatrzymanie błon płodowych w trakcie porodu. W takim przypadku mówimy o ochwacie poporodowym.
Do rozwoju ochwatu może prowadzić dieta bogata w węglowodany w postaci cukru, skrobi lub fruktanów w paszy.
Fruktany to węglowodany niestrukturalne obecne w różnych gatunkach roślin, takich jak życica trwała, która z kolei często występuje w sianie.
Spożyte węglowodany rozkładane są w jelitach, uwalniając kwas mlekowy, który powoduje zakwaszenie jelita grubego. Naturalnie w jelicie grubym występujące bakterie trawiące włókna surowe obumierają i uwalniają bardzo dużą ilość toksyn.
Ochwat może być także uwarunkowany hormonalnie. Do najczęstszych czynników wyzwalających go zaliczamy choroby, takie jak zespół Cushinga, zespół metaboliczny koni (EMS – equine metabolic syndrome) czy zaburzenia lipometaboliczne spowodowane niewłaściwym żywieniem.
Jeśli koń porusza się głównie po twardym podłożu lub w wyniku kontuzji silniej obciąża jedną stronę ciała, może to zaburzyć krążenie krwi w kopycie. Konie mogą także zachorować na ochwat w wyniku zbyt małej ilości ruchu.
Toksyny są szeroko rozpowszechnione w środowisku. Jeśli koń zje trujące rośliny (np. cis), środki owadobójcze lub pleśń wraz z pożywieniem, może rozwinąć się u niego ochwat. Ponadto, może dojść do zapalenia tworzywa kopytowego w wyniku dostania się toksyn do krwiobiegu w następstwie ukąszenia węża lub działania leków (np. kortyzonu).
Najlepszym sposobem zapobiegania tej dolegliwości jest unikanie powodujących go przyczyn. Dlatego należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniej profilaktyki:
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
