© benevolente / stock.adobe.com
Jeśli chcesz nauczyć się języka konia, musisz zwracać uwagę na jego ciało.
Niezależnie od tego, czy jest to pies, kot czy mysz: Każde zwierzę ma swój własny język. Za pomocą uszu, postawy i dźwięków czworonożni przyjaciele mówią nam, co dzieje się w ich wnętrzu. Konie również mają swój własny język. Chcesz lepiej zrozumieć język konia? Poniżej opisaliśmy najważniejsze sygnały wysyłane przez konia.
Jeśli chcesz zrozumieć język koni, najpierw skup się na wrażeniu ogólnym: Czy koń wydaje się spięty czy rozluźniony? Przyjrzyj się mu z daleka, a następnie zwróć uwagę na poszczególne partie jego ciała.
Uważaj – jeśli koń wydaje się spięty i kładzie uszy po sobie, oznacza to wyraźne ostrzeżenie. Jeśli jest to Twój własny koń, zastanów się, co może mu przeszkadzać. W przypadku nieznajomych koni powinieneś wykorzystać ten sygnał jako znak do zachowania odpowiedniej odległości. U zrelaksowanych lub czujnych koni uszy są postawione lub zwrócone w kierunku interesujących ich dźwięków.
Jeszcze silniejszym ostrzeżeniem niż położone po sobie uszy w języku końskim jest pokazywanie tylnej części ciała. Jeśli koń świadomie odwraca zad w Twoją stronę, to znaczy, że jest gotowy do kopnięcia. Stań w bezpiecznej odległości, poza zasięgiem zadnich nóg konia i przeanalizuj, co mogło spowodować, że koń tak się zachował. Być może przyczyną niebezpiecznych zachowań jest ból.
Koń, który podciąga górną wargę, wygląda, jakby szczerzył zęby w uśmiechu. Oznacza to jednak coś innego. W rzeczywistości takie ułożenie warg jest wykorzystywane do intensywnego wąchania, przez ekspertów nazywanego reakcją Flehmena. W ten sposób zwierzęta odbierają feromony przede wszystkim od osobników pokrewnych. Natomiast gdy ich dolna warga zwisa swobodnie lub gdy przeżuwają coś z przyjemnością, możemy być pewni, że są zrelaksowane.
Jeśli koń delikatnie szturcha cię głową, potraktuj to jako chęć zwrócenia na siebie uwagi. Być może właśnie chce zapytać czy masz w kieszeni smaczną marchewkę lub jabłko? Z drugiej strony, uniesienie głowy do góry jest raczej postawą obronną. W takiej sytuacji powinniśmy zachować czujność – koń może kopnąć lub wspiąć się na tylnych kończynach.
Koń grzebie kopytami z niecierpliwości, nie mogąc się czegoś doczekać. Jeśli natomiast ogier grzebie nogą w ziemi, jest to uważane za chęć zaimponowania klaczy. Na tym ruchu oparto również jedną z figur będących elementem szkolenia ujeżdżeniowego, tak zwany stęp hiszpański.
Rżenie pełni podobną funkcję u koni co miauczenie u kotów: Konie udomowione rżą częściej niż ich wolno żyjący krewni. Rżenie może oznaczać bardzo różne rzeczy w języku koni: Niektórzy czworonożni przyjaciele witają się delikatnym rżeniem, nierzadko również w ten sposób witają swojego opiekuna. Konie rżąc wysyłają sobie sygnały nawet na znaczne odległości: Klacze i ich źrebięta mogą się dzięki rżeniu szybciej odnaleźć. Konie, które są daleko, używają go, aby zwrócić na siebie uwagę innych koni.
Z kolei krzykliwe rżenie może zapowiadać atak, gdy dwa konkurujące ze sobą konie stoją naprzeciw siebie. Klacze, które czują się nękane przez ogiera, wyrażają to krzykliwym rżeniem. Dźwięk ten może być również oznaką strachu. Jeśli będziesz uważnie słuchać i obserwować, z czasem lepiej poznasz drobne niuanse w zachowaniu swojego konia.
© virgonira / stock.adobe.com
Końskie parskanie jest oznaką odprężenia – na przykład po smacznym posiłku koń parska dając do zrozumienia, że jest syty i zadowolony. Niektóre konie mają w zwyczaju parskać, gdy wracają na pastwisko po przejażdżce lub treningu, oznajmiając, że teraz nadszedł czas na relaks. W ten sposób jednocześnie sygnalizują swoim końskim kolegom, że u nich wszystko w porządku. Bardzo głośne parskanie lub parskanie w krótkich odstępach czasu świadczy o tym, że koń czuje się niepewnie lub chce zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo. W tym przypadku postawa ciała jest odpowiednio bardziej napięta.
Kiedy konie kwiczą, pokazują, że są skore do zabawy lub podekscytowane. Niektóre konie kwiczą, kiedy mają ochotę puścić się dzikim galopem, wierzgając i brykając. W każdym przypadku należy zachować ostrożność, ponieważ kwiczące konie mogą szybko ulec rozdrażnieniu.
Zaburzenia behawioralne u koni objawiają się głównie poprzez rytmicznie powtarzające się ruchy. Najbardziej rozpowszechnione są łykanie i tkanie.
Podczas łykania konie napinają dolne mięśnie szyi, wydając dźwięk przypominający ludzkie bekanie. Najbardziej powszechnym rodzajem tego nałogu jest łykanie z podparciem. Koń kładzie dolną szczękę na przedmiocie – na przykład na płocie – zgina szyję i w tej pozycji łyka. W przeciwieństwie do tego, przy łykaniu swobodnym koń najpierw ściąga głowę na klatkę piersiową, a następnie szarpnięciem wyrzuca ją do góry. Łykanie często wynika ze znudzenia, braku zajęć czy długotrwałego zamknięcia w boksie.
Konie tkające rozstawiają przednie kończyny i nieustannie przestępują z jednej nogi na drugą. Zachowanie to jest bardziej powszechne u koni pełnej krwi niż u koni zimnokrwistych. W większości przypadków jego przyczyną jest niewystarczająca ilość ruchu, stres psychiczny i zbyt mała ilość paszy objętościowej, takiej jak siano i słoma. Tkanie nie jest niebezpieczne dla zdrowia, ale świadczy o tym, że koń ma zbyt mało bodźców zewnętrznych. W przypadku koni przejawiających takie zachowanie bardzo pomocny okazuje się chów wolnowybiegowy.
Jeśli chcesz zostać „zaklinaczem koni”, musisz uzbroić się w cierpliwość – umiejętność zrozumienia tego, co koń ma na myśli nie przyjdzie z dnia na dzień. Spędzaj ze swoim podopiecznym jak najwięcej czasu, aby lepiej go poznać i zawsze staraj się spojrzeć na daną sytuację z szerszej perspektywy: Połączenie różnych sygnałów wysyłanych przez konia jest najpewniejszym sposobem na zrozumienie jego intencji i zamiarów.
