© Dina / stock.adobe.com
Ryby karpiowate obejmują tysiące gatunków, w tym znanego na całym świecie karpia koi.
Karpiowate (Cyprinidae) stanowią największą rodzinę ryb kostnoszkieletowych (Osteichthyes) i kręgowców. Jakie gatunki ryb są do niej zaliczane i co sprawia, że są tak wyjątkowe wyjaśniamy poniżej.
Karpiowate to bardzo różnej wielkości ryby. Wśród nich są zwierzęta mierzące zaledwie dwa centymetry i takie, które dorastają do dwóch metrów.
Mają bezzębne szczęki, ale posiadają zęby gardłowe, które znajdują się w gardzieli i są ich cechą charakterystyczną, wyróżniającą je na tle innych gatunków. Służą one do rozdrabniania pokarmu i przesuwania go w kierunku przełyku.
Inną charakterystyczną cechą jest wysypka tarłowa – pojawiająca się w okresie tarła zmiana naskórka (głównie w okolicy głowy). Ponadto wydzielają one substancję odstraszającą, którą uwalniają na przykład, gdy zostaną zranione przez rybę drapieżną. W ten sposób ostrzegają swoich pływających towarzyszy przed grożącym im niebezpieczeństwem.
Oprócz tych cech wspólnych, ich wygląd różni się w zależności od gatunku i zasiedlanego obszaru.
Rodzina karpiowatych obejmuje około 3000 gatunków, żyjących w Północnej Ameryce, Europie, Azji i Afryce. Większość z nich zamieszkuje wody słodkie, tylko nieliczne (np. leszcze) można spotkać w wodach słonawych.
Najbardziej znaną karpiowatą trzymaną w warunkach akwariowych jest złota rybka. W zależności od postaci hodowlanej może osiągać wielkość do 35 centymetrów. Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznej złoto-pomarańczowej barwie.
Inną podrodziną obejmującą popularne ryby akwariowe jest danio. Ryby te są z reguły ławicowe i mierzą od dwóch do trzech centymetrów. Mają srebrzyste ubarwienie, które może różnić się w zależności od gatunku.
Do karpiowatych należy także kardynałek. Osiąga wielkość od czterech do pięciu centymetrów i ma srebrno-szare ubarwienie z jaskrawoczerwonymi lub zielonymi płetwami.
Kolejną popularną karpiowatą jest karp koi, występujący w białym, pomarańczowym i czarnym kolorze.
© gunungkawi / stock.adobe.com
Ponieważ karpiowate zamieszkują wiele różnych regionów i stref klimatycznych, podczas wybierania gatunków, które mają zasiedlić nasze domowe zbiorniki, powinnyśmy zdecydować się na te, których wymagania jesteśmy w stanie spełnić. Nie każdy bowiem jest stworzony do życia w akwarium.
Na przykład koi może być trzymany w sztucznych warunkach, ale nie nadaje się do akwarium. Dlatego te szlachetne ryby lepiej trzymać w ławicach w stawie. Liczebność grupy zależy z kolei od wielkości zbiornika, który mamy do dyspozycji. Na jednego osobnika powinna przypadać przestrzeń od około jednego do trzech metrów kwadratowych.
Ponadto staw należy usytuować z dala od palącego słońca, ale nie powinien też być zupełnie zacieniony, a jego minimalna głębokość powinna wynosić około 1,3 metra. Karpie koi zapadają w sen zimowy, podczas którego nie wolno ich budzić.
Regularnie należy również sprawdzać parametry wody. Ryby te na ogół dobrze radzą sobie w szerokim zakresie temperatur – od 3°C do 30°C. Wartość pH powinna natomiast zawierać się w przedziale od 6,5 do 9, a twardość wody nie powinna przekraczać 30°dGH.
Danio i kardynałki bardzo dobrze odnajdują się w akwarium. Podobnie zresztą jak złota rybka:
| Ryba | Warunki utrzymania | Temperatura (°C) | Wartość pH | Twardość wody (°dGH) | Objętość |
| Danio | w grupie | 22–26 | 5–6,5 | 5–12 | >100 l |
| Złota rybka | w grupie | 4–30 | 6,5–8,5 | 8–30 | >200 l |
| Kardynałek | w grupie | 16–24 | 6–8 | 5–30 | >54 l |
Większość przedstawicieli tej rodziny to wszystkożercy, w naturze żywiący się różnymi bezkręgowcami i glonami. Należy jednak zawsze zapoznać się z wymaganiami żywieniowymi poszczególnych gatunków:
Złota rybka na przykład żywi się w przeważającej mierze pokarmem roślinnym, takim jak rzęsa wodna, ale smakuje jej także pokarm w płatkach oraz żywy pokarm.
Danio natomiast woli małe larwy komarów lub plankton, rośliny, takie jak sałata lub pokarm mrożony.
W diecie karpi koi nie powinno zabraknąć dużej ilości białek, węglowodanów i tłuszczów. Jednocześnie należy uważać na obfitość pokarmów. Karpie te mają bowiem w zwyczaju jeść dopóty, dopóki dostępne jest pożywienie.
Bogaty wybór różnego rodzaju pokarmu dla rybek znajdziesz w sklepie internetowym zooplus.
Hodowla ryb karpiowatych zależy od danego gatunku:
Złote rybki rozmnażają się w akwarium wolniej niż na wolności. Należą do ryb rozpraszających ikrę w wodzie, która jest albo niesiona przez prąd albo opada na dno zbiornika. Pewna jej część zjadana jest przez inne ryby, a nierzadko także przez samych rodziców. Ze względu na ograniczoną przestrzeń w akwarium ryzyko bycia zjedzonymi zagraża również młodym zwierzętom, dlatego trzeba zapewnić im możliwośc ukrycia się w delikatnych roślinach.
Z kolei kardynałka można bez przeszkód rozmnażać w akwarium. Nie potrzebujemy do tego nawet specjalnego zbiornika hodowlanego. W odpowiednio zorganizowanym zbiorniku zwierzęta rozmnażają się same – aby wywołać zachowania tarliskowe wystarczyć nieco zwiększyć w nim temperaturę.
Samice tego gatunku ryb składają ikrę bezpośrednio na roślinach wodnych. Po około dwóch do trzech dniach z jajeczek wylęgają się larwy, które po otwarciu woreczka żółtkowego swobodnie pływają.
Na początku narybek należy karmić pokarmem w formie pyłku, a po około dwóch tygodniach można przestawić go na artemię. Należy pamiętać, że rodzice będący drapieżnikami mogą zmniejszyć populację rybek.
Danio również mają w zwyczaju zjadać swoją ikrę. Jeśli chcemy je rozmnożyć, najlepiej umieścić dobrze odżywioną parę w osobnym zbiorniku z kwaśną i miękką wodą o temperaturze około 25°C. Po tarle należy jak najszybciej usunąć z niego rodziców, aby zapobiec zjedzeniu przez nie młodych lub ikry.
Po wykluciu, larwy przez około trzy dni żywią się woreczkiem żółtkowym. Po kilku dniach należy także karmić je artemią.
Podczas gdy już samo utrzymanie karpi koi jest wymagające, ich hodowla jest jeszcze bardziej złożona. Wymaga sporej dawki specjalistycznej wiedzy i powinna być prowadzona wyłącznie przez doświadczonych specjalistów.
© Vladimir Wrangel / stock.adobe.com
Średnia długość życia ryb karpiowatych różni się w zależności od gatunku. Podczas gdy złote rybki dożywają nawet 30 lat, danio w akwariach żyją z reguły nie dłużej niż 5 lat. Karpie koi natomiast żyją od 30 do 60 lat.
Jeśli chcemy możliwie długo cieszyć się zdrowymi rybami, warto zadbać o odpowiednie warunki ich utrzymania i prawidłowe żywienie. W przeciwnym razie ryby szybko mogą stać się podatne na choroby.
Ryby karpiowate są łatwo dostępne, znajdziemy je w prawie każdym sklepie zoologicznym. Ich ceny różnią się w zależności od gatunku i pochodzenia. Złote rybki można kupić już za kilkadziesiąt złotych, ale wybrane okazy mogą kosztować dużo więcej. Również kardynałki i danio nie są drogie. W zależności od gatunku, ich ceny zaczynają się już od mniej niż dziesięciu złotych.
Inaczej jest w przypadku karpi koi, które najlepiej kupować u wyspecjalizowanych sprzedawców. Ich ceny przekraczają bowiem kilkaset złotych.
Zarówno karp będący rybą jadalną, jak również złota rybka czy karp koi należą do najpopularniejszych przedstawicieli tej rodziny. Karpiowate występują na całym świecie. Na przestrzeni lat człowiek wprowadzał je również w regionach, w których wcześniej nie były spotykane.
Dziś znajdziemy je niemal wszędzie – na kontynencie euroazjatyckim, w Ameryce Północnej oraz Afryce, gdzie zamieszkują najróżniejsze siedliska, takie jak stawy, rzeki, jeziora i morza.
Podobnie jak w przypadku wszystkich zwierząt domowych, ich zakup należy dokładnie przemyśleć. Zasadniczo utrzymanie karpiowatych, a zwłaszcza złotych rybek, nie jest skomplikowane. Jeśli natomiast fascynują Cię karpie koi, ze względu na ich wysoką cenę warto nieco bardziej zgłębić temat ich utrzymania. Należy także pamiętać o tym, że niektóre z nich są długowieczne, a co za tym idzie kupując je, bierzesz na siebie odpowiedzialność na długie lata.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
