© Mari_art / stock.adobe.com
Lusitano bardzo często występuje w siwym umaszczeniu, ale rozpowszechnione są również gniade egzemplarze.
Koń luzytański (lusitano) to szlachetna rasa koni pochodząca z Portugalii. Jest bardzo blisko spokrewniony z koniem andaluzyjskim i uważany za mającego stalowe nerwy. Obecnie jest jednym z najbardziej wszechstronnych koni na świecie. Sprawdza się doskonale w wyższej szkole jazdy, jeździe w stylu westernowym, ujeżdżeniu czy rekreacji.
| W skrócie: | Sportowy koń iberyjski, niezwykle pojętny i zrównoważony, przywiązany do człowieka. |
| Wysokość w kłębie: | 155–165 cm |
| Umaszczenie: | wszystkie, głównie siwe i gniade |
| Typ: | koń gorącokrwisty |
| Chody: | pełne ekspresji, obszerne |
| Pochodzenie: | Portugalia |
| Przeznaczenie: | wszechstronne: Rekreacja, sport, hipoterapia, ujeżdżenie, skoki przez przeszkody, jazda w stylu westernowym, working equitation, zaprzęgi, wyższa szkoła jazdy |
Lusitano to wspaniałe, na wskroś szlachetne konie. Typowa dla tej rasy jest zwarta budowa z krótkim grzbietem.
Dorastając do około 155–165 centymetrów w kłębie, plasują się w środkowym segmencie pod względem wielkości, ale swój stosunkowo niewielki wzrost nadrabiają dobrze umięśnionym zadem i lędźwiami.
Wiele przedstawicieli rasy wyróżnia garbonosy profil łba, charakteryzujący się wysklepieniem na odcinku między czołem a nozdrzami.
Duże oczy są pełne wyrazu, a uszy niewielkie i delikatne. Dozwolone są wszystkie podstawowe umaszczenia z wyjątkiem srokatego, przy czym zdecydowanie dominuje maść siwa.
Zakrzywiona szyja koni luzytańskich łączy się z mocnym grzbietem i lekko opadającym zadem. Harmonijnego wyglądu lusitano dopełniają silne, suche kończyny. Wyróżniają się nikłą akcją kolan, dzięki czemu są niezwykle wygodne do jazdy.
Jeździec w siodle nie przesuwa się mocno w przód i w tył, co jest mniej obciążające dla mięśni pleców i łagodzi napięcie. Są więc często wybierane przez osoby cierpiące na bóle kręgosłupa.
Lusitano uważane są za inteligentne i chętne do nauki. Mają dobrą pamięć, za sprawą której bez trudu przypominają sobie to, czego raz się nauczyły, co umożliwia im wykonywanie najbardziej skomplikowanych elementów ujeżdżeniowych.
Podobnie jak ich krewni – konie andaluzyjskie, budują bliską więź ze swoim jeźdźcem, a wynikające z tego zaufanie jest podstawą do wykorzystywania tych koni w bardzo ryzykownych pokazach jeździeckich i akrobacjach.
Konie to zwierzęta płochliwe, nerwowo reagujące na zbliżające się niebezpieczeństwo. Lusitano jest inny – zachowuje zimną krew nawet w najbardziej stresujących sytuacjach.
Jego odwaga nie ma sobie równych, a dzięki swojemu gorącemu temperamentowi nie obawia się stawić czoła nawet najbardziej rozwścieczonym bykom podczas walk.
© Ayla Harbich / stock.adobe.com
Wszechstronność to ich drugie imię – są zatem z powodzeniem użytkowane w wielu dyscyplinach. Ich jezdność i towarzyski charakter czynią z nich przyjemnych towarzyszy na placu treningowym, zawodach czy podczas rekreacyjnych przejażdżek.
Korzenie lusitano znajdują się w Portugalii, gdzie wykorzystywany jest także jako koń roboczy. Jego rosnące grono fanów szybko zdało sobie sprawę, że chęć do pracy, spokój i odwaga predestynują go do bardziej wymagających zajęć, takich jak ujeżdżenie, wyższa szkoła jazdy czy working equitation.
Dziś lusitano cieszy się doskonałą reputacją jako koń ujeżdżeniowy i jest chętnie wykorzystywany wszędzie tam, gdzie sprawdzane są granice tego, co wykonalne.
W powożeniu zaprzęgami charakter koni odgrywa bardzo ważną rolę. W dyscyplinie tej wybierane są zwierzęta, które są w stanie skupić się na powożącym, a nie na bodźcach zewnętrznych.
Z tego powodu bardzo często stawia się właśnie na lusitano, które spokój i opanowanie mogą stracić jedynie w naprawdę ekstremalnych sytuacjach. Często zaprzęga się je jako konie czołowe, aby dawały dobry przykład innym wierzchowcom.
Ponieważ dla lusitano nie ma rzeczy niemożliwych, sprawdzą się doskonale również w tej dyscyplinie. Mają zdrowe, sprężyste stawy i są skoczne.
Skoki przez przeszkody nie są jednak ich dyscypliną koronną.
W working equitation pożądane są inteligentne konie, którym nie straszne są wyzwania fizyczne i umysłowe. Lusitano spełnia te wymagania śpiewająco – jego szybka percepcja pozwala mu w mig ocenić sytuację i odpowiednio zareagować.
Nawet najbardziej wymagające zadania nie stanowią dla niego przeszkody. Jego zwinność i szybkość zapierają dech w piersiach, a obserwowanie go podczas wykonywania poszczególnych figur z wrodzoną elegancją i precyzją to czysta przyjemność.
Swój temperament i opanowanie konie te udowadniają także podczas walk byków w Portugalii i Hiszpanii.
Atak rozwścieczonego zwierzęcia to stresująca sytuacja, z którą niewiele koni byłoby w stanie sobie poradzić. Lusitano radzi sobie z tym w niezrównany sposób do dziś, z czego znany jest na całym świecie.
Sensacja na Igrzyskach Olimpijskich w 1992 roku. Koń luzytański o imieniu Orphée był pierwszym koniem iberyjskim, który był w stanie konkurować z klasycznymi wierzchowcami ujeżdżeniowymi. Od tego momentu ujeżdżeniowa kariera lusitano nabrała rozpędu.
Konie luzytańskie nie należą do delikatnych. Najlepiej czują się w ramach chowu bezstajennego, w którym mogą dołączyć do stada. Ponieważ są towarzyskie i wrażliwe, trzymanie ich pojedynczo w boksach absolutnie nie wchodzi w grę.
Lusitano uwielbiają być w ruchu. Stąd też należy zapewnić im rozległy wybieg, na którym będą mogły dać upust swojej energii i bawić się z innymi końmi.
Do pełni szczęścia potrzebują jednak kontaktu z człowiekiem, regularnego treningu i wyzwań. Ich bystre głowy muszą być ćwiczone z taką samą intensywnością co ich atletyczne ciało.
Ponieważ lusitano pochodzą z ciepłej Portugalii, przywykły do temperatur innych niż te panujące u nas, co może stanowić problem zwłaszcza w zimie.
Zadbajmy zatem o to, aby nasz podopieczny miał wówczas możliwość schronienia się przed deszczem i śniegiem pod wiatą. Jeśli natomiast jest bardzo zimno, zaleca się założenie mu derki.
Podobnie jak inne konie pochodzące z Półwyspu Iberyjskiego, lusitano są przyzwyczajone do raczej jałowych gleb, a tym samym diety ubogiej w składniki odżywcze. W naszych szerokościach geograficznych pastwiska mogą być dla nich zbyt w nie zasobne, co może prowadzić do nadwagi i chorób metabolicznych, takich jak ochwat czy zaburzenia ze strony jelit.
Konie luzytańskie mają niewielkie, strome kopyta. Zadbanie o ich odpowiednią formę jest obowiązkiem naszym, a dokładniej kowala. Zaniedbanie tej kwestii może natomiast w krótkim czasie doprowadzić do problemów ze ścięgnami i stawami, takich jak stany zapalne.
Należy więc otoczyć je szczególną opieką i dbać o ich regularną pielęgnację.
Wśród lusitano występuje bardzo dużo siwków, które mają nie tylko jasną sierść, ale równie jasną i niepigmentowaną skórę, która jest bardzo wrażliwa na promieniowanie słoneczne. Dlatego właśnie siwe konie luzytańskie częściej dotykają oparzenia słoneczne.
Z biegiem lat, w ich wyniku może rozwinąć się czerniak, w najgorszym wypadku prowadzący do śmierci zwierzęcia. Aby uchronić naszych podopiecznych przed intensywnym działaniem promieni słonecznych, można zakładać im lekką, letnią derkę, a pozbawione sierści obszary zabezpieczać kremem przeciwsłonecznym.
Przedstawiciele tej rasy mają wielowiekowe korzenie. Pochodzą z Portugalii i są blisko spokrewnione z hiszpańskimi końmi andaluzyjskimi oraz końmi berberyjskimi. Pierwotnie były hodowane i trenowane do tradycyjnych walk byków na Półwyspie Iberyjskim.
W XVIII wieku w Hiszpanii zmieniono zasady walk byków i andaluzy zaczęły rozwijać się w innym kierunku. Lusitano natomiast pozostały wytrzymałymi końmi o silnych nerwach, które doskonale sprawdzały się zarówno w ciężkich pracach polowych, jak i w popularnych walkach byków wśród szlachty.
Dopiero w 1967 roku koń luzytański został wpisany do własnej księgi stadnej pod nazwą „Puro Sangue Lusitano “, co definitywnie oddzieliło go od jego hiszpańskich kuzynów.
Większość lusitano pochodzi z Portugalii, gdzie są dominującą rasą wśród hodowanych tam wierzchowców. Obecnie na całym świecie żyje około 10.000 koni luzytańskich zarejestrowanych w księdze stadnej.
Szukając „swojego” konia iberyjskiego, możemy zwrócić się bezpośrednio do hodowców w Portugalii, ale możemy również poszukać ich w kraju.
Termin ten opisuje portugalskiego konia, który spełnia wszystkie wymagania określone w księdze stadnej z 1967 roku. Mianem tym nazywa się tylko najszlachetniejsze konie portugalskie o najczystszej krwi.
Ceny tych wierzchowców mogą się znacznie różnić, zależą od poziomu wyszkolenia i pochodzenia, i oscylują w granicach 8.000–12.000 euro. Najlepiej wytrenowanie egzemplarze mogą natomiast kosztować nawet 40.000 euro. Do najdroższych należą konie posiadające w swoim rodowodzie zasłużonych rodziców czy dziadków – na aukcjach osiągają nawet sześciocyfrowe sumy.
Lusitano to doskonały, wszechstronny koń. Świetnie sprawdza się zarówno w roli konia rekreacyjnego, jak i sportowego. Ze względu na swoją inteligencję potrzebuje jeźdźca, który będzie stawiać przed nim wyzwania. Ma ogromny potencjał, który musi być wykorzystywany.
Miłośnicy koni, którzy będą chcieli poświęcić czas na zaspokojenie jego wysoko rozwiniętego zamiłowania do zabawy, bez dwóch zdań będą mieć wiele przyjemności z obcowania z nim, a więź, jaką budują ze swoimi jeźdźcami jest nieporównywalna z innymi rasami.
Już jako dziecko wolała przytulać się do swojego kota perskiego niż pluszowego misia. Jak nieco podrosła, tak długo prosiła rodziców o własnego konia, aż jej ulegli i pozwolili kupić swojego wierzchowca. Dzięki zwierzętom przeżyła wiele wspaniałych chwil i pomimo tego, że życie ze zwierzętami nie zawsze jest łatwe, nie wyobraża sobie nie mieć ich u swojego boku – jak twierdzi, dotykają takich obszarów jej duszy, do których nikt inny nie ma dostępu. Ten ich wspaniały czar odczuwa także, gdy o nich pisze i ma nadzieję, że choć trochę tej magii odczuwa się podczas czytania przygotowanych przez nią artykułów.
