© Karlos Lomsky / stock.adobe.com
Ten pyszczak cesarski (Aulonocara nyassae) to prawdziwa piękność.
Pielęgnice z jeziora Malawi, czasami błędnie nazywane „okoniami z Malawi”, wyróżniają się niezwykłą urodą, są wytrzymałe i niewymagające w utrzymaniu. Aby czuły się dobrze w domowym zbiorniku, musi być on odpowiednio duży, a pokarm dostosowany do potrzeb danego gatunku.
Jak sama nazwa wskazuje, pielęgnice te pochodzą z jeziora Malawi. To afrykańskie jezioro zamieszkuje około 100 różnych gatunków pielęgnicowatych, charakteryzujących się szeroką gamą kolorów, kształtów ciała i rozmiarów. Mogą być one jedno-, dwu-, a także wielokolorowe.
Szczególną popularnością jako ryba akwariowa cieszy się pyszczak żółty. Za sprawą swojego jaskrawo żółtego ubarwienia stanowi bowiem ozdobę każdego domowego zbiornika. Dorasta on do około 15 centymetrów długości.
Popularne są również pyszczaki cesarskie z rodzaju Aulonocara, które mierzą od 8 do 18 centymetrów. Większość ryb z tej grupy ma kolor niebieski lub żółty.
W przypadku niektórych gatunków pielęgnicowatych, dorosłe osobniki odróżnimy na podstawie ubarwienia. Na przykład samce Aulonocara redrubin są pomarańczowo-czerwono-niebieskie. Samice mają natomiast brązowawe paski.
U innych gatunków samce i samice wyglądają niemal identycznie, co znacznie utrudnia lub uniemożliwia zidentyfikowanie płci. Ponadto, młode egzemplarze mają często inne ubarwienie niż dorośli przedstawiciele gatunku.
Wskazówką może być także otwór płciowy, który u samców jest mniej więcej tej samej wielkości co odbyt, a u samic jest dwa do czterech razy od niego większy. Całkowitą pewność można jednak uzyskać dopiero po pierwszym złożeniu ikry przez samicę.
© liptakrobi / stock.adobe.com
Pielęgnice z jeziora Malawi nazywane są także „okoniami z Malawi”, jednak nazwa ta nie jest poprawna. Okonie i pielęgnice to bowiem dwie zupełnie różne rodziny.
Okoniowate (Percidae) zamieszkują półkulę północną, mają w sumie cztery nozdrza i dwie oddzielone od siebie płetwy grzbietowe.
Pielęgnicowate (Cichlidae) z kolei żyją na półkuli południowej, mają tylko dwa nozdrza i jedną płetwę grzbietową.
Pielęgnice z Malawi uważane są za mało wymagające, wytrzymałe i stosunkowo łatwe w utrzymaniu. Aby jednak czuły się komfortowo, istnieje kilka kwestii dotyczących akwarium, które należy wziąć pod uwagę.
Odpowiednia przestrzeń to podstawowy warunek, jaki należy spełnić, chcąc trzymać te ryby w domowym zbiorniku. Wystarczająco duże akwarium jest więc bezwzględną koniecznością. Nawet małe gatunki pielęgnic z Malawi potrzebuje przestronnego zbiornika o pojemności co najmniej 250 litrów – jest to absolutne minimum.
Jeśli natomiast chcemy trzymać większe gatunki, musimy rozważyć zbiornik o pojemności od 800 do 1000 litrów.
Te pochodzące z tropików zwierzęta najlepiej czują się w wodzie o temperaturze od 24 do 26 stopni Celsjusza.
Wartość pH w jeziorze Malawi wynosi powyżej 7, jest więc zasadowa. Jest również bardzo przejrzysta i nie zawiera prawie żadnych zawiesin. Stąd też wartość pH wody akwariowej nie powinna spaść poniżej 7. Parametry wody należy sprawdzać raz w tygodniu, aby upewnić się, że mieszczą się w granicach normy.
Aby woda była czysta, potrzebny jest filtr wewnętrzny oraz zewnętrzny. Musi być także regularnie wymieniana. Eksperci zalecają, aby raz w tygodniu wymieniać 20%, a co dwa tygodnie 50% wody.
W swoim naturalnym środowisku pielęgnice z jeziora Malawi przyzwyczajone są do dużej ilości słońca. Oświetlenie nie powinno być jednak zbyt jasne. Zbyt duża ilość światła może spowodować agresywne zachowanie u samców i nękanie samic.
Dlatego też ważna jest możliwość włączania i wyłączania światła w dowolnym momencie i dostosowania jego intensywności do potrzeb.
Do szczęśliwego życia pielęgnice z jeziora Malawi potrzebują dużo skał i jaskiń, w których będą mogły się ukryć. Akwarium należy więc wyłożyć kamieniami o różnych rozmiarach, raczej unikając tych zawierających dziurki. Niektórzy eksperci je polecają, inni nie, ponieważ ryby mogą się w nich zakleszczyć, bez możliwości oswobodzenia się.
Większość pielęgnic z jeziora Malawi lubi także grzebać w podłożu, dlatego dno zbiornika najlepiej wyłożyć piaskiem.
Jeśli chodzi o roślinność, należy zachować ostrożność. Ryby te bowiem lubią je podskubywać. Najlepsze będą wytrzymałe rośliny, takie jak anubias i mech jawajski.
Na marginesie: Tych 9 rzeczy należy unikać w akwarium.
Eksperci dzielą pielęgnice z jeziora Malawi na dwie grupy: Mbuna oraz Non-Mbuna. Mbuna żyją w skalistych regionach jeziora Malawi – słowo „mbuna” w lokalnym języku oznacza właśnie „żyjący w skałach”.
Non-mbuna żyją natomiast na otwartych obszarach jeziora. Do przedstawicieli tej grupy należą na przykład tak zwane gatunki utaka, zamieszkujące otwarte wody w pobliżu skalistego brzegu lub piaszczystego dna jeziora.
Mbuna uważane są za agresywne i terytorialne. Ponieważ swoim zachowaniem mogą wywoływać stres u łagodniejszych non-mbuna, nie powinny być one trzymane razem w tym samym akwarium.
© marleym / stock.adobe.com
Ile pielęgnic z jeziora Malawi można trzymać w akwarium? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Zależy to bowiem od gatunku ryb i wielkości zbiornika.
Można również trzymać razem grupy różnych gatunków, pod warunkiem ich odpowiedniego dopasowania. Z pewnością nie należy socjalizować ich ze zwierzętami, które nie pochodzą z jeziora Malawi.
Zasadniczo mówi się, że ryby te mają bardzo rozwinięte zachowania społeczne. Grupy, w których żyją mają jasno ustaloną hierarchię i strukturę, co oznacza, że niektóre osobniki są dominujące, inne bardziej uległe. Ponadto mbuna przejawiają silne zachowania terytorialne.
Pielęgnice są bardzo płodne i średnio 20 sztuk narybku na samicę nie jest niczym nadzwyczajnym.
Samiec chętny do kopulacji zabiega o samicę, unosząc płetwy, drżąc i opływając ją. Jeśli samica wyrazi na to zgodę, oboje obracają się wokół siebie kilka razy i chwytają za płetwę odbytową, po czym następuje złożenie jaj i nasienia.
Pielęgnice z jeziora Malawi to pyszczaki. Po zapłodnieniu ikry, samica zbiera ją do pyska i przechowuje przez około trzech tygodni w worku gardzielowym, do czasu, aż młode będą mogły zostać wypuszczone do wody.
W tej fazie samica nie spożywa pokarmu lub spożywa go niewiele i dystansuje się wówczas od pozostałych ryb.
Dieta tych ryb różni się w zależności od gatunku. Znajdziemy wśród nich zarówno mięsożerców, jak i roślinożerców.
Mbuna na przykład żywią się głównie glonami i mikroorganizmami, których są siedliskiem. Za sprawą swoich specjalnie przystosowanych zębów potrafią zeskrobywać glony ze skał.
W akwarium także potrzebują głównie pokarmu roślinnego takiego jak spirulina. Od czasu do czasu, dla urozmaicenia możemy podawać im także sparzony liść sałaty.
Pyszczaki cesarskie żywią się natomiast mikroorganizmami i bezkręgowcami, które wykopują z piasku. Utaka wyławia z wody drobne skorupiaki. Oba gatunki potrzebują więc dużo tłuszczu i odpowiedniej ilości białka.
Zasadniczo żaden z gatunków nie jest wybredny w kwestii żywienia i powinien otrzymywać wystarczająco dużo pokarmu. Z drugiej strony przekarmianie sprawia, że zwierzęta stają się ospałe i przybierają na wadze, co ma negatywny wpływ na ich zdrowie. Ważne jest więc, aby znaleźć właściwą równowagę.
Pielęgnice z jeziora Malawi należy karmić raz dziennie, z uwzględnieniem jednego lub dwóch dni postu w tygodniu.
Ważne: Rybom należy dawać tylko tyle pokarmu, ile są w stanie zjeść w możliwie najkrótszym czasie. Niezjedzone resztki pokarmu mogą bowiem zanieczyścić wodę, a pielęgnice z jeziora Malawi są bardzo wrażliwe na jej czystość.
W sklepie internetowym zooplus znajdziesz różne rodzaju pokarmu dla ryb, również dla pielęgnic.
W zależności od gatunku, średnia długość życia tych pielęgnic wynosi od sześciu do dwunastu lat, co jest zdecydowanie słusznym wiekiem.
Jednak, podobnie jak wszystkie ryby słodkowodne, mogą one paść ofiarą infekcji bakteryjnych, wirusowych czy grzybiczych. Nie oszczędzają ich także pasożyty.
Typową dla pielęgnic dolegliwością jest tak zwane rozdęcie, które jest uleczalne tylko, jeśli zostanie rozpoznane na początkowym etapie rozwoju.
Pierwsze objawy: Zwierzę nie chce jeść lub natychmiast wypluwa jedzenie. W miarę pogarszania się stanu ryby, jej brzuch zaczyna puchnąć, czasami do tego stopnia, że łuski zaczynają odstawać, co widoczne jest zwłaszcza z góry. Na późniejszym etapie pojawiają się owrzodzenia i zaczerwienienia skóry i podstawy płetw.
Przyczyny tej podstępnej choroby nie zostały do tej pory wyjaśnione. Naukowcy podejrzewają jednak, że odpowiedzialne za nią są infekcje bakteryjne lub inwazja pasożytów.
Choroba pojawia się często jako konsekwencja braku higieny wody i jej nieprawidłowych parametrów. Można więc zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia, jak również rozwoju innych chorób, regularnie zmieniając wodę w zbiorniku.
Pamiętajmy, aby chore osobniki zawsze izolować.
W naszej wyszukiwarce lekarzy weterynarii znajdziesz odpowiednich specjalistów.
Pielęgnice te można kupić u wyspecjalizowanych hodowców ryb. Przy zakupie upewnijmy się, że wyglądają zdrowo oraz że zbiornik, w któym są trzymane jest czysty.
Niektórzy hodowcy sprzedają swoich podopiecznych również przez Internet. W takim przypadku zwróćmy uwagę, aby w wyszukiwarce wpisać nazwę „pielęgnice z jeziora Malawi”, a nie „okoń z Malawi”.
Przed zakupem warto sprawdzić, czy zwierzęta są odpowiednio pakowane do transportu i przewożone tak delikatnie, jak to tylko możliwe.
Początkujący akwaryści powinni zacząć swoją przygodę od dorosłych osobników, czyli takich, które zmieniły już kolor.
Ze względów etycznych należy wybierać ryby hodowane w niewoli i zrezygnować z kupna dzikich okazów. Zwierzęta importowane bezpośrednio z Malawi muszą przebyć długą i trudną drogę, zanim do nas trafią. Wiele z nich nie wychodzi z tej podróży cało.
Ryby te można kupić już za kilkadziesiąt złotych. Warto zwracać uwagę na ich cenę – zbyt niska może świadczyć o tym, że pochodzą z chowu wsobnego.
Jak sama nazwa wskazuje, ojczyzną tych ryb jest jezioro Malawi w Afryce Wschodniej. Z długością 560 kilometrów, szerokością do 80 kilometrów i głębokością do 704 metrów, jest to trzecie co do wielkości jezioro w Afryce i dziewiąte na świecie.
Zamieszkiwane jest przez prawie 450 gatunków ryb, w tym przez mrukowate, sumy i karpie. Prawie wszystkie z około 100 gatunków pielęgnicowatych żyjących w jeziorze Malawi to gatunki endemiczne, co oznacza, że możemy je spotkać wyłącznie tam.
Nazwa: Pielęgnice z jeziora Malawi
Długość ciała: 3 cm do 1 m
Utrzymanie: W grupach
Socjalizacja: Tylko z niektórymi gatunkami
Akwarium: Słodkowodne, o pojemności co najmniej 250 l
Temperatura wody: 24 do 26 stopni Celsjusza
Parametry wody: Wartość pH ponad 7
Pokarm: W zależności od gatunku roślinny i/lub zwierzęcy
Poziom trudności: Standardowy
Dziennikarka, której największą pasją są zwierzęta. Już podczas studiów badała relacje między ludźmi a psami. Kilka lat temu adoptowała kocurka z monachijskiego schroniska dla zwierząt. Elvis stał się dla niej inspiracją do założenia bloga o kotach „Lieblingskatze” (niem. ulubiony kot), a także do zajęcia się zwierzętami w pracy dziennikarskiej. Poprzez swoje artykuły chciałaby pomóc ludziom lepiej zrozumieć ich pupili.
