© kathomenden / stock.adobe.com
Długa, falowana grzywa jest znakiem rozpoznawczym koni fryzyjskich.
Koń fryzyjski należy nie tylko do najstarszych, ale i najdroższych ras koni w Europie. Jego elegancki eksterier sprawia, że ten majestatyczny holender jest bardzo cenionym koniem zaprzęgowym i ujeżdżeniowym. Nie jest to jednak koń dla początkujących adeptów sportu jeździeckiego. W poniższym artykule dowiesz się dlaczego.
Fryzy to dostojne konie, dorastające do 175 centymetrów w kłębie. Klacze mierzą zazwyczaj od 155 do 165 centymetrów, a ogiery dopuszczane są do hodowli dopiero po osiągnięciu wzrostu co najmniej 158 centymetrów.
Waga tych imponujących zwierząt waha się natomiast od 520 do 770 kilogramów.
Cechą charakterystyczną koni tej rasy jest wysoko osadzona, łukowata szyja zakończona stosunkowo niewielką głową. Ciemne oczy tych szlachetnych karych koni są duże i przyjazne.
Szeroka klatka piersiowa, relatywnie krótkie plecy i często lekko rozłupany, spadzisty zad nadają sylwetce konia fryzyjskiego wyjątkowego charakteru.
Budowa konia fryzyjskiego jest zwarta i muskularna, i może on należeć do typu sportowego lub barokowego. Konie fryzyjskie w typie sportowym są większe i smuklejsze, podczas gdy barokowe fryzy są silniejsze, ale przy tym eleganckie i zgrabne. Jednak pomimo swoich barokowych cech, konie fryzyjskie zaliczane są do koni gorącokrwistych.
Konie tej rasy występują wyłącznie w maści karej, dzięki czemu zyskały miano „czarnej perły”. Jakiekolwiek białe odmiany są niepożądane. W hodowli zdarzają się również osobniki kasztanowate, aczkolwiek ogiery dziedziczące to umaszczenie są z niej eliminowane.
Typowe dla fryza są długa, często falowana grzywa, bujny ogon i szczotki na pęcinach, stąd też czasami nazywane są również końmi długowłosymi.
© otsphoto / stock.adobe.com
Konie tej holenderskiej rasy są łagodne, bystre, oddane człowiekowi i wrażliwe, mają mocne nerwy i dużą chęć do nauki.
Niektóre z nich wykorzystują jednak swoją inteligencję do podejmowania własnych decyzji, dlatego przy ich szkoleniu jeźdźcy powinni wykazać się konsekwencją i zdecydowaniem. W przeciwnym razie do głosu może dojść iść uparta strona charakteru.
Chociaż konie fryzyjskie są często opisywane jako spokojne i cierpliwe, pod siodłem są temperamentne i energiczne. Ich chody są kołyszące, a wysoko podnoszone kończyny sprawiają, że jazda na nich wymaga pewnych umiejętności.
Egzaltowany, pełny ekspresji ruch fryzów powoduje, że ich chody nie zawsze są łatwe do „wysiedzenia”, dlatego też nie są polecane dla początkujących jeźdźców.
Ze względu na swój majestatyczny wygląd, ten barokowy koń gorącokrwisty był popularnym koniem zaprzęgowym wśród szlachty, ale i dziś nierzadko sprawdza się w takiej roli. Jego obszerne chody, zwłaszcza stęp i kłus sprawiają, że ciągnięty przez niego zaprzęg wygląda zjawiskowo.
W międzyczasie, imponujące wyglądem fryzy stały się również popularnymi końmi wierzchowymi i rekreacyjnymi, ale ze względu na ich kompaktową sylwetkę o wysoko osadzonej szyi, nie jest łatwo na nich jeździć.
Miewają również problemy z poruszaniem się w równowadze i zapadającymi się plecami, dlatego dosiadający ich jeździec musi posiadać odpowiednie umiejętności, aby potrafić to skorygować – początkującemu adeptowi sztuki jeździeckiej może dostarczyć więcej frustracji niż przyjemności.
Te kare piękności sprawdzają się również w klasycznym ujeżdżeniu – osiągają dobre wyniki nawet w najtrudniejszych klasach. Dzięki swojemu opanowaniu i mocnym nerwom wykorzystywane są także do pokazów oraz ról filmowych.
Nie odnajdują się natomiast w dyscyplinach sportowych takich jak wyścigi czy skoki przez przeszkody ani jako konie myśliwskie.
Jako zwierzęta stadne i towarzyskie, fryzy najlepiej czują się w grupie koni o stabilnym składzie i hierarchii. Mają dużą potrzebę ruchu i świetnie nadają się do chowu wolnowybiegowego.
Nie przeszkadzają im niskie temperatury, ale na padoku powinny mieć zapewnione schronienie przed wiatrem czy deszczem. W tym celu sprawdzi się postawiona na pastwisku wiata, która w lecie z kolei zapewni im cień, którego bardzo potrzebują, aby uniknąć przegrzania.
Komponując menu dla fryzów, należy wziąć pod uwagę fakt, że mają niższe zapotrzebowanie energetyczne niż inne konie gorącokrwiste, ale trzeba dostarczać im odpowiednią ilość składników mineralnych i pierwiastków śladowych, chociażby dla odpowiedniego odżywienia lśniącej sierści i grzywy.
Dawkowanie paszy treściwej wymaga więc pewnego wyczucia proporcji. Zbyt mała ilość paszy może prowadzić do niedoborów, a za duża jej ilość do nadwagi i problemów skórnych.
Ze względu na obfite szczotki pęcinowe, konie tej rasy mają tendencje do grudy, dlatego porastające pęciny włosy trzeba regularnie czesać i przycinać. Ich długa grzywa i okazały ogon również wiążą się z nieco większymi nakładami pielęgnacyjnymi.
Warto wiedzieć: Wyniosłe chody koni tej rasy mogą prowadzić do powstawania problemów ze stawami kolanowymi. Często obserwuje się u nich zwichnięcie rzepki, polegające na jej wypadnięciu z bruzdy międzykłykciowej. Możliwe, że predyspozycje do tej dolegliwości są wrodzone.
Konie fryzyjskie uważane są za jedną z najstarszych ras koni w Europie i pochodzą z holenderskiej prowincji Friesland.
Początki tej rasy sięgają ponad 1000 lat wstecz. Już Juliusz Cezar i rzymski historyk Tacyt wspominali te wyjątkowe konie w swoich pracach.
Decydujący wpływ na rozwój dzisiejszych fryzów miały konie iberyjskie, z którymi krzyżowano je podczas hiszpańskiej okupacji Holandii. W XVI i XVII wieku zaczęto łączyć konie hiszpańskie z holenderskimi końmi zimnokrwistymi, tym samym kładąc podwaliny pod współczesną hodowlę fryzów.
Konie fryzyjskie zawdzięczają andaluzom na przykład swoją łukowatą szyję i wysoką akcję kolan, a ich elegancki, pełen ekspresji ruch sprawił, że stały się reprezentacyjnymi końmi zaprzęgowymi dla szlachty.
W XVIII wieku zainteresowanie holenderską rasą koni drastycznie zmalało, sprawiając, że fryzy praktycznie wymarły. Oficjalna księga stadna rasy istnieje od 1879 roku, a w 1913 roku zarejestrowane w niej były jedynie trzy ogiery hodowlane.
W związku z tym hodowcy podjęli ogromne wysiłki by uratować tę rasę i rozpowszechnić ją w całej Europie. W międzyczasie postawiono na hodowlę koni czystej krwi: Od czasu, gdy konie fryzyjskie skrzyżowano z andaluzyjskimi, zrezygnowano z dolewu krwi jakichkolwiek innych ras.
Wyjątek stanowią konie arabo-fryzyjskie, które hodowane są od lat sześćdziesiątych i mają pewną domieszkę krwi konia arabskiego, który uczynił z barokowego fryza bardziej sportowego i silniejszego wierzchowca. Na podstawie cech zewnętrznych odróżnienie konia fryzyjskiego i arabo-fryza jest praktycznie niemożliwe.
Wiele renomowanych stadnin, w których hoduje się konie fryzyjskie do dziś znajduje się w Holandii, aczkolwiek w innych europejskich krajach te kare, szlachetne konie są również z powodzeniem hodowane.
Ich cena jest stosunkowo wysoka i zależy od takich czynników, jak pochodzenie, wiek, płeć i stopień wyszkolenia. Ceny zdrowego konia fryzyjskiego z uznanej hodowli zaczynają się od 25000 zł.
Majestatyczny wygląd, bujna grzywa i błyszcząca kara sierść sprawiają, że konie fryzyjskie są naprawdę zjawiskowe, ale jazda na nich wymaga sporej dozy doświadczenia i umiejętności jeździeckich.
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
