© Satit _Srihin / stock.adobe.com
Hodowla złotych rybek uchodzi za nieskomplikowaną i niezbyt wymagającą, jednak myśląc o złotej rybce wyobrażamy sobie najczęściej szklaną wazę w kształcie kuli z ilustracji książek dla dzieci. Takie mieszkanie w żadnym wypadku nie jest odpowiednie dla tego małego, atrakcyjnego zwierzątka. Co zwłaszcza należy uwzględnić w hodowli złotych rybek i jakiej pielęgnacji wymagają te czarujące zwierzęta – wszystkiego, co ważne, dowiesz się z tego artykułu.
Złote rybki należą do rodziny karpiowatych i od bardzo dawna hodowane są jako ryby ozdobne. Wskutek stuleci kontynuowania różnych hodowli wykształciły się przeróżne odmiany złotej rybki, wobec czego nazwa gatunku może dzisiaj wprowadzić w błąd. Istnieje bowiem nie tylko żółto-złota odmiana, ale całe mnóstwo najróżniejszych barwnych odmian. Złote rybki różnią się między sobą także kształtami płetw i ogonów. Więcej o tym w kolejnym akapicie.
© dionoanomalia / stock.adobe.com
Wszystkie znane złote rybki pochodzą od jednego gatunku. Ponieważ od zawsze uchodziły one za solidne i łatwe w utrzymaniu ryby, bardzo wcześnie hodowcy zdecydowali się na zaklimatyzowanie tych ślicznych zwierząt w swoich ogrodowych stawach. Już przed ponad tysiącem lat złote rybki były hodowane w Chinach, zaliczają się do najstarszych rybich gatunków – konkretnie są drugie, zaraz po karpiu koi.
Nie dziwi więc, że dziś istnieje aż tak duża liczba linii hodowlanych i odmian tego gatunku. W samych Chinach znanych jest więcej niż 350 odmian. W Chinach oraz Japonii rozpoczęła się hodowla odmiany welonowej, która w tamtejszej kulturze była uznawana za symbol szczęścia i dobrobytu. Odmiany mogą różnić się kształtem płetw oraz ciała, a także ubarwieniem i wzorami.
Niektóre linie hodowlane zostały zabronione ze względu na dobro zwierząt. Wprowadzane w kształcie szkieletu oraz w okolicach głowy drastyczne zmiany czy usuwanie wybranych płetw uznano za znęcanie się nad zwierzętami. Przed zakupem koniecznie dowiedz się wszystkiego o danej linii i kup wyłącznie dopuszczaną odmianę!
Złote rybki to ryby słodkowodne, które początkowo napotkać można było wyłącznie w obszarze Azji Wschodniej. Jak już wspomnieliśmy, już przed ponad tysiącem lat hodowane były jako zwierzęta domowe, które służyły celom dekoracyjnym. Jednak dokładne ustalenie ich pochodzenia nie jest takie zupełnie proste.
Początkowo za bezpośredniego przodka złotej rybki uchodził karaś pospolity, jednak przypuszczenie to zostało obalone przez komparatystyczną analizę morfometryczną. To, czy złota rybka pochodzi od karasia srebrzystego, muszą jeszcze potwierdzić badania materiału genetycznego.
Ponieważ naukowa identyfikacja gatunków zwierząt domowych i ich nazewnictwo nie jest zjawiskiem rozpowszechnionym i obligatoryjnym, nadana gatunkowi nazwa Carassius auratus nie jest do końca prawidłowa. Naukowo poprawne byłoby określenie Carassius gibelio forma auratus (Bloch, 1782). Sprzedaż posługuje się głównie nazwą skróconą.
By rozpocząć hodowlę złotej rybki należy się przede wszystkim zaopatrzyć w odpowiednio duże akwarium. Trzymanie jej w malutkim okrągłym pojemniku, jak czyniono to przez wiele stuleci, w żadnym wypadku nie jest odpowiednie i z reguły kończy się dla rybki przedwczesną śmiercią. Złote rybki potrzebują dużo ruchu, poza tym zarówno jakość wody, jak i ilość tlenu w takim małym pojemniku pozostawia wiele do życzenia.
W zależności od odmiany złote rybki osiągają do 35 lub 40 cm długości. Spośród nich wiele odmian, hodowanych z myślą o życiu w akwariach, mierzy 20-25 cm. Oznacza to, że właściciel złotej rybki musi zaopatrzyć się w odpowiedniej wielkości akwarium. Ogólna zasada jest taka, że złota rybka wymaga akwarium o pojemności minimum 55 litrów. Dla każdej kolejnej ryby należy doszacować kolejne 38 litrów.
Niektóre rodzaje osiągają takie rozmiary, że nadają się wyłącznie do hodowania w stawach. By mogły w nim przezimować, staw musi mierzyć minimalnie 1,5 m głębokości. Przy płytszych stawach hodowla w zimie musi zostać przeniesiona do akwariów zimnowodnych, co nie jest rzeczą trudną. Doinformuj się przy tym koniecznie o potrzebach konkretnej odmiany.
Generalnie złote rybki nie stawiają wysokich wymagań swoim właścicielom. Woda nie musi być podgrzewana, wystarczy jeśli będzie utrzymywała temperaturę powietrza w pokoju, między 12 do 23°C.
Filtr natomiast jest bardzo istotny, by utrzymać wysoką jakość wody. Powinien być od dopasowany do wielkości akwarium i posiadać trzy funkcje: mechaniczną, chemiczną i biologiczną. Ta pierwsza służy do tego, by usuwać większe zanieczyszczenia czy resztki pokarmu; chemiczna usuwa natomiast zapachy i zabarwienia oraz pozostałe substancje organiczne. Funkcja biologiczna służy oddzielaniu amoniaku i ekskrementów za pomocą bakterii.
Rośliny w akwarium nie są konieczne w przypadku złotej rybki, zwłaszcza dlatego, że najczęściej zostają przez nią zjedzone. Akwarium z tą rybą można udekorować sztuczną roślinnością oraz kawałkami drewna. Ważne, by zwrócić uwagę, żeby elementy dekoracji nie posiadały ostrych krawędzi, przez które ryba mogłaby się skaleczyć. Najlepiej ograniczyć dekoracje, żeby złota rybka miała jak najwięcej przestrzeni do pływania. Rośliny zaleca się umieszczać w kątach akwarium. Na dnie można opcjonalnie umieścić żwirek. Przy dekorowaniu akwarium oraz sadzeniu roślin należy podjąć odpowiednie środki służące dezynfekcji.
Regularnie sprawdzaj jakość wody, gdyż wysoki poziom chloru, amoniaku lub azotanów może zaszkodzić zwierzętom, a w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do ich śmierci. W tym celu test kropelkowy nada się lepiej od testu paskowego, który często jest trudny do jednoznacznego zinterpretowania.
Prawidłowe żywienie jest niezmiernie ważne dla zdrowia każdej istoty. Złote rybki wymagają w tej kwestii ścisłego nadzoru, gdyż nie posiadają one poczucia sytości. Dlatego też bardzo istotne jest, by podawać im zawsze odpowiednie ilości pokarmu. Podstawowa zasada brzmi: Podawaj zawsze tyle pokarmu, ile ryba jest w stanie zjeść w ciągu minuty. Zbyt duże ilości niskowartościowego pokarmu mogą doprowadzić do nadwagi lub poważnego uszkodzenia wątroby. Zamiast podawać rybom jedną dużą porcję pokarmu, zdecydowanie lepiej jest podzielić ją na kilka mniejszych porcji.
Jak wszystkie zwierzęta, złote rybki cenią sobie różnorodność, jednak jeszcze ważniejsza od różnorodności jest jakość podawanego pokarmu. Dostępny w sprzedaży pokarm dla rybek w postaci płatków lub granulek można sporadycznie podawać z żywym pokarmem, np. mrożonymi muchami. Złote rybki chętnie jedzą także liście sałaty czy kapusty pekińskiej. Źródłem pokarmu dla złotych rybek może być również roślinność akwariowa. Przy jej wyborze, zwróć uwagę, by nie były to same smaczne kąski, takie jak np. moczarka. Wówczas cała roślinność w akwarium zostałaby szybko zjedzona. Trwalsze rośliny, takie jak np. nurzaniec śrubowy, które nie cieszą się wśród ryb szczególnym zainteresowaniem jako pokarm, doskonale posłużą natomiast jako ozdoba akwarium.
Unoszące się na wodzie pożywienie powinno zostać wcześniej przez kilka sekund namoczone, by szybciej tonęło, dzięki temu ryby przy karmieniu nie nałykają się powietrza. To samo tyczy się pokarmu liofilizowanego – należy je najpierw rozmiękczyć w niewielkiej ilości wody z akwarium, by pożywienie nie napęczniało już w żołądkach ryb i nie utrudniło im przez to poruszania się.
Przy optymalnej pielęgnacji i warunkach życia ryby akwariowe mogą osiągnąć wiek nawet ponad 20 lat i tym samym być długoletnimi towarzyszami domowników. Ważnym wymogiem, by było to możliwe, są odpowiednio dobrane akwaria oraz regularna pielęgnacja.
System odpornościowy złotych rybek uchodzi za bardzo wydajny. Jednak w niekorzystnych warunkach także i one mogą podupaść na zdrowiu. Wówczas w połowie przypadków pomoc tym rybom w powrocie do zdrowia jest niestety niemożliwa. Zapobieganie poprzez poprawne hodowanie jest więc głównym wymogiem, by mogły żyć w zdrowiu przez lata.
Ważne jest, by przed wprowadzeniem ryb do nowego akwarium lub po zmianie dekoracji akwariowych, odczekać jakiś czas, żeby w akwarium zdążył się wykształcić nowy samodzielny ekosystem.
Naturalnie może się także zdarzyć, że nabędzie się już chorego osobnika. Zwracaj uwagę przy zakupie, czy upatrzony przez Ciebie osobnik wygląda i zachowuje się normalnie. Jeśli chcesz wprowadzić do istniejącego już środowiska nowe ryby, powinny one odbyć najpierw kwarantannę przez około 4 tygodnie. Jeśli przez ten czas nie wykażą oznak choroby, można dołączyć nowe ryby do pozostałych.
Ponieważ także rośliny mogą przenosić choroby, nowe sadzonki zawsze dezynfekuj najpierw w roztworze nadmanganianu potasu, zanim włożysz je do akwarium.
Te środki przygotowawcze są tym ważniejsze dla właścicieli ryb, ponieważ prawie nie ma weterynarzy, którzy zajmują się chorobami ryb akwariowych. Ponadto jedynie nieliczne spośród tych chorób da się zwalczyć farmakoterapeutycznie. Zanim jednak zastosuje się jakiekolwiek leki, powinna zostać wystawiona dokładna diagnoza, by przypadkowo jeszcze bardzie nie obciążyć zdrowia zwierząt. W przypadku zachorowania ryby powinieneś skonsultować się nie tyle z weterynarzem, do którego zabierasz swojego psa, ale ze specjalistą w zakresie leczenia ryb akwariowych.
Złota rybka i wszystkie jej odmiany należą do najczęściej kupowanych zwierząt domowych na świecie. Dziś ryby te w znacznej mierze nie pochodzą z tradycyjnych hodowli z Azji Wschodniej czy Południowo-wschodniej, lecz z ogromnych hodowli na terenach Włoch, Florydy czy Izraela. Złote rybki w polskich sklepach akwarystycznych pochodzą najczęściej właśnie z importu, dlatego też przy ich zakupie należy uwzględnić kilka ważnych punktów.
Po pierwsze kupuj ryby wyłącznie z kontrolowanych hodowli, w ten sposób zapobiegasz męczeniu zwierząt. Dla zdrowia Twoich pozostałych ryb ważne jest także dokładne sprawdzenie środowiska akwarium w sklepie – kupuj ryby wyłącznie ze zdrowych akwariów, by zapobiec przenoszeniu chorób. By upewnić się, że ryby są zdrowe, najlepiej odwiedź sklep kilkakrotnie i obserwuj, czy zachowują się normalnie, tzn. czy są ruchliwe, mają apetyt, rozkładają płetwy oraz czy nie mają urazów na ciele. Jeśli natomiast ryby są apatyczne, mają mętne oczy i pokładają po sobie płetwy, zrezygnuj z zakupu!
